Ga naar de inhoud

Loverboys

Loverboys zijn mensenhandelaren die meisjes of jonge vrouwen emotioneel afhankelijk maken om ze daarna uit te buiten, vaak in de prostitutie.

Vrouw geeft paspoort aan man. Ter illustratie van het CCV-dossier Seksuele uitbuiting.

Om loverboyproblematiek goed aan te pakken, is een structurele, integrale aanpak noodzakelijk.

Het CCV heeft geen specialistische kennis over loverboys. Uitvoerende partners kunnen maatregelen nemen die zijn onder te verdelen in: 

Rijksbrede aanpak

De Rijksbrede aanpak van loverboyproblematiek richt zich op preventie, bestrijding en bescherming van slachtoffers.

Risico’s

Preventie begint bij een beter besef van de risico’s die het potentiële slachtoffer loopt. Hierbij worden drie verschillende doelgroepen onderscheiden:

  • Jongeren
  • Ouders
  • Specifieke doelgroepen.

Voorlichting aan jongeren

Voorlichting over loverboyproblematiek aan jongeren kan het beste structureel worden geïntegreerd in het reguliere lesaanbod op scholen. Het onderwerp past goed binnen de lessen over seksuele vorming met thema’s zoals (seksuele) weerbaarheid, seksueel grensoverschrijdend gedrag en normen en waarden binnen relaties.

Voorlichting over sociale media en internet

Aangezien loverboys steeds vaker hun slachtoffers via internet en sociale media ronselen, is voorlichting over het gebruik hiervan belangrijk. Op meldknop.nl kunnen jongeren online informatie, hulp en advies krijgen wanneer zij iets vervelends meemaken op internet.

Voorlichting aan ouders

Betrokken ouders en goede communicatie (ook over seksualiteit) binnen het gezin verkleinen het risico op slachtofferschap. Daarnaast is het belangrijk dat ouders signalen van loverboyproblematiek kennen en herkennen.

Voorlichting aan specifieke doelgroepen

Er zijn verschillende preventieprojecten die zich richten op specifieke doelgroepen. Meisjes met een laag IQ kunnen niet goed uit de voeten met reguliere preventieprojecten. Voor deze doelgroep bestaan speciale preventieprojecten, zoals een aangepast versie van het lespakket ‘Lang leve de liefde’.

Het herkennen van signalen van loverboyproblematiek is cruciaal voor de aanpak van daders en hulp voor slachtoffers. Er wordt onderscheid gemaakt in maatregelen ten aanzien van signaleren, melden en signaleerders.

Signaleren

Verschillende signalenlijsten en checklists bieden handvatten om signalen te herkennen.

Melden

Als gemeente kun je het beste een lokaal meldpunt instellen dat ervoor zorgt dat signalen op de juiste plek terecht komen. In verschillende gemeenten bestaat er al zo’n advies- en meldpunt. Professionals melden signalen van loverboyproblematiek bij het landelijk Coördinatiecentrum Mensenhandel (CoMensha). Mogelijke uitbuiting door loverboys kan ook worden gemeld bij Meld Misdaad Anoniem. Opvangatlas.nl helpt bij het vinden van passende opvang, hulp en ondersteuning bij onder andere geweld thuis en uitbuiting.

Signaleerders

Iedereen in de leefomgeving van het potentiële slachtoffer kan de signalen herkennen en erkennen. Als deze ‘oren en ogen’ signalen herkennen en erkennen kunnen ze deze melden bij één van de hiervoor genoemde meldpunten.

Succesfactoren

  • Gebruik het leerlingvolgsysteem op scholen om opvallende zaken structureel te registreren.
  • De incidentenregistratie kan worden gebruikt voor het registreren van incidenten met betrekking tot loverboys.
  • Korte lijnen en regelmatig contact zorgen voor een lagere drempel om signalen te melden: zorg daarom als hulpverlener voor persoonlijk contact met een politie of schoolagent.
  • Registreer ook kleine feiten en vermoedens. Deze kunnen later bijdragen aan de bewijsvoering.
  • Zorg dat binnen de school of instelling duidelijk is hoe en wanneer signalen kunnen worden gemeld. De meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling en een duidelijk beleid helpen hierbij.

