Ga naar de inhoud

Informatiepositie gemeenten

Wil je de informatiepositie van jouw gemeente rondom veiligheid versterken en beter organiseren? Een goede informatiepositie is essentieel voor het opstellen, uitvoeren en handhaven van de openbare orde. Maar hoe krijg je dat voor elkaar? We helpen je er graag bij.

Ons aanbod

Het CCV helpt gemeenten en andere veiligheidspartners bij het versterken en verbeteren van hun informatiepositie rondom veiligheid. Dat doen we op verschillende manieren:

  • Wij helpen je met het in kaart brengen van je huidige informatiepositie, bijvoorbeeld over een specifiek veiligheidsthema, door de juiste vragen te stellen. 
  • Wij dragen oplossingen aan waarmee je de organisatie van jouw informatiepositie verbetert. 
  • Wij helpen je op weg om de gegevensuitwisseling met veiligheidspartners ‘privacy-proof’ te maken.
  • Wij adviseren je in de keuze voor een informatie- of data-gestuurd systeem (intelligence).
  • Wij initiëren de intersectorale samenwerking tussen verschillende gemeentelijke domeinen om de uitwisseling van waardevolle gegevens te bevorderen. 
  • We organiseren werkbezoeken aan gemeenten die vooroplopen op het gebied van informatiegestuurd werken.

In dit webdossier Informatiepositie Gemeenten vind je onder meer:

Documenten

In 2020 deed het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) beknopt onderzoek naar de informatiepositie van gemeenten (<50.000) op het gebied van veiligheidsonderwerpen. Op basis van deze peiling ziet het CCV dat de respondenten over een betere informatiepositie beschikken dan 3 jaar geleden: 59% geeft aan meer tevreden te zijn. Wel wisselt dit per onderwerp.

Zeker voor relatief nieuwe onderwerpen zoals ondermijning en cybercrime moet deze informatiepositie nog opgebouwd worden. Het is niet verrassend dat de onderwerpen Ondermijning, Zorg en Veiligheid en Leefbaarheid/kwetsbare wijken de meeste aandacht krijgen op dit gebied.

Resultaten

  • 65% van de gemeenten geeft aan een doelstelling voor de informatiepositie op het gebied van veiligheid te hebben geformuleerd. 3 jaar geleden gaf 61% aan geen doelstelling te hebben.
  • Vrijwel alle respondenten zien dat er ten opzichte van 3 jaar geleden: (1) meer wordt gestuurd op basis van informatie en data (zowel in beleid als uitvoering), (2) informatie wordt vanuit andere afdelingen beter ingezet en (3) informatie van lokale (publieke) en regionale partners wordt meer ingezet.
  • 4% van de respondenten beoordeelt de huidige informatiepositie als heel tevreden, 35% is tevreden, 43% beoordeelt deze als neutraal en 17% is ontevreden.
  • 59% van de respondenten geeft aan dat de informatiepositie ten opzichte van 3 jaar geleden verbeterd is, voor 32% is deze gelijk gebleven en 9% vindt deze verslechterd in de afgelopen jaren.
  • 82% van de respondenten geeft aan dat de burgemeester in staat is om onderbouwde keuzes te maken ten aanzien van de aanpak van criminaliteit. 87% geeft aan dat de burgemeester zijn rol op basis van de informatiepositie goed kan pakken in de driehoek.
  • 28% van de respondenten ondervindt knelpunten ten aanzien van de capaciteit en beschikbare budgetten voor het verbeteren van de informatiepositie (structureel en incidenteel).
  • 13% ondervindt knelpunten die AVG gerelateerd zijn.
  • 78% van de respondenten geeft aan meer dan 3 jaar geleden gebruik te maken van openbare bronnen/social media.
  • Respondenten geven aan graag beter samen te willen werken met vooral de afdeling Werk en Inkomen, gevolgd door Zorg en Veiligheid en Economische Zaken.
  • 82% van de respondenten geeft aan AVG-deskundigheid ‘in huis’ te hebben, 30% beschikt over een informatiemanager en 22% over een data-analist (meerdere antwoorden waren mogelijk). 0% gaf aan over een data scientist te beschikken en 13% van de respondenten vulde in over geen van deze deskundigen te beschikken.
  • Respondenten geven aan de komende periode een betere informatiepositie op te willen bouwen op de onderwerpen drugsgebruik onder jongeren, ondermijning en cybercrime, Zorg en Veiligheid, fraude problematiek, leefbaarheid/kwetsbare wijken.
  • Verbeterpunten liggen op het vlak om meer kennis te hebben van de effecten van de inzet van externe bronnen, nog meer gebruik maken van interne bronnen, een cultuurverandering door proactief informatie met elkaar te delen en meer duidelijkheid rondom AVG vraagstukken.

