Bureau Handhavingsregie van RVO zet het InterventieKompas in

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft sinds 2014 het Bureau Handhavingsregie: een cluster dat zich richt op programmatisch handhaven. Karlijn Ettema begeleidt en adviseert haar collega’s bij deze methode van inrichten van de handhaving. Bij het afdraaien van de programmatisch handhavencyclus kan het InterventieKompas worden ingevuld. “Dit kompas helpt ons om óm te denken hoe nalevingsgedrag beïnvloed kan worden. Juist aan de voorkant in plaats van achteraf.” Het CCV sprak hierover met Ettema.

Preventief beïnvloeden

Ettema merkt in haar werk dat handhavers soms wat vastzitten in het repressief denken: eerst controleren op het naleven van regels en vervolgens sanctioneren, bijvoorbeeld met boetes. Maar nalevingsgedrag beïnvloeden kan ook anders (zie afbeelding 1). Namelijk preventief. “Als je weet aan welke knoppen je kunt draaien, zoals het inzetten van gedragsbeïnvloedingstechnieken, dan kun je aan de voorkant gewenst gedrag stimuleren. Dat kan je uiteindelijk een hoop werk en administratielasten achteraf schelen. Daarbij: als je redenen van slecht naleefgedrag kunt wegnemen, is dat voor alle partijen prettiger werken, dan alleen maar controleren en sanctioneren”, aldus Ettema.

Sturen van gewenst gedrag

Het aansturen op gewenst gedrag, wordt nauwkeurig uitgeplozen (zie afbeelding 2). Eerst wordt gestart met een riscioanalyse, prioriteiten worden daarna benoemd en vervolgens gaat Bureau Handhavingsregie aan de slag met het InterventieKompas. Ettema legt uit dat ze het kompas inzet voor twee onderdelen.

• Als eerste wordt de doelgroep tot op de bodem uitgezocht. Wie zijn ze, hoe gedragen ze zich, wat zijn hun drijfveren? En waar hebben ze behoefte aan? “Want als je je doelgroep goed kent, weet je aan welke knoppen je kunt draaien, om ze gewenst gedrag te laten vertonen”, zo verheldert zij.
• Soms wordt een specifiek probleem geïnspecteerd. In de webversie van het InterventieKompas kun je gemakkelijk doorklikken, nadat je vragen in hebt gevuld. Ettema legt uit: “Daar rollen vervolgens voorbeelden en suggesties uit van technieken om gedrag te beïnvloeden, zoals nudging. Dat is een techniek om mensen als het ware een duwtje in de goede richting te geven. Heel handig is dat. ”Die technieken dienen als inspiratie voor de handhavers en verwerkt Ettema in haar adviesrapporten voor de RVO-collega’s.

De resultaten van het InterventieKompas komen opnieuw aan bod tijdens een brainstormsessie voor de interventiestrategie. “We brengen alle schakels van de ketens samen in deze brainstorm. Denk aan juristen, communicatieadviseurs en handhavers. Daar bedenken we samen – op basis van de resultaten van het kompas – succesvolle preventieve interventies voor specifieke ongewenste gedragingen.”

Preventieve interventies

Tot slot: heeft Ettema nog een advies voor als je in de toezicht- of handhavingssector werkt? “Kijk ook eens naar andere factoren waarom mensen regels niet naleven. Het overgrote deel van de doelgroep wil het graag goed doen. Deze groep reageert beter op ondersteuning en preventieve interventies versus controles en sancties. Het InterventieKompas geeft je voorbeelden en suggesties voor deze interventies, die je als inspiratie kunt gebruiken. Voor ons is dat zeer waardevol.”

Duwtje in de juiste richting

Kortom, probeer zelf het InterventieKompas uit. Doorloop de stappen om je doelgroep te leren kennen, leer meer over gedragstechnieken én bedenk methodes om die technieken in je eigen werk in te zetten. Het InterventieKompas kan jou helpen het duwtje te geven in de juiste richting. Wil je meer weten over het kompas? Of ermee aan de slag in jouw eigen werk? Schakel dan Mirjam Prinsen: mirjam.prinsen@hetccv.nl of Sara Wester: sara.wester@hetccv.nl in. Zij denken graag met je mee!