Horeca en ondermijning

Georganiseerde criminaliteit ondermijnt het lokale gezag, verslechtert veiligheid en leefbaarheid en levert schade op voor ondernemers. In de horecabranche en het uitgaansleven zijn witwassen en drugshandel de meest voorkomende vormen. Leden van drugsbendes gebruiken het uitgaansleven om hun status te verhogen en nieuwe aanwas te krijgen. Daarnaast waren er afgelopen jaren nachtelijke beschietingen en worden ook bij de horeca explosieven gevonden.

Vanuit het oogpunt van veilig uitgaan is het van belang dat de horeca de basis op orde heeft. Gezonde ondernemers die inspelen op gastvrije ontspanning van publiek dat komt voor een gezellige avond. Restaurants, cafés en clubs hebben altijd een bepalende invloed op de sfeer in buurten en steden.

Gevaar voor witwassen

Ook in de coronacrisis krijgt de kwetsbare positie van de horecabranche aandacht. Veel horecaondernemers hebben grote financiële problemen door de crisis. Het risico is dat ondernemers met verkeerde mensen en bedrijven in zee gaan. Op het moment dat ondernemers minder integer handelen, ontstaan er verschuivingen. Dat begint soms klein (tijdelijke ondersteuning met zwart geld) en breidt zich langzaam uit. Bonafide bedrijven kunnen zo sluipenderwijs een dekmantel voor malafide praktijken worden, zoals het witwassen van geld.

Bij witwassen wordt zwart geld uit de onderwereld geïnvesteerd in de bovenwereld. Met witgewassen geld kunnen criminelen ‘legaal’ geld uitgeven en zo invloed krijgen op personen en (horeca)ondernemingen. Met als risico dat langzamerhand pand (criminele eigenaars van horecapanden, witwassen drugsgeld) en publiek (drugsdealers worden toegelaten) verweven zijn met criminele activiteiten. Meer informatie over witwassen is te vinden in het dossier Georganiseerde criminaliteit en Ondermijning.

Ondermijningsbrigade Amsterdam

De gemeente Amsterdam neemt verschillende maatregelen tegen ondermijning. Zo controleert de Ondermijningsbrigade of ondernemers zich houden aan de wet- en regelgeving.

Lees meer over de Ondermijningsbrigade

Onderzoek: de achterkant van Amersfoort

De laatste jaren heeft de aanpak van ondermijning zowel op landelijk als lokaal niveau meer belangstelling gekregen. Zo ook bij de gemeente Amersfoort. Hoewel ondermijning niet altijd direct terug te zien is, krijgt de gemeente Amersfoort signalen over de verwevenheid van criminele structuren met de legale bovenwereld. De gemeente liet daarom in 2021 een verkennend onderzoek uitvoeren naar indicatoren voor ondermijning in de Amersfoortse horecabranche.

Bekijk het onderzoek

Blijf gezond, blijf veilig ondernemen

Je kunt ook contact opnemen met het Platform Ondernemen (PVO) bij jou in de regio. In een PVO werken politie, justitie, gemeenten, brancheorganisaties en de ondernemers samen aan de oplossing van veiligheidsproblemen. Om de drempel te verlagen, stuurden de PVO’s ondernemers in hun regio deze kaart.

Vertrouwenspersoon

Afpersing van ondernemers komt regelmatig voor. Afpersing is vaak moeilijk zichtbaar voor de omgeving. Om afpersing te voorkomen kan voor het lokaal bespreekbaar maken van signalen een vertrouwenspersoon (collega vanuit de horeca) worden aangesteld. Zo kunnen ondernemers onderbuik-gevoelens delen met een collega en ontstaat een buddy-systeem tussen horecaondernemers. Onderling vertrouwen is belangrijk hierbij.

Daarnaast is het mogelijk om (anoniem) de vertrouwenslijn te bellen om afpersing te melden of om advies te vragen. Een team van vertrouwenspersonen is bereikbaar. Zij beschikken over een netwerk van deskundigen. Graag doorlinken naar . Op de site van PVOAA staat een infosheet met tips hoe om te gaan met afpersing: voorkomen, herkennen en handelen.

Signalen melden?

Bewoners zijn vaak de oren en ogen in de buurten. Zij kunnen signalen van misstanden snel oppikken. Lokaal kan de gemeente met partners bewoners stimuleren om melding te maken van signalen van ondermijning, bijvoorbeeld door te flyeren.

Signalen van foute financiers of ondermijning kun je ook melden bij de politie. Meld dit dan bij de wijkagent of via 0900-8844. Anoniem melden kan ook: via Meld Misdaad Anoniem.

Daarnaast kun je als ondernemer contact opnemen met Koninklijke Horeca Nederland.

Best practices

Innovatieve aanpakken

Bestuurlijke aanpak van drugscriminaliteit

In de bestuurlijke aanpak van drugscriminaliteit staat artikel 13b Opiumwet centraal, met een stappenplan om het artikel toe te passen en een overzicht van alle relevante juridische uitspraken. Deze uitspraken kunnen je helpen als je een dossier of bestuurlijke rapportage over drugscriminaliteit wilt opbouwen. Zo is er ook jurisprudentie over het sluiten van horecagelegenheden bij drugshandel of drugsbezit. Het overzicht met juridische uitspraken is in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen gemaakt en wordt maandelijks bijgewerkt met de nieuwste uitspraken.

Zie ook het CCV-dossier Drugscriminaliteit

Meer informatie

Het CCV heeft verschillende instrumenten beschikbaar die je kunnen helpen bij de aanpak van georganiseerde criminaliteit en ondermijning. Bijvoorbeeld een ondermijningsscan, barrièremodel of ondernemers alert bijeenkomst. Kijk voor meer informatie over deze instrumenten in het dossier Georganiseerde criminaliteit en ondermijning.

Gerelateerde onderwerpen

Platform Veilig Ondernemen
Barrièremodellen (themasite)

Overige informatie

KHN heeft een herstelplan gemaakt voor de belangrijkste problemen waar ondernemers na heropening tegenaan lopen en van punten waar gemeenten de horeca kan helpen met het herstel. Het herstelplan gaat bijvoorbeeld over financiële tegemoetkomingen en het voorkomen van ondermijning.
Het dashboard Zicht op Ondermijning is het resultaat van de City Deal Zicht op Ondermijning. Via dit dashboard krijgt elke gemeente in Nederland extra inzichten in lokale criminele fenomenen. Samen met andere partijen kunnen zij hiermee de preventieve bestrijding van ondermijnende criminaliteit versterken.
Het kennisplatform ondermijning bevat informatie over ondermijning en de aanpak ervan. Het bestaat uit een publiek en een vertrouwelijk gedeelte.
De Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s) en het Landelijk Informatie- en Expertise Centrum (LIEC) richten zich op de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. Voor het inzetten van hun communicatietoolkit ‘stop criminele weldoeners in horeca’ zie de site van het RIEC.