Terugblik webinar: ‘Jongeren weerbaar in de digitale wereld’
Laatst gewijzigd op: 10-11-2025Op donderdag 9 oktober 2025 vond het webinar “Jongeren weerbaar in de digitale wereld” plaats, georganiseerd door het CCV. Adviseur Cyberveiligheid Doris van Rooijen opende de sessie en benadrukte het belang van inzicht in de online leefwereld van jongeren. Het doel van het webinar was duidelijk: professionals handvatten bieden om online jeugdcriminaliteit en zorgwekkend online gedrag te signaleren en gezamenlijk aan te pakken.
Bekijk hier het eerste deel van het webinar terug waarin Nicole en Sandy hun presentatie houden.
Routekaart samenwerken bij online jeugdcriminaliteit
Het webinar begon met een presentatie van Nicole Langeveld van het CCV, die de Routekaart Samenwerken bij Online Jeugdcriminaliteit toelichtte. Conflicten tussen jongeren spelen tegenwoordig steeds vaker online, waarbij dreigende berichten en plaats- en tijdsaanduidingen snel tot escalatie kunnen leiden. De routekaart biedt professionals praktische handvatten om snel en zorgvuldig te reageren, waarbij online en offline interventies elkaar versterken. Belangrijk daarbij is dat snelheid, samenwerking en zorgvuldigheid hand in hand gaan, en dat het vertrouwen van jongeren en hun privacy te allen tijde wordt gewaarborgd. Heldere afspraken tussen partners over wie welke stappen onderneemt en hoe informatie wordt gedeeld, zijn daarbij cruciaal.
“Geen enkel kind wordt crimineel geboren. Het zijn omstandigheden en ontmoetingen die het pad bepalen. Wees die ontmoeting die het verschil maakt – ook online.” – Sandy den Haan
Jongeren in de onlinewereld
Vervolgens gaf Sandy den Haan van Taskforce RIEC Brabant-Zeeland een indringend beeld van hoe jongeren online leven en wat dit betekent voor hun ontwikkeling en gedrag. Online en offline zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden: wat jongeren online doen, beïnvloedt hun offline leven en omgekeerd. Ze legde uit dat jongeren steeds jonger en diverser betrokken raken bij criminele activiteiten. Al vanaf de basisschool worden jongeren benaderd voor criminele klusjes. De verleiding van online groepsdruk, gecombineerd met de drang naar status en erkenning, maakt hen kwetsbaar. Likes en reacties bieden een constante dopamineboost, wat (online) risicovol gedrag kan versterken. Den Haan benadrukte dat professionals meer aanwezig moeten zijn in de leefwereld van jongeren en interventies moeten aansluiten bij hun digitale omgeving en pubergedrag.
Psychologische en maatschappelijke factoren
- Jongeren die zich niet gezien of gehoord voelen, zoeken erkenning elders.
- Geld is vaak een middel tot status, niet het doel.
- Jongeren met weinig perspectief zijn het meest kwetsbaar.
Online jeugdcriminaliteit en samenwerking in Rotterdam
Het derde deel van het webinar richtte zich op concrete voorbeelden van samenwerking in de praktijk, gepresenteerd door Arun Jagram en Barbara van Croonenborgh van de politieregio Rotterdam. Zij lichtten toe hoe ze jongeren online volgen, signalen interpreteren en risicogroepen in kaart brengen. Essentieel daarbij is ouderbetrokkenheid: via informele bijeenkomsten worden ouders actief betrokken bij het bespreken van zorgen en het nemen van preventieve stappen. Ook de taal van jongeren online, vol emoji’s en codetaal vraagt om kennis en begrip van professionals. Een ander belangrijk thema is de zogenaamde omerta-cultuur, waarbij jongeren incidenten vaak niet melden, bang voor vergelding, wat hen kwetsbaar maakt voor criminele uitbuiting.
Tien praktische takeaways
- Online en offline zijn één ecosysteem.
- Werk structureel samen en gebruik elkaars kracht.
- Leg protocollen vast voor melding en privacy.
- Investeer in kennis van digitale symboliek en gedrag
- Doorbreek algoritmes, laat jongeren buiten hun bubbel kijken.
- Realistische kijk op pubergedrag: impulsiviteit hoort erbij.
- Gebruik ouders als bondgenoten.
- Snapchat en besloten groepen begrijpen is belangrijker dan overal toegang hebben. Jongerenwerkers vervullen hierin een cruciale brugfunctie.
- Lokale, kleinschalige campagnes zijn effectiever dan grote landelijke acties. Combineer online aanwezigheid altijd met offline opvolging.
- Wees nieuwsgierig, niet controlerend.
Innovatie speelt eveneens een rol in de aanpak. AI-systemen worden ingezet om jongeren 24/7 een laagdrempelige manier te bieden om zorgen te delen en begeleiding te krijgen. Daarnaast blijkt uit de praktijk dat traditionele voorlichting vaak weinig effect heeft; effectiever is het informeren van ouders en professionals en het inzetten van peer-to-peer begeleiding door oudere jongeren.
Preventie in de praktijk
Preventie werkt het best als alle partijen — politie, jongerenwerk, zorg, scholen en ouders — vroeg, praktisch en concreet samenwerken. Begin bij de eerste telefoon of tablet, geef ouders handvatten en bied jongeren laagdrempelige, veilige manieren om signalen te melden. Maak gebruik van de mobiele bouwstenen.
Het webinar liet zien dat de digitale wereld zowel kansen als risico’s biedt. Om jongeren weerbaar te maken is het van groot belang dat professionals én ouders samenwerken, vertrouwen opbouwen en aanwezig zijn in de leefwereld van jongeren. Alleen zo kunnen zij jongeren begeleiden, beschermen tegen risico’s en voorkomen dat ze verzeild raken in criminele netwerken of online radicalisering.
Meer weten over het thema jongeren en cybercrime, bekijk dan het webdossier Cyber&Jeugd op de CCV-website.