Webinarserie In Zicht 2025

In het eerste webinar is vooruit gekeken op het lesprogramma van de webinarserie In Zicht.

Gastsprekers waren: Pieter Tops, lector politie en openbaar bestuur aan de Politieacademie en Henk Ferwerda, criminoloog, politieonderzoeker en inhoudelijk directeur van Bureau Beke.

Bekijk op deze pagina de opname van het webinar en vind alle links die in de chat werden gedeeld. Ook delen we links naar artikelen, boeken, podcasts en over het onderwerp en van de gastsprekers.

Bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit is een sterke informatiepositie cruciaal. Toch verschillen gemeenten in hun mogelijkheden om dit effectief te doen. Vaak door beperkingen in kennis of toegang tot de juiste tools. De Datavolwassenheidsscan voor gemeenten is ontwikkeld door de Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland in samenwerking met Avans Hogeschool en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Deze scan helpt gemeenten inzicht te krijgen in hun datagedreven capaciteiten en ambities en geeft hun concrete verbeteracties.

Dit instrument is uniek, doordat het niet focust op technische middelen, maar op de maatschappelijke opgave zelf. Door de multidisciplinaire aanpak ontstaat een breed en waardevol inzicht, dat gemeenten helpt om samenhangende en effectieve stappen te zetten. Inmiddels zijn meer dan 70 gemeenten, van de grootste steden tot kleinere plattelandsgemeenten, gescand.

Hoever zijn gemeenten met hun datagedreven aanpak van ondermijning? Waar lopen ze tegenaan en waar liggen kansen? Tijdens deze sessie presenteren we de belangrijkste inzichten uit de scan en belichten we de grootste uitdagingen die gemeenten tegenkomen. Wie weet besluit jij na deze sessie ook een Datavolwassenheidsscan in jouw gemeente uit te voeren.

Bekijk op deze pagina de opname van het webinar en vind alle links die in de chat werden gedeeld. Ook delen we links naar artikelen, boeken, podcasts en over het onderwerp en van de gastsprekers.

Lees ook het Secondant-artikel: Hulp voor gemeenten bij de datagedreven aanpak van ondermijning ›

Een veiligheidsinformatieknooppunt (afgekort VIK) ondersteunt gemeenten in de uitvoering van de regierol en de wettelijke taken binnen de keten veiligheid, toezicht, handhaving, preventie en vergunningen. Elke gemeente heeft veel waardevolle gegevens en basisregistraties waaronder de Basisregistratie Personen (BRP), de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en de Waardering Onroerende Zaken (WOZ). Ook heeft vrijwel elke gemeente toegang tot gegevens van het Kadaster en de Kamer van Koophandel. Een zogenaamd VIK verbindt deze gegevens op een manier die past binnen de privacyregels. Met de informatie die dat oplevert, kan de gemeente zijn informatiepositie verbeteren en weerbaarheid vergroten.

Bekijk op deze pagina de opname van het webinar en vind alle links die in de chat werden gedeeld. Ook delen we links naar artikelen, boeken, podcasts en over het onderwerp en van de gastsprekers.

Voorbeeld: lees meer over het VIK van gemeente ‘s-Hertogenbosch ›

In het Gemeentelijk Signalen Overleg (GSO) werken vertegenwoordigers van verschillende afdelingen samen voor de aanpak van ondermijning.  In het GSO worden signalen van ondermijnende criminaliteit beoordeeld, gewogen en verrijkt om te komen tot de gewenste bestuurlijke interventie te komen. Daarnaast is er in het GSO structureel aandacht voor bewustzijn en meldingsbereidheid van medewerkers van de gemeente, inwoners en ondernemers. Het opzetten van een goed functionerend GSO is vaak een uitdaging.

Bekijk op deze pagina de opname van het webinar en vind alle links die in de chat werden gedeeld. Ook delen we links naar artikelen, boeken, podcasts en over het onderwerp en van de gastsprekers.

