Ga naar de inhoud

Stadsmarinier (Rotterdam)

Een van de meest in het oog springende methoden waarmee Rotterdam onveiligheid bestrijdt, is de inzet van stadsmariniers.

Het zijn een soort ‘superambtenaren’, speciaal door het college van burgemeester en wethouders aangesteld om de hardnekkige veiligheidsproblemen in bepaalde gebieden op te lossen.

Doel

Verbeteren van de veiligheid.

Doelgroep

Bewoners en ondernemers in de wijken met veiligheidsproblemen.

Aanpak

De Rotterdamse Stadsmariniers zijn in 2002 benoemd onder het motto ‘de beste mensen op de slechtste wijken’. De stadsmarinier is een Rotterdamse ‘vinding’. In de visie van de toenmalige Rotterdamse burgemeester Opstelten zijn stadsmariniers functionarissen die ervaring hebben met de overheid en die de gemeente en de stad goed kennen. Ze moeten weten wie de spelers zijn, van de stad houden en bereid zijn met de poten in de modder te staan. “Ze moeten door muren heen kunnen breken. Het is topsport.”

Het werk van stadsmariniers heeft raakvlakken met het werk van wijkmanagers. Zij werken immers ook vanuit de wijk en werken integraal (niet sectoraal en verkokerd). Stadsmariniers onderscheiden zich echter van wijkmanagers door een grote macht om ‘door te pakken’. Ze mogen zelf vergaande besluiten nemen en zitten hoog in de organisatie. Er wordt gewerkt met targets om de gestelde doelen te realiseren. Stadsmariniers moeten het veiligheidsniveau echt naar een hoger niveau brengen.

Vijf karakteristieken van de stadsmarinieraanpak:

  • De stadsmarinier is iemand met een open oog en oor. Vaak is hij op straat te vinden. Hij kent veel bewoners en weet hoe ze leven. En hij praat met iedereen, van hoog tot laag. Ook gaat hij met bewoners op stap, om de problemen met eigen ogen te zien. Daarnaast legt hij contact met alle belangrijke instanties in de wijk. Als een metselaar zorgt hij voor het cement tussen de stenen.
  • De stadsmarinier houdt altijd de vinger aan de pols. Hij kijkt of de aanpak naar wens gaat of dat het anders moet. Als het nodig is, zorgt hij voor versnelling. Dat kan hij doen doordat hij over eigen middelen beschikt die hij naar eigen inzicht in kan zetten.
  • De stadsmarinier weet een sfeer van urgentie op te roepen: Er moet iets gebeuren en wel nú! Is iedereen doordrongen van die notie, dan neemt de stadsmarinier de nodige maatregelen of laat die nemen. Bijna altijd is er de bereidheid om mee te werken.
  • De stadsmarinier is iemand van daadkracht en samenwerking: geen woorden maar daden. Dat kan ook niet anders, want de stadsmarinier heeft geen groot aantal medewerkers tot zijn beschikking. Hij is een solist, met een kleine ondersteuning. Dat samenwerking loont, merken de partners in de meeste gevallen: eindelijk wordt een probleem opgelost. Maar soms moet de stadsmarinier samenwerking afdwingen. Die bevoegdheid heeft hij, hij heeft toegang tot de hoogste niveaus: de burgemeester, de korpschef, de hoofdofficier.
  • De stadsmarinier gaat net zo lang door tot hij resultaat heeft. Dat doet hij met een stevige uitvoering, tempo maken en doortastendheid. Zo nodig dwars door diensten, instellingen, procedures en culturen heen. Dat moet ook, wil een wijk of gebied veiliger worden. De focus op resultaat werkt stimulerend op andere partijen. Die doen mee, niet omdat de stadsmarinier het zegt, maar omdat er eindelijk schot in de zaak komt.

Uitvoerende organisatie(s)

Gemeente, politie, Openbaar Ministerie, alle gemeentelijk diensten, zorginstellingen, ondernemers, RET, particuliere beveiligers, enzovoort.

Werkzame elementen

De vijf karakteristieken van de stadsmarinieraanpak: 1) open oog en oor, 2) vinger aan de pols, 3) sfeer van urgentie oproepen, 4) daadkracht en samenwerking en 5) doorgaan tot er resultaat is.

Evaluatie

De Rotterdamse stadsmariniers zijn effectief bij het oplossen van relatief goed te isoleren en fysiek te begrenzen veiligheidsproblemen. Bij de aanpak van meer inhoudelijk complexe en hardnekkige problemen, hebben de stadsmariniers echter geen aantoonbaar effect. Dit schrijft de Rekenkamer Rotterdam in het rapport ‘Handhaven van stadsmariniers. Effecten van stadsmariniers op veiligheid’ uit 2010. De Rotterdamse stadsmariniers wonnen in 2006 de Hein Roethofprijs.

Naast Rotterdam hebben de stadsmariniers in 2011 ook hun intrede gedaan in Capelle a/d IJssel, Gouda en Breda. Bij de evaluatie in 2013 van de stadsmariniers in Breda worden zij als zeer positief ervaren. Bewoners zien dat zaken worden opgepakt en dat de aanpak tot resultaten leidt. De stadsmarinier is iemand van daadkracht en samenwerking. De prominente aanwezigheid van een stadsmarinier in de wijk voorziet duidelijk in een behoefte. In hoeverre er een bijdrage wordt geleverd aan het verbeteren van veiligheidsbeleving is niet nader onderzocht.

Beschikbaar materiaal / links

Film De Stadsmariniers