Aanpakken van ouderenmishandeling
Om ouderenmishandeling goed aan te pakken, zijn er landelijk, regionaal en lokaal afspraken gemaakt. Op deze pagina vind je ook een overzicht van instanties waar je als professional terecht kunt met vragen of cases.
Belangrijk in de aanpak van ouderenmishandeling
- Bel bij acute onveiligheid 112.
- Iedereen die met ouderen werk, moet bij een vermoeden van huiselijk geweld handelen volgens de stappen van de meldcode. De meldcode is een overzichtelijk 5 stappenplan waarin staat wat een professional kan doen bij het vermoeden van ouderenmishandeling.
- Veilig Thuis werkt met een handelingsprotocol. Dit geeft een duidelijke richtlijn van de taken en bevoegdheden van Veilig Thuis.
- Q&A De veranderde werkwijze Veilig Thuis. Informatie in een pdf op veiligthuis.nl voor professionals die werken volgens de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.
- Wet op tijdelijk huisverbod: een burgemeester kan een tijdelijk huisverbod van 10 dagen opleggen aan de pleger van huiselijk geweld. Dit huisverbod kan worden verlengd tot ten hoogste 4 weken na oplegging.
- Een slachtoffer van huiselijk geweld kan via een civiele procedure een straatverbod aanvragen.
- Soms loopt huiselijk geweld zo uit de hand dat slachtoffers het beste naar een veilige plek kunnen gaan.
- Ontspoorde zorg en/of geweld in een zorgrelatie moet gemeld worden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
Rollen en taken partners in de aanpak van ouderenmishandeling
Er zijn verschillende partners betrokken bij de aanpak van ouderenmishandeling. Hieronder vind je een kort overzicht van de belangrijkste partners.
De politie neemt meldingen en aangiftes op van huiselijk geweld en kindermishandeling. Ze doet onderzoek naar strafbare feiten en maakt een melding bij Veilig Thuis. Worden er strafbare feiten vastgesteld, dan kan de politie de mogelijke dader aanhouden (in opdracht van het Openbaar Ministerie). Na de aanhouding buigt het Openbaar Ministerie zich over de zaak. Vanuit het strafrecht kan bijvoorbeeld een gevangenis straf worden opgelegd, maar ook voorwaarden zoals: een contactverbod, een locatieverbod of het meewerken aan hulpverlening en reclasseringscontact.
De gemeente kan via het bestuursrecht een tijdelijk huisverbod opleggen. Dit kan sinds 1 januari 2019 toen de Wet op tijdelijk huisverbod in werking trad. Deze wet biedt burgemeesters de mogelijkheid om aan (potentiële) plegers van huiselijk geweld een tijdelijk huisverbod op te leggen.
De politie stelt deze procedure (op een uitzonderlijk geval na) in werking. Nadat de (potentiële) pleger en het slachtoffer zijn gehoord, vult de hulpofficier van justitie bij de politie het Risicotaxatie-instrument huiselijk geweld (RiHG) in. Dit advies legt hij of zij voor aan de burgemeester die op basis hiervan een tijdelijk huisverbod kan opleggen.
Veilig Thuis is er voor advies en ondersteuning én het melden van huiselijk geweld. Veilig Thuis ondersteunt in het bespreekbaar maken van huiselijk geweld, kan verwijzen naar hulpverlening, onderzoeken starten en in gevallen dat er onveiligheid is, zorgen dat veiligheid ontstaat. Ook voor specifieke behandeling die noodzakelijk is om het huiselijke geweld te verwerken kan Veilig Thuis adviseren.
De huisarts vervult een belangrijke rol in het vastleggen van letsel. De huisarts kan ook doorverwijzen wanneer meer specialisme noodzakelijk is.
De Zorg- en Veiligheidshuizen zijn netwerk organisaties die, in samenwerking met partners uit het bestuurlijk, justitiële en zorgdomein, complexe en domeinoverstijgende problematiek aanpakken. Zij doen dit bijvoorbeeld door een systeemgerichte aanpak van huiselijk geweld in te zetten.
Een Zorg- en Veiligheidshuis is een regionaal samenwerkingsverband en biedt een integrale domeinoverstijgende aanpak. Er is dus aandacht voor zowel pleger als slachtoffer.
De Multidisciplinaire Aanpak (MDA++ ) voorziet in een bundeling van psychosociale, medische, forensische en justitiële specialisten in de aanpak van kindermishandeling, huiselijk en seksueel geweld. Een team van deskundigen coördineert onderzoek en biedt opvang na acuut, ernstig (seksueel) geweld en/of maakt een gezamenlijke analyse en gefaseerd plan van aanpak met als doel structureel geweld te stoppen. De cliënt en de gezinsleden beslissen waar mogelijk mee. Een casusregisseur is hun vaste contactpersoon, die alle interventies op elkaar afstemt.
Sociale wijkteams spelen een belangrijke rol in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Het signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling en het bieden van laagdrempelige hulp of verwijzen naar hulpverlening op maat.
Wat kun je doen?
Draag bij aan preventie binnen je organisatie of gemeente. Vraag je af of de kennis over ouderenmishandeling voldoende is, kennen collega’s de meldcode en hoe zij deze moeten gebruiken? Zoek de samenwerking op met partners en beleg signalen of meldt signalen wanneer dit nodig is. Lukt dit niet, vraag dan om meer informatie of hulp aan bijvoorbeeld Veilig Thuis, het CCV, Movisie of het NJI.