2. Informatie
Na het aanstellen van het projectteam en de projectleider, kom je in de fase van het verzamelen van informatie.
Je brengt de situatie en de context in kaart én de beleving daarvan door gemeente en inwoners.
De vraag die je in deze fase moet beantwoorden is: ‘Welke informatie is er beschikbaar over de beleving van overlast en verloedering door gemeenten en haar inwoners?’
Cluster de resultaten naar de 4 stappen van het tot stand komen van de overlastbeleving: situatie, waarnemen, beoordelen en effect. Breng onderscheid aan tussen de beleving van jouw gemeente en die van de inwoners.
Inzicht in de kenmerken van de wijk en/of gemeente waar u een aanpak voor wilt ontwikkelen is belangrijk. De mate waarin de bewoners overlast en verloedering waarnemen en beoordelen, kan namelijk op onderdelen samenhangen met specifieke kenmerken van de wijk. Denk bijvoorbeeld aan het percentage jongeren in de wijk of het percentage inwoners met een koopwoning.
Belangrijke gegevens kunnen zijn:
- Sociaal-demografische kenmerken: leeftijd, geslacht, etniciteit, opleidingsniveau, sociale economische status, betaalde baan, (kans op) (in)direct slachtofferschap, percentages alleenstaanden, uitkeringsgerechtigden en niet-westerse allochtonen.
- Fysieke kenmerken: omvang stad, verhouding koop- en huurwoning, type woning, voorzieningenniveau in de wijk, openbaar vervoer, winkelcentra.
- Leefbaarheidsstijlen: welke opinies hebben de inwoners, door welke waarden worden ze gedreven en welke betekenissen kennen ze toe aan de wereld om hen heen. Dit geeft een typering van groepen inwoners.
De sociaal-demografische en fysieke kenmerken zijn op te vragen bij het Centraal Bureau Statistiek (CBS) of uw gemeente. Door gegevens zoveel mogelijk op buurt- of wijkniveau op te vragen, kun je goed vergelijken met andere wijken.
Je kunt ook in gesprek gaan over de situatie met medewerkers van de gemeente, professionals zoals politieagenten, opbouw-, jeugd- en welzijnswerkers.
Breng onderscheid aan tussen de beleving van uw gemeente en die van de inwoners.
Met waarnemen kun je ook informatie verzamelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- Schouwronde – Het projectteam kan samen met inwoners een schouw lopen en een beeldrapportage maken om na te gaan of er mogelijke verschillen bestaan in waarneming.
- ‘Waarnemingskader’ gemeente – In een waarnemingskader is gedefinieerd welke zaken ambtenaren (vooral stadstoezicht en stadsreiniging) als overlast en verloedering moet waarnemen.
Breng onderscheid aan tussen de beleving van jouw gemeente en die van de inwoners.
Voor de beoordeling kun je denken aan de volgende categorieën informatie:
- Beleving inwoners – In bijvoorbeeld de Integrale Veiligheidsmonitor zijn ook vragen opgenomen over de beleving van overlast en verloedering. Daarnaast kunnen gemeenten ook zelf de beleving van overlast en verloedering vastleggen in monitors.
- Beleving gemeente – Op basis van beleidsdocumenten en verslagen van debatten in de gemeenteraad kun je een beeld krijgen van de wijze waarop de gemeente de overlast en verloedering in de wijk beleeft. Het coalitieakkoord geeft een beeld van hoe het gemeentebestuur tegen overlast en verloedering aankijkt.
- Gesprekken met buurtbewoners – Stem met de projectleider af welke buurtbewoners dat moeten zijn.
Nulmeting
Is er onvoldoende informatie over de beleving van de inwoners dan kun je een nulmeting uitvoeren, bijvoorbeeld door een enquête. Het doel van de nulmeting is om een beeld te krijgen van hoe inwoners de situatie waarnemen en beoordelen en hoe deze beoordeling tot stand komt.
Om informatie over de effecten te verzamelen, kun je putten uit:
- Meldingen en aangiften door inwoners bij gemeente of politie.
- Klachten bij andere instanties, zoals woningcorporaties over bijvoorbeeld geluidsoverlast of hangjongeren.
- Reeds door inwoners of gemeente ingezette maatregelen.
- Uitvoeringsplannen of werkplannen voor bijvoorbeeld de reinigingsdienst of onderhoud van de openbare ruimte.
Breng ook hier weer onderscheid aan tussen de beleving van de gemeente en die van de inwoners.
Naast het bestuderen van al deze informatie is het ook van belang om tijdens deze fase gesprekken te voeren met vertegenwoordigers van de gemeente op ambtelijk, bestuurlijk en politiek niveau. Het doel hiervan is om informatie op tafel te krijgen die wellicht niet in documenten is vastgelegd, maar die wel relevant is.
Bijeenkomst
Aan het eind van de informatiefase organiseert het projectteam, eventueel aangevuld met andere vertegenwoordigers, een afsluitende bijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst komen de resultaten uit het documentenonderzoek en de individuele gesprekken aan bod.
Met zo’n bijeenkomst creëer je draagvlak voor de reeds uitgevoerde werkzaamheden, de resultaten ervan en de nog uit te voeren activiteiten.