Bestuursrechtelijke maatregelen

Een waarschuwing is de eerste stap in het sanctieregime van artikel 13b Opiumwet. Een waarschuwing kan in geval van een eerste overtreding of in situaties waarin geen sprake is van een ‘ernstig geval’ worden voorgeschreven. Als de burgemeester overgaat tot het afgeven van een waarschuwing, wat betekent dat de woning of het lokaal niet wordt gesloten.

De voorwaardelijke sluiting lijkt op de waarschuwing. Als de burgemeester een voorwaardelijke sluiting op basis van artikel 13b Opiumwet oplegt, wordt de woning of het lokaal niet gesloten. In het besluit staat vaak een recidive-termijn opgenomen. Als de betrokkene de Opiumwet nogmaals overtreedt binnen de gestelde termijn, gaat de burgemeester alsnog over tot de sluiting van de woning of het lokaal.

De burgemeester kan een last onder dwangsom opleggen. Dit staat in artikel 5:32, eerste lid, Algemene wet bestuursrecht. De burgemeester legt dan de verplichting op om een geldsom te betalen, tenzij binnen de gestelde termijn aan de in de beschikking opgenomen last wordt voldaan.

Bij een notoire overtreder kan een preventieve last onder dwangsom worden opgelegd (artikel 5:32, eerste lid, Algemene wet bestuursrecht). Er moet dan wel het gevaar bestaan dat er een overtreding zal worden begaan. Dit gevaar kan bijvoorbeeld worden afgeleid uit uitlatingen van de desbetreffende persoon of uit eerder vertoond gedrag.

Bij het inrichten van een hennepkwekerij of een drugslab wordt er vaak ondeugdelijk met de stroomvoorziening omgegaan. Denk aan het voor de meter aftappen van de hoofdleiding of het te zwaar belasten van de installatie. Hierbij wordt het Bouwbesluit 2012 overtreden. De burgemeester kan door middel van bestuursdwang afdwingen dat de overtreder met een keuringsrapport van een erkend installateur aantoont dat de gehele elektrische installatie van de woning voldoet aan de ministeriële regelgeving NEN 1010. Dit kan met een last onder dwangsom, zoals in dit voorbeeldbesluit.

De burgemeester is op grond van artikel 13b Opiumwet bevoegd om lokalen (zoals coffeeshops, cafés of winkels) en woningen sluiten, als er vanuit deze panden drugs worden verkocht, afgeleverd of verstrekt of als daarvoor drugs aanwezig zijn. Dit geldt ook als er in het pand voorwerpen of stoffen worden aangetroffen die bestemd zijn voor de handel in of productie van drugs, zoals bepaalde apparatuur, chemicaliën of versnijdingsmiddelen (strafbare voorbereidingshandelingen). Dit wordt ook wel last onder bestuursdwang genoemd.

In geval van een spoedsluiting op basis van artikel 13b Opiumwet wordt het pand direct gesloten en krijgt de betrokkene geen mogelijkheid tot het geven van een zienswijze. Daarnaast wordt geen begunstigingstermijn verleent. Dit is de periode tussen het besluit en de daadwerkelijke sluiting, waarin de betrokkene de mogelijkheid krijgt om het pand te ontruimen en te verlaten.

Een gebiedsverbod kan op basis van artikel 172a Gemeentewet worden opgelegd aan een persoon of een groep personen die hinder of overlast veroorzaken in een bepaalde omgeving, bijvoorbeeld vanwege het handelen in drugs. Een gebiedsverbod zorgt ervoor dat de persoon of groep personen zich gedurende een bepaalde periode niet meer op een bepaalde plaats mag bevinden. Het kan ook zijn dat het gebiedsverbod alleen geldt tussen bepaalde tijdstippen op een dag. Het verbod geldt voor de plaats waar de openbare orde is verstoord. De burgemeester kan de plaatsen waar de overtreder(s) zich niet meer mag/mogen begeven, op een kaart aangeven. Zo is het voor de overtreder of overtreders duidelijk waar hij of zij niet mogen komen.

Er kan een huisverbod opgelegd worden vanwege excessief gebruik van drugs (Wet tijdelijk huisverbod).

In tegenstelling tot de last onder bestuursdwang en de last onder dwangsom is de bestuurlijke boete géén herstelsanctie. Het heeft niet als doel om toekomstige overtredingen te voorkomen, maar is gericht op het straffen van de overtreder (en het afschrikken van toekomstige overtreders).

Op grond van de Wet Bibob kunnen bestuursorganen beschikkingen (bijvoorbeeld een vergunning of subsidie) weigeren of intrekken als sprake is van een ernstig gevaar van misbruik van de beschikking. Deze bevoegdheid wordt met name toegepast in de horecasector (inclusief coffeeshops). Binnen de bestuurlijke aanpak van drugscriminaliteit biedt de wet Bibob een groot aantal mogelijkheden. De wet wordt uitgebreid, zodat burgemeesters elkaar onderling ook mogen tippen over de toepassing van de Wet Bibob in een individuele zaak.