Scholen en aanpak wapens

De veiligheid op school is primair een zaak van de school zelf. Een goede samenwerking met gemeente en politie is belangrijk. Politie is ook in de preventieve aanpak een belangrijke partner in schoolveiligheid. Stichting School en Veiligheid, het expertise- en adviespunt voor sociale veiligheid in het onderwijs, adviseert scholen om voorzieningen te treffen voor een sociaal veilig klimaat.

Daarbij hoort natuurlijk ook het voorkomen en terugdringen van wapenbezit in de school. Op de website van de stichting is meer te lezen over het vormgeven van de samenwerking tussen politie en scholen zoals het hanteren van vaste contactpersonen en de visie en ambitie ‘Politie en schoolveiligheid’ van de Nationale Politie.

Veiligheidsplan

Scholen zijn verplicht veiligheidsbeleid te voeren en vast te leggen in het Schoolveiligheidsplan. Stichting School en Veiligheid heeft hiervoor het Digitaal Veiligheidsplan vernieuwd. Een tool op digitaalveiligheidsplan.nl biedt een gestructureerd proces om een schooleigen veiligheidsplan te maken. De tool biedt inspiratie om aan de slag te gaan met sociale veiligheid op school en geeft inzicht in wat de wet van de school vereist.

Rotterdam heeft een veiligheidsplan om de sociale veiligheid op middelbare scholen en mbo’s te verbeteren. De maatregelen zijn het gevolg van een reeks geweldincidenten waar Rotterdamse jongeren bij betrokken zijn. Het veiligheidsplan bestaat uit 15 maatregelen.

Gespreksleidraad

Het CCV heeft gespreksleidraad ‘Samen voor een veilige school’ die politie en scholen helpt om gezamenlijke afspraken te maken over de schoolveiligheid. De gespreksleidraad kan worden gedownload op de themasite Wegwijzer Jeugd en Veiligheid van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV).

Daarnaast ontwikkelde het CCV een leidraad met een stappenplan voor het samenstellen en uitvoeren van een ‘convenant schoolveiligheid’. Gebruikers van dit stappenplan komen zo op een gestructureerde manier tot een convenant schoolveiligheid dat aansluit op de lokale situatie. Dit biedt scholen, gemeenten, politie en andere lokale organisaties handvatten om samen onveiligheid in en rond de school te voorkomen.

Aangifte doen na incidenten

Bij incidenten met wapens op scholen is het van belang aangifte te doen. Stichting School en Veiligheid geeft tips en op een stroomschema staat vermeld welke partijen aangifte kunnen doen. Het is mogelijk om op verschillende manieren aangifte te doen. Bespreek deze opties met de wijkagent of de vaste contactpersoon van de school.

Om problemen te voorkomen helpt een goed contact met de politie. Wacht daar niet mee tot het moment dat zich een incident heeft voorgedaan. In de visie en ambitie ‘Politie en schoolveiligheid’ van de Nationale Politie staat dat de jeugdtaak van de politie zich richt op preventie, repressie, signaleren en adviseren. De politie is er niet alleen voor het doen van melding of aangifte.

De politie wil meer aan de voorkant van jeugdproblematiek komen, met oog voor de context van de jongere en in samenwerking met partners. De politie ziet daarom een belang en noodzaak om samen met scholen gedrag te duiden en ontwikkelingen en trends te signaleren. Dan kan ieder vanuit zijn eigen taak en rol tijdig hulp bieden of ingrijpen als dat nodig is.

Registratie en optreden na incidenten

Het aantal incidenten is een belangrijke indicator voor de veiligheid op en rond scholen. Om een goed beeld te hebben te hebben van de aard en omvang is het registreren van incidenten belangrijk. Met een actueel beeld kan het gevoerde veiligheidsbeleid zo nodig worden bijgesteld. School en Veiligheid geeft handvatten voor het voeren van een succesvolle incidentenregistratie op scholen. Het gaat om goede communicatie, centrale registratie, analyse en randvoorwaarden.

Ook is van belang dat scholen de afhandeling van incidenten opnemen in hun schoolveiligheidsplan. Voor het opstellen van een veiligheidsplan kan gebruik worden gemaakt van het Digitaal Veiligheidsplan. Goed aangiftebeleid draagt bij aan de schoolveiligheid. Schoolpersoneel kan snel en eenduidig handelen als het nodig is.

Voor het opstellen van hun handelingsprocedure rondom calamiteiten, kunnen scholen gebruik maken van het handboek Als een ramp de school treft. Ook is het mogelijk het calamiteitenteam van School en Veiligheid in te zetten. Het team ondersteunt scholen ter plaatse bij een calamiteit. De inzet is gericht op het terug laten keren van de rust op school na een calamiteit, zodat het onderwijs kan worden hervat.

Zie voor meer informatie over het bovenstaande de website of benader de helpdesk van School en Veiligheid.

Controles op wapenbezit zijn niet alleen bedoeld voor scholen die problemen op dit gebied ervaren. De controles zijn juist ook bedoeld om wapenbezit op school te voorkomen. De ‘Checklist controle op wapenbezit op scholen’ biedt een handreiking voor het invoeren van en uitvoering geven aan preventieve controles op wapenbezit. Dit gebeurt op basis van afspraken tussen scholen en lokale overheidsinstanties.

Vrijwel elke ouder vindt het belangrijk dat scholen voldoende aandacht besteden aan hun veiligheidsbeleid. Om deze reden staat de checklist ook stil bij voorlichting aan leerlingen, ouders en docenten over de invoering van preventieve wapencontroles. Hoewel de mogelijkheid van preventieve wapencontroles in eerste instantie bedreigend kan overkomen, is het de bedoeling dat dit een positieve uitwerking heeft op het veiligheidsgevoel van leerlingen, ouders en docenten.

Opzet van de checklist wapencontrole

In de checklist wapencontrole staan drie fasen die nodig zijn om het uitvoeren van preventieve controles op wapenbezit op scholen te vergemakkelijken. Het gaat om de:

• voorbereidingsfase
• uitvoeringsfase
• nazorg en ondersteunende maatregelen

Verschillende partijen dragen bij deze verschillende fasen een eigen verantwoordelijkheid. Met icoontjes wordt aangegeven welke partij verantwoordelijk is voor de uitvoering van bepaalde onderdelen. Deze checklist en goede praktijkvoorbeelden zijn terug te vinden op de website www.schoolenveiligheid.nl.

Nieuwe versie

Bureau Beke heeft in augustus 2021 in opdracht van de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Justitie en Veiligheid een update van deze checklist gepubliceerd.

->Naar nieuwe checklist Beke

• Meer tips over gedragscode en protocollen vind je op de site van Stichting School en Veiligheid.