Aanbevelingen

Uit het onderzoek komen de volgende aanbevelingen naar voren:

  • Een aanbeveling volgens de respondenten is om landelijk een eenduidige keuze in een soort ICT/data-delend systeem te maken. Iedereen werkt dan met hetzelfde systeem.
  • Werken aan een cultuurverandering bij gemeenten bestaande uit een proactieve houding als het om data-deling gaat, bewustwording hoe belangrijk informatiedeling voor de hele organisatie is (niet enkel OOV), minder verkrampt doen over de AVG en dus durven delen, aan de voorkant van een probleem zien te komen door doorlopend aandacht te vragen voor het onderwerp informatiepositie.
  • Betere publiek-private samenwerking om daarmee kennis te vergaren over wat gemeenten van externe bronnen kunnen leren en door te achterhalen wat de meeste bruikbare indicatoren per onderwerp zijn.
  • Standaardisatie door het aanbieden van Q&A, modellen en handvatten van datawarehouse vanuit Rijksoverheid om makkelijker informatie te kunnen uitwisselen met interne en externe partners. Informatie aanbieden op instructieniveau, heel concreet en stap voor stap.
  • Efficiencywinst kunnen behalen door goede voorbeelden en lessons learned met elkaar te delen en deze vindbaar te maken op een website of in een webdossier.

Meer weten?

CCV-adviseur Lilian Tieman begeleidde dit onderzoek. Wil je meer weten? Neem dan contact met haar op ›

Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor de (sociale) veiligheid. Handhaving van de openbare orde is exclusief toebedeeld aan de burgemeester. Een goede informatiepositie speelt altijd voor alle partijen een essentiële rol. Bij veiligheidsproblemen is niet alleen het totaal aan informatie, maar ook de manier van verzamelen, bewerken en overdragen belangrijk voor de informatiepositie van de burgemeester.

In het onderzoek Weten wat er speelt concludeert het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) dat voor de versterking van de informatiepositie de mogelijkheden op het gebied van (sociale) veiligheid door veel burgemeesters nog niet volledig worden benut.

Analytische informatie en operationele informatie

In het onderzoek wordt een onderscheid gemaakt tussen operationele informatie en analytische informatie. Bij operationele informatie gaat het om informatie over concrete zaken en incidenten die zich hebben voorgedaan. Onder analytische informatie we bijvoorbeeld analyses, trends en monitors van ontwikkelingen of gebeurtenissen uit het verleden.

Wat betreft analytische informatie komt de informatiepositie van de burgemeester nog onvoldoende overeen met diens behoefte. Als er analytische informatie verstrekt wordt, is de burgemeester doorgaans tevreden over de inhoud ervan, maar dit soort informatie is naar de zin van de burgemeesters nog te weinig voorhanden. Van de andere partners in de veiligheidsketen, zoals het Openbaar Ministerie (OM), het Veiligheidshuis maar ook organisaties die actief zijn op het gebied van zorg en welzijn, ontvangen burgemeesters minder operationele informatie.

Het lokaal bestuur heeft een aantal instrumenten ter beschikking om de informatiepositie te versterken. Ter inspiratie bevat dit dossier ook de beschrijvingen van een aantal voorbeeldgemeenten.

  • Handreiking

Burgemeesters, OM en de politie hebben gericht gekeken naar het versterken van het toeleveren van analytische informatie aan burgemeesters en naar het versoepelen van de informatie-uitwisseling met het OM. Hieruit is een praktische handreiking gekomen met de titel Handreiking voor versterking informatiepositie burgemeesters.

  • Website Raadsleden en Veiligheid

Gemeenteraadsleden hebben op het gebied van veiligheid drie rollen te vervullen, namelijk kaders stellen, controleren en volksvertegenwoordiging. Voor tips om deze drie rollen goed tot uiting te laten komen, kan je terecht op de website Raadsleden en Veiligheid.

Gerelateerd