Facilitators mensenhandel en illegale prostitutie
Facilitators zijn (rechts)personen die bewust óf onbewust een faciliterende rol spelen bij (vormen van) mensenhandel en illegale prostitutie.
Dit gebeurt bijvoorbeeld door het onder valse voorwendselen naar Nederland halen van personen om ze in de illegale prostitutie te laten werken. Ook het verhuren van ruimten of personen onder dwang laten werken, wordt gezien als een faciliterende rol.
In de praktijk is er onvoldoende aandacht voor deze dienstverleners die illegale prostitutie faciliteren.
Georganiseerde criminaliteit bestaat vaak uit een netwerk of samenwerkingsverband. Facilitators zijn knooppunten in dit netwerk. Ze zijn meestal niet gebonden aan een netwerk. Hun (illegale) diensten worden gebruikt door verschillende netwerken.
De positie of het belang van een facilitator is afhankelijk van hoe schaars de dienst is die deze dienstverlener levert.
Criminele netwerken maken enerzijds gebruik van facilitators vanwege een gebrek aan bepaalde expertise en anderzijds omdat de diensten die zij leveren meestal niet geassocieerd worden met criminaliteit. Ze vallen daardoor buiten de opsporingsprioriteit van politie en andere (opsporings)instanties. Criminelen kunnen zo ongezien te werk gaan.
De belangrijkste drijfveer voor personen en organisaties om criminele activiteiten te faciliteren, is vermoedelijk geldelijk gewin. Maar ook loyaliteit, afhankelijkheid en dwang kunnen een rol spelen.
Criminele samenwerkingsverbanden doen in veel gevallen een beroep op personen en bedrijven uit hun omgeving. Dit betekent vaak dat er contact wordt gemaakt met ‘de bovenwereld’.
Personen
Mensen die een (belangrijke) positie hebben of over bepaalde kennis, capaciteiten of bevoegdheden beschikken. Denk aan financiële specialisten, advocaten of ambtenaren bij politie, justitie en douane.
Ondernemingen
Met name bedrijven die nodig zijn voor logistieke ondersteuning. Zoals bijvoorbeeld opslag, vervoer of (woon)ruimten.
Gemeenschappen
Denk aan culturele groepen, zoals motorclubs of woonwagenkampen. Gemeenschappen bieden goede omstandigheden voor afscherming. De sociale cohesie is sterk en er is meestal sprake van een zwijgplicht.
Ook etnische gemeenschappen kunnen een rol spelen. Zij beschikken over contacten in het land van herkomst en kunnen zo een belangrijke schakel zijn bij mensensmokkel.
Overheid
Ook de overheid kan faciliteren. Het gaat dan met name om voorzieningen die misbruikt worden door criminelen. Denk bijvoorbeeld aan de asielprocedure die gebruikt wordt om mensen het land in te smokkelen.
Niet alle dienstverleners maken ‘bewust’ criminele activiteiten mogelijk. Bedrijven, organisaties en personen faciliteren vormen van georganiseerde criminaliteit ook zonder dat ze daar weet van hebben.
Er zijn drie typen dienstverleners:
Onbewuste dienstverlener
Deze legale dienstverlener heeft geen weet van het feit dat criminelen gebruik maken van zijn dienst of werkt er in ieder geval niet bewust aan mee.
Bewuste dienstverlener
Deze legale dienstverlener weet dat criminelen gebruik maken van zijn diensten. Denk bijvoorbeeld aan de kamerverhuurder die weet dat de kamer gehuurd wordt voor illegale prostitutie. Het kan echter ook gaan om een oplettende hoteleigenaar die de politie belt met het vermoeden dat er illegale prostitutie in zijn hotel plaatsvindt.
Het verschil is dat de ene facilitator bewust meewerkt of een oogje dichtknijpt terwijl de andere facilitator bewust meewerkt aan het voorkomen van illegale prostitutie.
Criminele dienstverlener
Deze facilitator verleent diensten die illegaal zijn. Dit zijn dienstverleners die strafrechtelijk aangepakt moeten worden.