Art. 172a Gemeentewet biedt geen wettelijke grondslag voor het beperken van vergadering en betoging

De burgemeester van Eindhoven legde de zeven gastsprekers van de Al Fourquaan-moskee een gebiedsverbod op. De wetgever heeft uitdrukkelijk afgezien van een bevoegdheid tot preventief optreden bij openbare manifestaties (zoals de Islamitische conferentie) op andere dan openbare plaatsen (zoals de moskee).

Kenmerken

Antisemitische, antihomoseksuele uitlatingen
Gebiedsverbod

Welke ordeverstoring vond plaats?

In de Al Fourquaan-moskee in Eindhoven werd een conferentie georganiseerd. Verschillende gastsprekers zouden hier spreken. Een aantal van hen had in het verleden antisemitische en antihomoseksuele uitlatingen gedaan. Ook verheerlijkten zij de gewelddadige jihad en had één gastspreker in Syrië gevochten. 5 gastsprekers stonden gesignaleerd in het Schengen Informatie Systeem voor bedreiging van de openbare orde. Hun Schengenvisum werd daarom afgepakt.

Welke maatregel legde de burgemeester op?

De burgemeester van Eindhoven legde de zeven gastsprekers op grond van art. 172a Gemeentewet een gebiedsverbod op. Zij mochten zich tijdens de conferentie niet in de Al Fourqaan-moskee en het gebied daaromheen bevinden.

Wat besloot de rechter?

Het organiseren van een (Islamitische) conferentie valt onder de bescherming van artikel 9 Grondwet. Dit artikel beschermt de vrijheid van vergadering en betoging. Dit grondrecht kan worden beperkt door de bevoegdheden uit de Wet openbare manifestaties (Wom). Deze wet maakt onderscheid tussen “openbare plaatsen” en “andere dan openbare plaatsen”. De Al Fourquaan-moskee is een “andere dan openbare plaats” in de zin van de Wom. De burgemeester heeft op grond van de Wom verschillende bevoegdheden die hij op “andere dan openbare plaatsen” kan uitoefenen. Daartussen staat niet de bevoegdheid om preventief op te treden. Er kon bij de Islamitische conferentie dus alleen achteraf worden opgetreden. Het reguleren van een betoging kan uitsluitend op grond van de Wom. De burgemeester was daardoor niet bevoegd om het gebiedsverbod ex art. 172a Gemeentewet op te leggen. Hij maakte daarmee een ontoelaatbare inbreuk op het recht tot vergadering en betoging.

Wat leert deze uitspraak ons?

De wetgever heeft uitdrukkelijk afgezien van een bevoegdheid tot preventief optreden bij openbare manifestaties (zoals de Islamitische conferentie) op andere dan openbare plaatsen (zoals de moskee). De artikelen uit de Gemeentewet bieden geen grondslag om het recht tot vergadering en betoging te beperken.