Wanneer er signalen van loverboypraktijken zijn, wordt er een casusoverleg gestart. In dit overleg wordt een selectie van de signalen ingebracht. In dit overleg valt het besluit welke interventies in te zetten, door wie en in welke volgorde. Er zijn interventies mogelijk op de volgende terreinen:

Interventies hulpverlening

Wanneer er voldoende hulp is voor minderjarige slachtoffers zonder tussenkomst van Jeugdzorg, dan is melding bij Jeugdzorg niet noodzakelijk. Als Jeugdzorg wordt ingeschakeld, bepalen zij of naar jeugdhulpverlening verwezen wordt.Traject meerderjarige slachtoffers

Meerderjarige slachtoffers kunnen zichzelf (en hun eventuele kinderen) melden bij opvanginstellingen voor vrouwen. Ook kunnen instanties zoals politie, advies- en meldpunten en CoMensha meerderjarige slachtoffers doorverwijzen naar deze instellingen.Maatwerk

De hulpverlening is verdeeld in generieke, specifieke en specialistisch opvang. Maatwerk is echter essentieel. Als gekozen wordt voor een integraal behandelconcept, bestaat dit uit veiligheid en bescherming in een open setting, een goed pedagogisch basisklimaat, orthopedagogische hulpverlening en kinder- en jeugdpsychiatrie. De behandeling vergt een eenduidige werkhouding: één behandelplan waarin begeleiders en behandelaars nauw samenwerken in een setting waarin multidisciplinair wordt samengewerkt door hulpverlening, politie, justitie en onderwijs. Een voorbeeld van een integrale behandeling is het zorgprogramma Asja van Fier Fryslân.

Nazorg

Nazorg voorkomt dat een meisje opnieuw slachtoffer wordt van een loverboy. Naast contactmomenten, zijn er ook verschillende initiatieven om meisjes tijdens en na afloop van een behandeling te ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan maatjesprojecten en lotgenotengroepen.

Interventies bestuur

Gemeenten hebben instrumenten tot hun beschikking voor de aanpak van loverboys. Op basis van artikel 273f van het Wetboek van Strafrecht strafbaar voor het delict mensenhandel. De bestuurlijke aanpak kan onder regie van de gemeente gecombineerd worden met een strafrechtelijke en fiscale aanpak. Gemeenten kunnen voor de bestuurlijke aanpak gebruik maken van de Algemene Wet bestuursrecht, De Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en het handhavingsarrangement.

Fiscaal optreden

Bij de fiscale aanpak wordt crimineel vermogen afgepakt. Hierbij speelt de Belastingdienst een belangrijke rol. Als loverboys fiscaal worden aangepakt, raken ze hun vergaarde inkomsten kwijt. De Belastingdienst verricht ter plekke diverse controles, zowel bij exploitanten als prostituees.

Opsporen en vervolgen

De politie is de aangewezen instantie om de daders op te sporen. Zijn er serieuze signalen van loverboyproblematiek, dan wordt door de politie en de officier van justitie overlegd om direct in te grijpen.

Het belang van aangifte

Het is belangrijk dat slachtoffers aangifte doen, omdat een verklaring of aangifte het ‘sluitstuk’ kan vormen van het bewijs. Onvrijwilligheid of uitbuiting van het slachtoffer is lastig te bewijzen. Naar aanleiding van een aangifte kan ondersteunend bewijs worden gevonden. Uit de praktijk blijkt echter dat weinig slachtoffers aangifte doen.

Interventies voor verdachten en veroordeelden

Bij een (deels) voorwaardelijke vrijheidsstraf of een voorwaardelijke invrijheidstelling kunnen loverboys onder het toezicht van de (jeugd)reclassering worden geplaatst. Ook is het mogelijk om strikte bijzondere voorwaarden te stellen aan de terugkeer in de samenleving van veroordeelden wegens mensenhandel.

Deze voorwaarden kunnen bestaan uit:

  • verplichte behandeling
  • gedragsinterventies
  • locatie- en contactverboden
  • inzet van elektronische controlemiddelen

De reclassering houdt toezicht op de naleving van deze voorwaarden

Barrièremodel loverboys

Het CCV heeft in samenwerking met hulpverlenende instanties, politie en anderen het barrièremodel loverboys ontwikkeld. Dit model biedt inzicht in te nemen acties en verdeling van de aanpak van loverboys onder partijen die belast zijn met de aanpak van loverboys.