Bedrijventerrein bieden door hoe ze zijn ingericht, de gelegenheid voor criminelen om te misbruiken voor hun louche praktijken. Door een informatiebeeld op te bouwen, krijgen gemeenten zicht op bedrijventerreinen waar mogelijk ondermijning plaatsvindt of in bredere zin waar vitaliteitsproblemen spelen. In dit tweeluik wordt achtereenvolgens ingegaan op:

1. Hoe je systematisch vanuit data en informatie naar een veiligheidsbeeld op een bedrijventerrein komt.
2. Welke technische instrumenten je hierbij kunt gebruiken.

In dit webinar legt Edward van der Torre (Lokale Zaken) uit wat er zoal speelt op bedrijventerreinen op het gebied van ondermijning en hoe hij tot een risicotaxatie van specifieke locaties komt. Jimmy Maan (Avans Hogeschool) presenteert vervolgens zijn vernieuwde ‘Handreiking informatiebeeld bedrijventerreinen voor gemeenten’. De handreiking beschrijft een werkproces waarmee gemeenteambtenaren stapsgewijs een informatiebeeld kunnen opbouwen om ondermijningsproblematiek in beeld te brengen. In het webinar worden ook concrete handelingsperspectieven bij de aanpak van ondermijningsproblematiek besproken.

Bekijk op deze pagina de opname van het webinar en vind alle links die in de chat werden gedeeld. Ook delen we links naar artikelen, boeken, podcasts en over het onderwerp en van de gastsprekers.

Bedrijventerrein bieden door hoe ze zijn ingericht, de gelegenheid voor criminelen om te misbruiken voor hun louche praktijken. Door een informatiebeeld op te bouwen, krijgen gemeenten zicht op bedrijventerreinen waar mogelijk ondermijning of in bredere zin vitaliteitsproblemen spelen. In dit tweeluik gaan we achtereenvolgens in op:

1. Hoe je systematisch vanuit data en informatie naar een veiligheidsbeeld op een bedrijventerrein komt.

2. Welke technische instrumenten je hierbij kunt gebruiken.

In dit webinar ligt de focus op beschikbare tools om een informatiebeeld te genereren van een bedrijventerrein. Abel Koppert (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) vertelt over de laatste versie van het programma Datavoorziening Onregelmatigheden op de Kaart (DOOK). Sven Janssen (Avans Hogeschool) geeft een demo van de Signaleringstool. Deze tool is ontwikkeld door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en kan gebruikt worden om systematisch observaties uit te voeren op bedrijventerreinen. Daarna wordt ook de voorbereiding van bestuurlijke controles besproken.

Bekijk op deze pagina de opname van het webinar en vind alle links die in de chat werden gedeeld. Ook delen we links naar artikelen, boeken, podcasts en over het onderwerp en van de gastsprekers.

Het dashboard Zicht op Ondermijning (ZoO) biedt veel waardevolle informatie, maar de complexiteit en de hoeveelheid data kunnen een drempel vormen voor gebruikers. Zelfs ervaren gebruikers vinden het soms arbeidsintensief om de juiste informatie te verkrijgen. Tijdens deze sessie presenteren we drie praktische formats die speciaal zijn ontwikkeld om ZoO toegankelijker te maken.

Deze formats bieden projectleiders en analisten een stapsgewijze aanpak om de informatie uit ZoO te vertalen naar handzame en doelgerichte inzichten, precies afgestemd op de behoeften van hun gemeente of RIEC.

Elk format komt met een eenvoudig instructiedocument, waardoor het gebruik van ZoO makkelijker wordt en ook direct bruikbaar voor specifieke vraagstukken. Of je nu inzicht zoekt in patronen, lokale risico’s of andere relevante beelden, deze formats helpen je om het volle potentieel van ZoO effectief in te zetten.

Tijdens deze bijeenkomst nemen we je stap voor stap mee in de drie uitgewerkte formats en laten we zien hoe je deze inzichten ook zelf toepast in jouw gemeente of regio.

Schrijf je in op onze registratiepagina.

Grotere gemeenten zijn vaak relatief goed uitgerust in termen van capaciteit en middelen. Hierdoor kunnen zij over het algemeen beschikken over de juiste randvoorwaarden om zelfstandig een informatiepositie op te bouwen. Denk hierbij aan het in dienst hebben van een data-analist en het beschikken over de benodigde data infrastructuur en software.

Kleinere gemeenten beschikken meestal over minder capaciteit en middelen om dit zelfstandig op te pakken. Hierdoor zijn ze vaak minder goed in staat om een goede informatiepositie op te bouwen. Met als mogelijk gevolg minder goed in staat te zijn om ondermijning in de gemeente in beeld te krijgen en aan te pakken.

Een oplossing hiervoor is het samenwerken in zogenaamde datalabs. In deze labs kunnen gemeenten samenwerken door bijvoorbeeld gezamenlijk een data-analist in dienst te nemen of op andere manieren kosten te besparen. Het doel is om met het gebruik van data te komen tot een gericht beleid.

Tijdens deze bijeenkomst formuleren we een antwoord op de volgende vragen. Op welke manier werken gemeenten samen in een datalab? Welke voordelen heeft dit? En hoe zijn deze datalabs georganiseerd?

Schrijf je in op onze registratiepagina.

Informatie gestuurd werken bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit roept vragen op over privacy wet- en regelgeving en ethiek. Tijdens deze bijeenkomst wordt besproken hoe de rechtmatigheid, doelmatigheid en ethische normering kan worden gewaarborgd bij informatie gestuurd werken in de aanpak van ondermijnende criminaliteit. 

Schrijf je in op onze registratiepagina.

Lees ook het Secondant-artikel: Hulp voor gemeenten bij de datagedreven aanpak van ondermijning ›

Criminelen verplaatsen zich van de onder- naar de bovenwereld. Ze misbruiken hierbij plaatselijke infrastructuren en worden hierbij vaak onbewust en onbedoeld door gemeenten gefaciliteerd. Bijvoorbeeld door vergunningen, subsidies, uitkeringen, overeenkomsten of opdrachten te verstrekken of aan te gaan.

De weerbaarheid tegen deze vorm van misbruik valt of staat bij de mate van risicoherkenning en -erkenning door gemeenteambtenaren. Hiervoor is een goede informatiepositie van groot belang. Met een data gedreven aanpak krijg je inzicht in mogelijke kwetsbaarheden in jouw gemeente. Ook heb je hiermee overzicht over mogelijke maatregelen om de (ondermijnende) criminaliteit weg te nemen of te verminderen.

Kwetsbaar voor criminaliteit

Verschillende gemeentelijke (bedrijfs)processen zijn in meerdere of mindere mate vatbaar en kwetsbaar voor (ondermijnende) criminaliteit. Het gaat onder meer om het verstrekken van legitimatiebewijzen, horecavergunningen en subsidies. Hiermee kunnen criminele activiteiten verschillende vormen aannemen. Denk aan infiltratie, chantage, intimidatie, bedreiging, bevoordeling en beïnvloeding van politieke besluitvorming.

Kwetsbare gemeentelijke processen

Naast kwetsbare gemeentelijke bedrijfsprocessen, zijn er kwetsbare functies in de gemeente. Het gaat om functionarissen die door hun werkzaamheden vatbaar en kwetsbaar zijn voor ondermijning en criminele inmenging. Bijvoorbeeld functionarissen die geld, declaraties, gratificaties en toelagen uitgeven, maar ook functionarissen die belastingen, accijnzen, heffingen en premies innen. Ook kan het gaan om functionarissen die legitimatiebewijzen of reisdocumenten verstrekken aan de burger of functionarissen die zich bezighouden met de aankoop van grond en vastgoed.

Tijdens deze bijeenkomst krijg je op basis van een data gedreven aanpak inzicht in mogelijke kwetsbaarheden in jouw gemeente en overzicht over de mogelijke maatregelen om de (ondermijnende) criminaliteit weg te nemen of te verminderen.

Schrijf je in op onze registratiepagina.