Terugblik kwartaalsessie 12 december Roermond

Spreker: Nick Boersma (programmamanager van Risk Factory Limburg-Noord)

Tijdens deze break-out sessie over de Riskfactory ontdekten de deelnemers de impact van levensechte scenario’s op het gebied van (digitale) veiligheid! De Riskfactory staat bekend om zijn realistische en interactieve scenario’s waarmee bezoekers risico’s rondom (on)veiligheid en (on)gezondheid ervaren én leren hoe ze het beste kunnen handelen. Deze aanpak verandert niet alleen het perspectief van de deelnemers van de Riskfactory, maar versterkt ook hun vaardigheden en zelfvertrouwen in risicosituaties.

Nick vertelde over de wetenschappelijke onderbouwing van het concept. En gaf inzicht in de doelgroepen van de Riskfactory, met speciale aandacht voor de uitbreiding naar het voortgezet onderwijs. Nick zoomde daarbij specifiek in op de scenario’s rondom digitale criminaliteit.

Spreker: Peter Cox (adviseur lokale veiligheid PVO Limburg)

In deze sessie werd uitgelegd waarom het belangrijk is dat het mkb zich (nog) meer bewust wordt van de cyberrisico’s die ze lopen en vooral dat ze in actie moeten komen. PVO Limburg heeft daarvoor een ‘drietrapsraket’, een programma in drie stappen. Immers, 1/3 van de kleine ondernemers onderneemt geen enkele moeite om zich tegen digitale dreigingen te beschermen. En dat terwijl de ransomware aanvallen met 73% toenemen en de wereldwijde schade hand over hand toeneemt. Liefst 60% van getroffen bedrijven is binnen zes maanden failliet.

De basis van de PVO-aanpak is werken aan bewustwording: “wat is het probleem en waarom moet ik daar iets mee?” Hierbij kun je denken aan interactieve presentaties, waarbij eventueel ook ethisch hackers of een slachtoffer een rol kunnen spelen. Ook een cybercrisis training is een optie. Verder beschikt PVO Limburg over een cyberscan en een cyber adviesgesprek.

De volgende stap is in actie komen: “welke maatregelen kan ik nemen om erger te voorkomen/beperken?” Hierbij speelt het rapport wat via de cyberscans wordt opgeleverd, een rol. Door de resultaten in de vorm van een stoplicht weer te geven, is snel helder wat goed geregeld is, wat beter kan, en wat zo snel mogelijk opgelost moet worden. Ook is een workshop ‘Back on Track’ beschikbaar, waarbij met groepen ondernemers gewerkt wordt aan het opstellen van een risico-inventarisatie. Wat vervolgens als basis voor een recoveryplan kan dienen.

En als groepen mkb-ondernemers in samenwerkingsverbanden als BIZ, bedrijventerrein en dergelijke actief zijn, dan is collectieve inkoop van monitoring voor permanente digitale bewaking een logische volgende stap. Ook daar kan PVO Limburg bij ondersteunen.

Er ontstond na de presentatie een zeer geanimeerde discussie tussen de aanwezigen waarin over en weer vragen werden gesteld en beantwoord.

Opvallende uitspraken/tips: Maak van de zwakste schakel (de medewerkers) de sterkste. Leer je mensen phishing, social enginering en andere cybercrime fenomenen herkennen.

Sprekers: Amy Jacobs (beleidsadviseur Integrale Veiligheid bij gemeente Weert) en Tom Weijers (adviseur senioren en cyber bij het CCV)

In de sessie Samen tegen criminaliteit nam Amy de deelnemers mee in de samenwerking tussen de gemeente en de Rabobank in het geven van informatiebijeenkomsten. Deze informatiebijeenkomsten werden gegeven aan, voornamelijk, ouderen om ze weerbaar te maken tegen cybercriminaliteit. Door de gedeelde maatschappelijke agenda met de Rabobank was samenwerken een gegeven.

