Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) viert dit jaar zijn 20-jarig bestaan, een mijlpaal in de voortdurende inzet voor een veiligere samenleving. Sinds de oprichting in 2004 heeft het CCV talloze projecten opgestart om criminaliteit te bestrijden en de veiligheid te vergroten, zowel offline als online. Een van de belangrijkste thema’s bij het CCV is cybercrime.

Cybercriminaliteit is een groeiend fenomeen dat vraagt om vernieuwende aanpakken. In dit artikel wordt teruggeblikt op het jaar 2019. Toen zette het CCV een belangrijke eerste stap in de aanpak van cybercrime met de introductie van de ‘Connected Cyber Cities’. Dit initiatief ontwikkelde zich verder tot de City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime.

Ambiteus programma in aanpak cybercrime

De introductie in 2019 deed het CCV samen met de G40, een netwerk van grote en middelgrote steden in Nederland. Doel van het ambitieuze programma ‘Connected Cyber Cities’ was om cybercriminaliteit op lokaal niveau aan te pakken door het vergroten van de digitale weerbaarheid van gemeenten.

Dit werd mede mogelijk gemaakt door een subsidie van één miljoen euro, beschikbaar gesteld door het ministerie van Justitie en Veiligheid. De steun van de overheid onderstreepte de urgentie van het probleem, aangezien cybercrime een toenemende bedreiging vormde voor zowel burgers als bedrijven.

Het programma richtte zich specifiek op de G4 (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) en de G40-steden. Via verschillende projecten werd cyberveiligheid op uiteenlopende manieren aangepakt, met een focus op samenwerking en innovatie.

Veelbelovende projecten tegen cybercrime

Een belangrijk onderdeel van Connected Cyber Cities was de uitrol van diverse innovatieve cyberprojecten in verschillende steden. Via online deelsessies (bekijk deze webinars) werden deze projecten gedeeld en toegelicht. Enkele van de meest spraakmakende initiatieven waren:

• Politie: dader-preventie– Een project waarin de politie zich richtte op het voorkomen van cybercriminaliteit door potentiële daders vroegtijdig te herkennen en interventies te bieden.

• Breda: digitale buurtpreventie– Een digitale variant van de traditionele buurtwacht, waarbij inwoners met behulp van technologie waarschuwden voor online dreigingen en verdachte activiteiten.

• Leeuwarden: cybercrisis – Deze stad introduceerde een cybercrisisoefening waarmee burgers en bedrijven getraind werden om adequaat te reageren op een digitale aanval.

• Rotterdamse haven: Ferm – Een samenwerking gericht op het beveiligen van de vitale infrastructuur van de Rotterdamse haven, een cruciaal knooppunt voor internationale handel, tegen cyberaanvallen.

• Almere: ethische hackers– Almere betrok ethische hackers om kwetsbaarheden in de digitale systemen van de stad te ontdekken en zo proactief zwakke plekken aan te pakken.

Deze projecten toonden niet alleen de diversiteit in aanpak, maar ook het belang van maatwerk per gemeente. Elke stad stond voor unieke cyberuitdagingen en het programma bood ruimte voor flexibiliteit en innovatie.

Van Connected Cyber Cities naar City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime

Begin 2020 deed het CCV een nieuwe oproep aan gemeenten voor projectvoorstellen. De goedgekeurde projecten kregen financiering en gingen op 1 april 2020 van start en vormden de volgende stap in de aanpak van lokale cyberweerbaarheid. Tegelijkertijd maakte Connected Cyber Cities plaats voor de bredere City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime.

Op 27 oktober 2020 werd deze City Deal officieel ondertekend door verschillende partijen, waaronder de ministeries van Justitie en Veiligheid, Binnenlandse Zaken, Economische Zaken en Klimaat, maar ook gemeenten, kennisinstellingen zoals de Thorbecke Academie en Saxion Hogeschool, en private partijen zoals HackShield. Deze samenwerking legde de basis voor een duurzame aanpak van cybercrime op lokaal niveau.

Sinds de start van de City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime zijn er indrukwekkende resultaten geboekt. In de eerste tranche werden vijftien veelbelovende projecten gefinancierd, en in de tweede tranche kwamen daar nog eens zeventien bij.

Deze projecten varieerden van het ontwikkelen van bewustwordingscampagnes tot het opzetten van trainingsprogramma’s voor kwetsbare groepen. Deze projecten zijn te bekijken in de database lokale cyberprojecten. Daarbij werden mooie tools ontwikkeld om gemeenten te activeren om met cyberveiligheid aan de slag te gaan, zoals de Cyberwegenkaart, Cyberslachtoffer Tool, Cyber-introductie, Cybersnackbox en de video’s en podcast van de Cyber Sessions ‘The time is now’.

En de ambities blijven verder reiken. In 2023 werd een derde tranche gelanceerd, waarin de focus ligt op drie pijlers:

Toekomst succesvolle aanpakken cybercrime

1. Invoering: Door middel van regionale samenwerkingsverbanden worden de geleerde lessen in de praktijk gebracht.

2. Vernieuwing: Nieuwe projectoproepen richten zich specifiek op jeugd, senioren en het mkb, doelgroepen die vaak kwetsbaar zijn voor cybercriminaliteit.

3. Waarborgen: Het versterken van samenwerkingen met bestaande partners om ervoor te zorgen dat de resultaten van de City Deal duurzaam verankerd worden.

Samenwerken tegen cyberveiligheid

De introductie van Connected Cyber Cities in 2019 en de daaropvolgende transitie naar de City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime hebben een belangrijke rol gespeeld in de lokale aanpak van cybercriminaliteit.  

Het CCV werkt daarbij samen met tien regionale samenwerkingsverbanden om  de cyberweerbaarheid te vergroten. Dankzij deze initiatieven en samenwerking zijn lokale overheden beter uitgerust om cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit aan te pakken.  

Als gemeente hoef je dus niet zelf het wiel uit te vinden en sta je er niet alleen voor. Benieuwd wat jouw regio voor je kan betekenen? Bekijk het CCV-webdossier Cybercrime of neem contact op met het regionaal samenwerkingsverband of met CCV-adviseur Sten Meijer, sten.meijer@hetccv.nl.