Offline aangejaagde online ordeverstoringen

Type cybercrime: Online aangejaagde ordeverstoringen, niet direct cybercrime, maar digitale maatschappelijke ontwrichting en online ordeverstoringen (zoals haatzaaien, doxing, opruiing).
Type aanpak: Preventief, signalerend en responsief.
Aanpak gericht op: Gemeente als doelwit, met aandacht voor bescherming van bestuurders, ambtenaren, ondernemers en inwoners.
Initiatiefnemer: Gemeente Alkmaar

Omschrijving project

Tijdens de Conference League-wedstrijd tussen AZ en Legia Warschau op 5 oktober ontstonden niet alleen fysieke rellen, maar ook een golf van online onrust. De gemeente Alkmaar, inclusief de burgemeester en lokale ondernemers, werden overspoeld met haatdragende berichten via social media, e-mail en Google-reviews. De hoeveelheid en de snelheid waarmee deze haatberichten online kwamen illustreerden een nieuw fenomeen: offline aangejaagde online ordeverstoringen. De bestaande bestuurlijke instrumenten bleken onvoldoende toegerust om online ordeverstoringen aan te pakken.

Doelgroep

Gemeenten, burgemeesters, beleidsadviseurs openbare orde en veiligheid, communicatieadviseurs, crisiscoördinatoren.

Doelstelling

• Inzicht geven in het fenomeen van offline aangejaagde online ordeverstoringen.
• Gemeenten handvatten bieden om online onrust te herkennen, duiden en gepast te reageren.
• De basis op orde brengen voor het handhaven van online orde.

Aanpak

– Analyse van de casus AZ–Legia Warschau.
– Ontwikkeling van een handboek rondom vier fenomenen:
  1. Online aangejaagde offline ordeverstoring
  2. Offline aangejaagde online ordeverstoring
  3. Online onrust
  4. Offline gebeurtenis met online gevolgen
– Praktische richtlijnen voor onlineonderzoek, duiding, interventies en samenwerking.

Minimale randvoorwaarden

Wat betreft randvoorwaarden is er eigenlijk niet echt bepaalde kennis nodig. Het handboek is zo ingestoken dat iedereen er mee aan de slag kan. De informatie over juridische kaders doe je op met het handboek en de rest kun je daarna regelen.

Duur project

Doorlopend, met jaarlijkse evaluatie en actualisatie van het handboek.

Omschrijving kosten

Kosten betreffen ontwikkeling handboek, online toolkit en een hybride regionale bijeenkomst.

Menskracht

Met minimale capaciteit kun je er mee aan de slag.

Samenwerkingspartners

• Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV).
• Politie en OM.
• Andere gemeenten (kennisdeling).

Resultaten

• Handboek ‘Online Orde’.
• Protocol online onderzoek.
• Duiding van vier fenomenen.
• Praktische aanpakken en interventies.
• Bewustwording binnen gemeentelijke organisatie.
• Verbeterde voorbereiding op digitale maatschappelijke onrust.

Tips voor gemeenten

• Wacht niet tot het je overkomt: bereid je nu voor.
• Zorg voor een team dat online signalen kan duiden.
• Werk samen met kennisinstellingen en andere gemeenten.
• Investeer in bewustwording.

Contactpersoon / meer informatie

Gemeente Alkmaar – afdeling Openbare Orde en Veiligheid: Desirée van Kampen (DvanKampen@alkmaar.nl) en Romy van den Heerik (RvandenHeerik@alkmaar.nl).

Dit is een project dat behoort bij de City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime