Verschijningsvormen

Malafide exploitatie

Malafide exploitatie verwijst naar het fysieke gebruik van panden voor criminele doeleinden. In 2019 werd geschat dat in Nederland zo’n 50.000 panden werden gebruikt voor illegale activiteiten, waarvan 80 procent woningen betrof. Deze panden zijn daarmee niet beschikbaar voor woningzoekenden en functioneren als schakel binnen het criminele circuit.

Veelvoorkomende vormen van malafide exploitatie zijn:

• Productie, opslag en handel in drugs, wapens, illegaal vuurwerk, illegale alcohol of sigaretten;
• Opslag van gestolen goederen bestemd voor heling;
• Het aanbieden van illegale diensten, zoals illegale prostitutie, illegaal gokken of kansspelen;
• Huisvesting van slachtoffers van seksuele uitbuiting.

Een crimineel gaat spoedig na de aankoop of aanhuur van een pand gaat over tot het exploiteren van illegale activiteiten. Dit kan zorgen voor onveilige situaties.

Malafide speculatie

Speculatie gaat vooral over het genereren van winst met vastgoed. In principe is daar niks mis mee. Maar rondom de transacties van vastgoed kunnen wel illegale activiteiten plaatsvinden, waaronder:

• ABC-transacties, waarbij er bij de verkoop van partij A aan B en van B aan C dingen gebeuren die niet rechtmatig zijn;
• Verkoopcarrousel, waarbij panden met behulp van malafide praktijken buitenproportioneel snel worden doorverkocht om hogere winsten te behalen;
• Hypotheekfraude, waarbij personen of groepen onder valse voorwendselen (zoals vervalste inkomensgegevens of vervalste identiteitsbewijzen) een (hogere) hypotheek proberen te bemachtigen;
• Belastingontduiking (kent meerdere verschijningsvormen, zoals onderhands betalen van vastgoed);
• Witwassen van crimineel of zwart geld via de aankoop van vastgoed.

Witwassen

Vastgoed wordt in uiteenlopende onderzoeken en rapportages genoemd als één van de grote witwasrisico’s in Nederland. Criminelen gebruiken vastgoedtransacties als middel om crimineel vermogen wit te wassen. Ze kopen bijvoorbeeld panden om illegaal verdiend geld te legaliseren en zo ogenschijnlijk legitieme inkomsten, bijvoorbeeld uit verhuur, te genereren.

De twee vormen van vastgoedcriminaliteit staan niet altijd los van elkaar. Malafide speculatie kan bijvoorbeeld de opmaat zijn naar malafide exploitatie.