Vervolgens is gekeken met de deelnemers van de break-out sessie naar welke samenwerkingen je als gemeente met andere partners kan aangaan en welke takenverdeling hierbij komt kijken. Zo kan je samenwerken met ouderenbonden, de politie, de kerk, SeniorWeb, de bibliotheek en zorginstanties in het geven van de bijeenkomst maar ook in het werven van bezoekers voor de bijeenkomst met gezamenlijke communicatie.

Na de presentatie van Amy en het daaropvolgende gesprek gaf Tom een korte presentatie over de trajecten die lopen in Oost-Brabant en in Noord-Nederland. In beide regio’s wordt er gekeken naar hoe de doelgroep van senioren beter en structureel bereikt kan worden middels samenwerking in een netwerk van maatschappelijke organisaties. Daarnaast gaf hij een update over de doorontwikkelingen van verschillende interventies waaronder de e-learning voor storytelling die in ontwikkeling is en nieuwe scenes voor de interactieve film ‘Echt of nep?’. Als sneak-peak hebben de deelnemers van de break-out sessie één van de nieuwe scenario’s van de film gezien. De film wordt officieel gelanceerd op 11 februari in Rotterdam.

Opvallende uitspraken/tips:

• Werk niet alleen samen in de uitvoering van bijeenkomsten maar kijk ook hoe je kan samenwerken in de communicatie vooraf.
• Als gemeente hoef je niet altijd zelf aan het roer te staan van alle activiteiten. Soms kan je in een faciliterende rol al het juiste zetje geven.

Sprekers: Yolanda van Setten (adviseur jeugd en cyber bij het CCV) en Evan van der Linden (gemeente Amsterdam)

Cybercrime Pathways programma

Tijdens de break-out sessie is gesproken over het Cybercrime Pathways programma. Dit programma onderzoekt waarom jongeren betrokken raken bij digitale criminaliteit. Het onderzoek duurt vijf jaar en is net begonnen. Het woord pathways verwijst naar de stappen die jongeren zetten richting cybercrime of juist om ermee te stoppen. Ook ouders spelen hierbij een belangrijke rol. In het onderzoek wordt gekeken naar risicofactoren en beschermende factoren. Dit zijn dingen die jongeren kunnen beïnvloeden om wel of niet betrokken te raken bij cybercrime of ermee te stoppen.

#bringITon

Tijdens deze sessie is ook het nieuwe initiatief #bringITon besproken. Professionals uit zowel publieke als private organisaties werken samen om (jonge) IT-talenten in te zetten voor de bescherming van onze digitale wereld. De missie van #bringITon? Jongeren die vaak niet opgemerkt worden, een kans geven om hun talenten te gebruiken voor het testen en beveiligen van onlinesystemen. Zo versterken we niet alleen deze jongeren, maar ook de samenleving. Dit initiatief is gestart omdat bestaande programma’s, zoals Hack_Right, pas jongeren bereiken als ze al in aanraking zijn gekomen met criminaliteit. Met #bringITon willen de City Deal pilot-gemeenten Almere en Amsterdam, COPS-team van de politie en CGI dit vóór zijn. Bedrijven worden uitgenodigd om jongeren uit te dagen om kwetsbaarheden in systemen te vinden. De jongeren worden gestimuleerd om ethische hackers te worden. Meer informatie is te vinden op bringiton.tech.

The Cyber journey

Tot slot is er aandacht besteed aan The Cyber Journey. Dit is een project van de gemeente Amsterdam binnen de City Deal. Het initiatief richt zich op jongeren met interesse in IT, die ook wel ‘cyberbreinen’ worden genoemd. Het doel is om een duurzaam platform te maken waar deze jongeren hun talenten kunnen laten zien en verder ontwikkelen.

Het project werkt samen met onderwijs- en zorginstellingen om het thema ‘cyber’ beter in bestaande programma’s te verwerken. Een belangrijk onderdeel is de ontwikkeling van een begeleidingshandboek. Dit handboek bevat modules voor IT- en zorgprofessionals. Het doel hiervan is om signalen binnen het cyberdomein beter op te merken en een betere verbinding te maken met zorginstellingen.

Het einddoel is om een begeleidingstraject op maat te bieden voor cyberbreinen. Dit traject moet op grotere schaal toegepast kunnen worden, zowel regionaal als landelijk.

