Stap 1: Succesfactoren

Sinds 2003 wordt de KVU in veel uitgaansgebieden in Nederland toegepast. Door deze ervaring weten we wat de succesfactoren zijn van de KVU, de ingrediënten voor een goede samenwerking en effectieve maatregelen, van de allereerste stappen tot aan de evaluatie.

Gedeelde visie

Een gezamenlijk, breed gedragen visie van de KVU vergroot de steun van de betrokken partijen en verduidelijkt de betekenis van de samenwerking. Om tot één gedeelde visie te komen, inventariseer je eerst de standpunten en meningen van de deelnemers. Daarna kijk je naar raakvlakken. Dat begint met eenzelfde visie op de problematiek, zoals de aard en omvang van het vraagstuk en de te nemen maatregelen. Deze visie wordt opgenomen in de intentieverklaring in stap 2.

Samenwerking, afhankelijkheid en draagvlak

Het is zaak dat je de inbreng en de belangen van de samenwerkende partijen snel duidelijk krijgt. Zonder deze wederzijdse afhankelijkheid heeft samenwerking geen zin. De meerwaarde van de KVU wordt uiteraard pas zichtbaar als in de eerste fase van het project al resultaten worden geboekt.

Visionair leiderschap

Visionair leiderschap is belangrijk in de beginfase: iemand moet het belang van de samenwerking zien en uitdragen. Als projectleider of procesbegeleider kun je deze rol op zich nemen maar het kan ook bijvoorbeeld de burgemeester zijn. Enthousiaste trekkers zijn zeker belangrijk als samenwerking lastiger tot stand komt. Cruciaal is jouw rol als de (visionaire) projectleider: je moet de doelen van de samenwerking vaststellen en de naleving daarvan borgen door controle en sturing.

Wederzijds vertrouwen en respect

Essentieel bij de samenwerking zijn: respect, begrip en onderling vertrouwen. Vertrouwen kun je op verschillende manieren opbouwen, bijvoorbeeld door beloftes na te komen, door vanaf het begin volstrekt open te zijn over de wederzijdse verwachtingen en door gelijkwaardige vertegenwoordigers uit te nodigen. 

Verschillen overbruggen en professionaliteit nastreven

Als veel partijen samenwerken kunnen er cultuurverschillen te overbruggen zijn. Let om de verschillen te overbruggen op de volgende zaken: korte lijnen, een projectmatige aanpak, kennen en gekend worden en openstaan voor andere belangen en werkwijzen.

Ook moeten partijen autonomie inleveren en werkwijzen loslaten om nader tot elkaar te komen. De bereidheid om offers te brengen, is vaak gering. Pas als de meerwaarde van de samenwerking groot genoeg is, worden de nodige offers gebracht.

Stabiliteit

Een aantal contextuele voorwaarden draagt bij aan een effectieve samenwerking en geeft het samenwerkingsverband de nodige stabiliteit:

• Zorg voor voldoende financiële middelen: bij onvoldoende middelen is het lastiger om specifieke maatregelen te nemen.
• Zorg voor overleg waar de samenwerkende partijen elkaar regelmatig ontmoeten. Probeert een vast team voor de werkgroep samen te stellen. Personeelswisselingen en regelmatige afzeggingen leiden tot irritatie en verlies aan kennis. 
• Zorg ervoor dat de werkgroep niet te groot is en dat de samenstelling van de werkgroep in balans is.

Externe impuls

Samenwerking kan ook extern worden gestimuleerd:

• Doorzettingsmacht: het college van B&W geeft opdracht voor samenwerking, deze directe betrokkenheid is een belangrijke stimulerende factor. 
• Veiligheidsproblematiek: problemen in het uitgaansgebied versterken de samenwerking.
• Een bemiddelende ‘derde’ organisatie: door middel van begeleiding vanuit het CCV, waarmee de verschillende partijen warm gemaakt kunnen worden om een KVU te starten.

Een externe impuls kan het succes van de KVU gunstig beïnvloeden door het stimuleren van de bereidheid tot samenwerking, maar kent ook een keerzijde. Het risico bestaat dat onvoldoende  wordt verkend of er voldoende draagvlak voor de nieuwe samenwerking bestaat, wat de belangen van de verschillende partijen daadwerkelijk zijn en welke verantwoordelijkheid ze willen dragen.

Bestaande netwerken

Verschillende andere vormen van (uitgaans-)overleg – bijvoorbeeld het zogenaamde Horecaoverleg – kunnen aan de KVU worden toegevoegd. De KVU wordt zo voor de deelnemers een blijvend, waardevol en efficiënt instrument.

Voordeel van een bestaand netwerk is dat er al een bestuurlijke structuur of een organisatie is, waardoor het vrij gemakkelijk is met behulp van de KVU samen te werken. De betrokkenen hebben dan al ervaring met samenwerken. Je kan als deelnemer aan de KVU-werkgroep ook leren van samenwerkingsverbanden uit de eigen omgeving die als effectief worden beschouwd.

Intentieverklaring

Een intentieverklaring kan de samenwerking gunstig beïnvloeden. In een dergelijke verklaring staan bijvoorbeeld de belangen, afhankelijkheden, inbreng, gemeenschappelijke doelen, visie op de aanpak, een gemeenschappelijke probleemdefinitie en een korte verheldering van de diverse verantwoordelijkheden.

Deze verklaring kan zorgen voor een gevoel van verbondenheid tussen de betrokken partijen. Het gezamenlijk schrijven en ondertekenen van een verklaring heeft dan een sterk symbolische waarde. Bovendien kan de intentieverklaring tot (motiverende) media-aandacht leiden. Een wondermiddel voor de samenwerking is het echter niet: in de praktijk wordt het aangaan van een intentieverklaring niet zonder meer als bindend gezien.