Aanpak drugshandel in de horeca

Georganiseerde criminaliteit ondermijnt het lokale gezag, doet afbreuk aan veiligheid en leefbaarheid en levert schade op voor ondernemers. Drugsproductie en –handel is de meest voorkomende vorm van georganiseerde criminaliteit. Dit komt ook voor in de horecabranche en het uitgaansleven.

Leden van drugsbendes gebruiken het uitgaansleven om hun status te verhogen en nieuwe aanwas te krijgen. Tijdens uitgaansavonden worden kwetsbare jongeren geworven voor drugshandel. Daarnaast zorgt drugsgebruik en –handel voor sociale overlast en kan het onveiligheidsgevoelens bij uitgaanspubliek of omwoners versterken.

Wat kan je als gemeente, samen met horeca en politie doen?

Een combinatie van best practices en innovatieve aanpakken uit deze Keuzewijzer kan worden ingezet, zoals:

Aanpakken meer specifiek gericht op het voorkomen van drugsbezit en -handel

Het Trimbos Instituut maakte voor gemeenten de leidraad Alcohol, drugs en tabak op evenementen.

De volgende aanpakken zijnvertaald naar horeca en het uitgaansgebied:

Controle op drugsbezit en -handel in de horeca:

Voorkomen is beter dan genezen. Het advies is om de controle voornamelijk aan de voorkant te organiseren. Dus door middel van informatieverstrekking en goede toegangscontrole. Daarnaast kan extra aandacht besteed worden aan het monitoren van risicolocaties zoals de toiletten en lockers.

Dit kunnen beveiligers die specifiek zijn getraind voor deze taak doen: ze letten op afwijkend en norm-overschrijdend gedrag. Daarnaast kan politie in burger aanwezig zijn om drugshandel te signaleren en hiertegen op te treden, in bijzonder in horecazaken waar signalen over drugshandel zijn.

Inzetten van een drugshond:

Honden kunnen worden ingezet om drugs bij bezoekers van uitgaansgelegenheden op te sporen. De beschikbaarheid van drugshonden is beperkt en bovendien kunnen ze niet lang achtereen worden ingezet. In de praktijk gebeurt het in Nederland mede daarom niet vaak. Onderzoeken naar het effect van het inzetten van drugshonden laten zien dat deze maatregel gemengde resultaten heeft. Sommige bezoekers blijken minder snel geneigd om drugs mee te nemen of te gebruiken wanneer politie met drugshonden aanwezig is, dan wanneer deze er niet zijn.

Daarentegen blijkt ook dat een groot deel van de bezoekers het gebruik niet aanpast. Ze gaan over op andere strategieën; de meesten verstoppen hun drugs beter en een deel laat iemand anders de drugs meenemen, of gebruikt drugs die minder makkelijk op te sporen zijn met honden.

Een ander aspect dat meegenomen kan worden in de afweging om al dan niet drugshonden in te zetten, is de sfeer. In de praktijk is gebleken dat een repressieve toegangscontrole, waar drugshonden een onderdeel van kunnen uitmaken, de sfeer in een uitgaansgebied vaak niet ten goede komt.

Inzetten van een drugskluis:

Drugs die door de beveiliging tijdens de toegangscontrole of in de horeca zijn aangetroffen, worden (tenzij gedoogd) in beslag genomen, geregistreerd (afhankelijk van de hoeveel drugs en de gemaakte afspraken) en in de drugskluis gedeponeerd. Bij grotere hoeveelheden (handelshoeveelheden) wordt de politie geïnformeerd.

De drugskluis bevat een opening waarin de beveiliging de in beslag genomen drugs deponeert. De horecaeigenaar en het beveiligingsbedrijf beschikken niet over een sleutel om de drugskluis te openen, dit is voorbehouden aan de politie. De horeca dient afspraken te maken met de politie over het legen van de drugskluis.

Fouilleren en visiteren:

De Privaatrechtelijke Oppervlakkige Veiligheidsfouillering (POV) is de controle die beveiligingsmedewerkers bij de toegang verrichten op de bezoekers. Deze controle is bedoeld om het naar binnen brengen van drugs en andere niet geoorloofde goederen tegen te gaan. De beveiligingsmedewerkers mogen deze controle (het oppervlakkig aftasten van kleding) uitvoeren op basis van de bezoekersvoorwaarden en met toestemming van de betrokken bezoeker.

Visiteren is het onderzoeken van meegevoerde bagage, zoals handtassen en rugzakken. Deze controle heeft eveneens als doel om te voorkomen dat niet geoorloofde goederen mee naar binnen genomen worden. Het doorzoeken van iemands kleren of zakken is voorbehouden aan bevoegde opsporingsambtenaren (o.a. politie). Wel kan de beveiliging aan bezoekers vragen om hun zakken leeg te maken en de inhoud te tonen.

Samenwerking tegen drugsproblematiek in Oost-Brabant

38 Brabantse gemeenten, Novadic-Kentron (verslavingszorg), GGD Brabant-Zuidoost, GGD Hart voor Brabant, politie en regiobureau Integrale Veiligheid slaan de handen ineen om het steeds normaler worden van drugsgebruik tegen te gaan. Drugsgebruik brengt heel veel risico’s en problemen met zich mee. Steeds meer mensen spreken openlijk over hun drugsgebruik en een steeds bredere groep mensen vindt drugsgebruik ‘normaal’.

Het doel van de regionale aanpak in Oost-Brabant is dan ook om de normalisering te doorbreken en om te buigen. Om dit te bereiken wordt een monitor opgezet: de 38 gemeenten in Oost-Brabant gaan gegevens van de GGD’s en de verschillende hulpdiensten gebruiken om een beter beeld te krijgen. Aan de hand van de verzamelde informatie wordt er per gemeente een plan ontwikkeld om de normalisering van drugsgebruik tegen te gaan. Ook wordt een campagne ontwikkeld voor jongere en (jong) volwassenen.

Inventarisatie drugsbeleid evenementen

Het CCV heeft een inventarisatie uitgevoerd om een actueel overzicht van het beleid van gemeenten ten aanzien van het tegengaan van drugsgebruik op evenementen te verkrijgen.

In het onderzoek worden ook horecaparty’s genoemd als evenement waar drugs gebruikt en/of verhandeld worden. De doelstelling van de inventarisatie is het verkrijgen van een actueel overzicht van het beleid van gemeenten ten aanzien van het tegengaan van drugsgebruik op evenementen. Deze inventarisatie besteedt aandacht aan de volgende onderwerpen:

De wijze waarop gemeenten de evenementenvergunning al hanteren om verplichtingen aan organisatoren op te leggen om drugsgebruik tegen te gaan.
De wijze waarop gemeenten de naleving en effectiviteit van deze verplichtingen toetsen.
De juridische en/of praktische knelpunten waar gemeenten tegenaan lopen.

Meer weten over de aanpak van drugshandel?

Zie het CCV-dossier Drugscriminaliteit
Quickscan nieuwe fenomenen in het uitgaansleven: Het CCV heeft een quickscan uitgevoerd naar de nieuwe fenomenen op het gebied van veilig uitgaan. In paragraaf 2.4 komt ondermijning en georganiseerde criminaliteit (waaronder drugscriminaliteit) aan bod.
In de Nationale drugs monitorvan het WODC en Trimbos Instituut wordt Illegale handel, productie en bezit in algemene zin (waaronder feiten en trends) beschreven.