Besproken punten uit de sessie

Signaalkaart voor cyberbreinen
Interventies voor jongeren met talent voor cyberactiviteiten beginnen bij de signaalkaart. Deze kaart helpt om te herkennen wie deze jongeren, oftewel ‘cyberbreinen’, zijn. De signaalkaart is onlangs ontwikkeld door de gemeente Almere vanuit de City Deal. Meer informatie hierover lees je in het interview met Henk van Ee.

Betere aansluiting bij jongeren
Professionals zoals jongerenwerkers, docenten en ouders kunnen jongeren beter bereiken door te weten wat er online speelt en zich te verdiepen in techniek en IT. Door gesprekken met bijvoorbeeld jongerenwerk kan kennis over cyberbreinen ingebed worden bij reeds beschikbare producten, zoals een Online Jeugd Monitor dat een inkijkje in de online leefwereld van jongeren geeft.

In Amsterdam Noord werken jongeren, onder begeleiding van T-owne Gerardo en Clemens Streng van DOCK, aan een eigen Online Jongeren Monitor. Dit project is geïnspireerd door AM-supportteam en Presikhaaf University. Het ontwikkelen van de monitor is niet alleen een product, maar ook een manier om jongeren bewuster te maken van opvallende zaken op social media. Ze leren samenwerken, voeren gesprekken met elkaar en jongerenwerkers, en verdienen een zakcentje voor hun inzet.

De Online Jongeren Monitor is te vinden via LinkedIn: Online Jongeren Monitor via DOCK.
Meer informatie en aanmelding: Online Jongeren Monitor door jongeren voor professionals.

Spreker: Rick van der Kleij (Cyberweerbaar NL / lector cyber resilience Avans Hogeschool)

Tijdens de bijeenkomst nam Rick ons mee in het onderzoek van TNO ‘Veilig digitaal ondernemen’ naar de verschillende percepties van de mkb-ers bij digitale weerbaarheid. Hierbij zijn voornamelijk grote bedrijven voorlopers op het gebied van digitale veiligheid. In het onderzoek werd onderscheid gemaakt in mkb-ers die digitale weerbaarheid een prioriteit vinden voorlopers (22%),  uitbesteders (12%) en een groep die minder prioriteit geven, overmoedigen (30%) machtelozen (18%) en onverschilligen (18%). Daarbij gaf Rick het advies om stimulerende maatregelen te laten aansluiten op de blootgelegde gedragsfactoren die specifiek bij eerder genoemde doelgroepen een rol spelen. Hij gaf ook aan dat het van groot belang is dat er een centraal loket komt waar overheidsproducten of diensten die de ondernemer kan helpen, worden aangeboden.

Sprekers: Celine Snijckers (ketenregisseur cybercrime RIEC Limburg) en Peter Cox (adviseur lokale veiligheid PVO Limburg)

Tijdens de inspiratiesessie Dacht het Niet hebben Celine en Peter samen met de deelnemers de actiewebsite en de verschillende onderdelen van de toolkit besproken. Hiermee kregen de aanwezigen een goed beeld van de uitgebreide ondersteuning die beschikbaar is voor de actie. In de interactieve sessie gingen de deelnemers vervolgens in gesprek over mogelijke acties die zij voor zich zien. Deze ideeën werden genoteerd op een flipover en gedeeld. Het was positief om te merken dat meerdere gemeenten al plannen aan het maken waren. Door deze input te delen met de leden van de Taskforce Cyber, wordt gehoopt dat nog meer gemeenten geïnspireerd raken om mee te doen. Ook werd duidelijk dat er al diverse samenwerkingen waren ontstaan. Daarnaast werd benadrukt dat er op de actiewebsite ook aandacht is voor mogelijke slachtoffers van cybercriminaliteit, een belangrijk onderdeel van de aanpak.

Opvallende uitspraken en tips:

• Betrek partners bij de actie.
• Elke actie die aansluit bij het thema, groot of klein, is waardevol.

Afspraken en actiepunten:

• De gemaakte notities worden gedeeld met de leden van de Taskforce Cyber in Limburg.