Ga naar de inhoud

Achtergrondinformatie cameratoezicht

Laatst gewijzigd op: 08-07-2025

De voornaamste vraag die uit juridisch oogpunt gesteld moeten worden is: maakt het cameratoezicht inbreuk op de privacy van burgers?

Bord met aankondiging van cameratoezicht op het terrein.

Privacy

Zowel voor privaat als voor publiek cameratoezicht is wetgeving die bepaalt wat wel en niet mag. Vooral met betrekking tot privacybescherming is veel onduidelijk. Een gemeente mag cameratoezicht toepassen op basis van artikel 151c Gemeentewet. Een gemeente mag alleen het openbare gebied in beeld brengen en niet, bijvoorbeeld, de voordeur van een woning of bedrijf. Daarnaast is gemeentelijk cameratoezicht gekoppeld aan de Wet politiegegevens. Deze wet bepaalt wat wel en niet bewaard mag worden. Denk bijvoorbeeld aan camerabeelden waar mogelijk een verdachte op staat. De politie mag dan deze gegevens volgens de wet bepaalde tijd bewaren. Daarnaast geldt voor gemeenten en politie ook de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

De AVG is voor privaat cameratoezicht de belangrijkste leidraad. Kort gezegd mag je als burger of bedrijf niet meer in beeld brengen dan dat wat van jou is en je moet een reden hebben waarom je cameratoezicht nodig hebt. Niet meer in beeld brengen dan dat wat van jou is betekent dat niet de gehele straat of plein in beeld gebracht mag worden. Dan wordt de privacy van anderen geschaad en dat mag niet volgens de AVG. Een goed voorbeeld is een ondernemer die met een camera vanuit de winkelpui de straat in beeld brengt. De straat is niet van de ondernemer, dus daar mag je niet zomaar cameratoezicht toepassen. Ook de deurbelcamera bij een woning mag niet meer in beeld brengen dan het eigen terrein. In de praktijk gebeurt dit overigens wel. Het betekent echter niet dat dit zomaar kan.

Het CCV is geen privacy specialist en kan niet hierover een definitief oordeel geven. Daar waar de privacy in het geding is, is de Autoriteit Persoonsgegevens de partij die een bindend oordeel kan geven.

Effectief of niet?

Cameratoezicht wordt – zowel nationaal als internationaal – veel toegepast. Bijna als vanzelfsprekend wordt aangenomen dat het met de effectiviteit wel goed zit. Toch laten evaluaties zien dat de vraag of cameratoezicht werkt, niet met een simpel ‘ja’ of ‘nee’ kan worden beantwoord. In sommige gevallen werkt het wel, soms niet en in weer andere gevallen is de effectiviteit eenvoudigweg niet bekend.

Uit de evaluaties blijkt dat cameratoezicht soms leidt tot een toename van (objectieve) veiligheid. In andere evaluaties wordt geconcludeerd dat de onveiligheid juist toeneemt. Overigens geldt dit ook voor de subjectieve veiligheid. Cameratoezicht kan een veilig gevoel geven, maar dat hoeft niet altijd. Dit kan te maken hebben met de zogenoemde schijnveiligheid.

Privaat cameratoezicht bedrijventerreinen

Veel verenigingen van bedrijventerreinen willen hun hele bedrijventerrein in beeld brengen met private camera’s. Ook zetten zij vaak Automatische nummerplaatherkenning (ANPR) in om alle nummerborden van auto’s te scannen. Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) is dit niet toegestaan. Toch vindt in de praktijk deze vorm van toezicht vaak plaats. Verenigingen wijzen als rechtvaardiging hiervoor vaak op hun samenwerking met alle ondernemers en de gemeente, vastgelegd in een convenant. Toch mag dit bij wet niet. De regels van privaat cameratoezicht worden strak nageleefd door de AP. Overigens komt de AP in de regel pas in actie na een klacht of melding.