Cyber & senioren en laaggeletterden
Laatst gewijzigd op: 09-04-2025Senioren en laaggeletterden vormen een kwetsbare doelgroep voor cybercrime. Het is belangrijk om deze groep te informeren over de digitale risico’s die ze lopen. Betrek hierbij ook organisaties die in contact staan met de doelgroepen zoals de bibliotheek, ouderenorganisaties en zorginstanties.
Cyberwegenkaart senioren en cyber
De Cyberwegenkaart voor senioren en cyber is een handige tool die gemeenten en andere organisaties helpt om de digitale weerbaarheid van senioren en laaggeletterden te vergroten. Deze groep is namelijk extra kwetsbaar voor cybercriminaliteit. Langs de route staan interventies om hen beter te beschermen tegen digitale bedreigingen, met een focus op bewustwording, preventie, en het verbeteren van digitale vaardigheden. Deze cyberwegenkaart senioren en cyber is een aanvullende route van de weg ‘Cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit’ op de lokale cyberwegenkaart.
CCV’s keuze
Het CCV heeft een drietal ‘pareltjes’ geselecteerd die vanuit de City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime ontwikkeld zijn om de cyberweerbaarheid van senioren en laaggeletterden te vergroten. Deze projecten zijn toepasbaar in elke gemeente.
- Storytelling cybercrime
- Interactieve film cyberweerbaarheid (nu met uitgebreide handleiding én online interactieve film)
- Serious game cyberweerbaarheid
Nieuw: Online versie van interactieve training ‘Echt of nep?’ beschikbaar met maar liefst acht scenes!
Nieuwe regioaanpakken
Twee innovatieve regioaanpakken zijn in juli 2024 van start gaan om de cyberweerbaarheid van senioren en laaggeletterden te verhogen:
Het Regiobureau Integrale Veiligheid Oost-Brabant zet in op storytelling om senioren bewust te maken van de gevaren van cybercrime. Door verhalen van echte slachtoffers te delen, hopen zij de doelgroep op een authentieke en aansprekende manier te informeren. Deze aanpak zal verhalenvertellers in de regio opleiden, die tijdens bijeenkomsten in verzorgingshuizen en buurtcentra de risico’s van digitale babbeltrucs en phishing belichten.
Belangrijke onderdelen van deze regioaanpak zijn:
- Lokale organisaties betrekken: Identificeren van geschikte locaties en partners zoals verzorgingshuizen, bibliotheken, en KBO (Katholieke Bond Ouderen).
- Vrijwilligers opleiden: Acht poules van vrijwilligers worden opgeleid tot storytellers. Deze vrijwilligers krijgen uitgebreide training in zowel de inhoud van de verhalen als in communicatietechnieken.
- Materiaal aanschaffen: Voor de sessies worden laptops, mobiele beamers en geluidsboxen aangeschaft om de verhalen op een interactieve manier te presenteren.
- Communicatiecampagne: Tijdens de Seniorenmaand in april 2025 wordt een campagne gelanceerd om senioren te wijzen op de gevaren van cybercrime en hen door te verwijzen naar de informatiebijeenkomsten.
De jury waardeert de regioaanpak, waarbij een fundament van vrijwilligerspoules wordt gecreëerd. Ze benadrukken het belang van planning en het onderhouden van de vrijwilligerspoules om continuïteit en betrokkenheid te waarborgen.
De Werkgroep Cyberveiligheid Noord-Nederland van het RBPO (Regionaal Bestuurlijk Politie Overleg) heeft een netwerksamenwerking opgezet om de cyberweerbaarheid van 55-plussers te vergroten. Deze aanpak richt zich op het coördineren van bestaande initiatieven en het versterken van de samenwerking tussen verschillende partners.
Hoofdlijnen van deze regioaanpak zijn:
- Startbijeenkomst organiseren: Samenwerkingspartners komen bijeen om de samenwerking te lanceren en te concretiseren.
- Theoretisch kader ontwikkelen: Het lectoraat digitale weerbaarheid ontwikkelt randvoorwaarden voor effectieve interventies.
- Selecteren van interventies: Samenwerkingspartners selecteren maximaal drie interventies op basis van bestaande programma’s.
- Pilots uitvoeren: Geselecteerde interventies worden getest via partners zoals SeniorWeb en bibliotheken.
- Evaluatie: Het lectoraat evalueert de doelmatigheid en het bereik van de interventies.
- Vervolgtraject: Op basis van de evaluatie wordt een nieuwe kennisdeel- en actiesessie georganiseerd om de uitrol van interventies te bevorderen.
De jury prijst de wetenschappelijke benadering en de betrokkenheid van diverse partners. Ze adviseren een voorselectie van interventies te maken en aandacht te besteden aan borging en schaalbaarheid.
Deze initiatieven zijn geselecteerd in het kader van de City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime, die zich richt op het verbinden van lokale partners om zo de reikwijdte en effectiviteit van cyberweerbaarheidsprogramma’s te vergroten.
Het CCV zal beide aanpakken gedurende hun looptijd begeleiden en ondersteunen bij het opzetten van samenwerkingen met landelijke partijen. De opgedane kennis en ervaringen zullen worden gedeeld om andere regio’s in Nederland te helpen bij het verbeteren van de cyberweerbaarheid van senioren en laaggeletterden.
Vrijwilligersbrochure Senioren en Veiligheid
Oplichters worden steeds slimmer. Ze verzinnen steeds weer nieuwe manieren om mensen op te lichten. Daarom hebben het ministerie van Justitie en Veiligheid, de politie, het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) en zes ouderenorganisaties de handen ineengeslagen om voorlichting te geven over de verschillende methodes van deze oplichters. Een gewaarschuwd mens telt immers voor twee!
Met deze brochure wordt inzicht gegeven in de verschillende methodes en geven wij tips om dergelijke oplichting te voorkomen. Want laten we het ze niet te makkelijk maken.
Tool cyberweerbaarheid
De CCV-tool cyberweerbaarheid versterkt het advies van bibliotheekmedewerkers over online veiligheid. Zij kunnen met behulp van de tool effectiever ingaan op vragen over cyberweerbaarheid, zoals hacken, fraude en online geweld.