Ga naar de inhoud

Strafbaar stellen psychisch geweld

vrouw met hand voor gezicht

In mei 2025 komt er een wetsvoorstel om psychisch geweld strafbaar te stellen. Dat heeft staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, Ingrid Coenradie, toegezegd. Een belangrijke stap voor personen die uit familienetwerken waarbinnen criminaliteit speelt of gesloten (geloofs-)gemeenschappen willen stappen. CCV-adviseur Meike Lommers legt uit waarom.

Lommers: “In 2023 deed het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) een veldonderzoek naar personen die uit een gesloten (geloofs-)gemeenschap of familienetwerk waarbinnen criminaliteit speelt, wilden stappen. We kwamen erachter dat uitstappen voor deze personen erg lastig is. Zij hebben namelijk vaak te maken met dwingende controle, een vorm van psychische mishandeling. Hiermee wordt geprobeerd de vrijheid van het slachtoffer weg te nemen en het zelfgevoel te ontnemen. Het heeft een subtiel karakter en is moeilijk te vangen.”

Awareness vergroten

“Door het subtiele karakter wordt het psychische geweld waar uitstappers mee te maken hebben, vaak niet herkend. Je ziet het pas als verschillende signalen met elkaar gecombineerd worden. Ook zijn slachtoffers die dwangmatig gecontroleerd worden vaak moeilijk in staat de hulpvraag zelf te verwoorden en kunnen zij ambivalent overkomen. Wat nogal eens als onbetrouwbaar of als weerstand wordt bestempeld. Hierdoor komt het voor dat deze slachtoffers niet de bescherming krijgen die zij nodig hebben om de patronen waar zij mee te maken hebben te doorbreken. Het niet (h)erkennen van de mogelijke aanwezigheid van dwingende controle kan bijdragen aan een verkeerde inschatting van het probleem. Dit brengt het risico met zich mee dat interventies niet aansluiten en we er niet in slagen het probleem op te lossen. Het is dan ook belangrijk dat professionals psychisch geweld herkennen en erkennen, zodat er direct de juiste opvang en zorg geregeld kan worden.”

Het is enorm belangrijk dat dit wetsvoorstel er komt.”

Juridisch handelingskader belangrijk

“Naast het herkennen van psychologische mishandeling, is het ook belangrijk dat dit schadelijke gedrag strafbaar wordt gesteld. Want pas als het schadelijke gedrag stopt, ontstaat er bij het slachtoffer ruimte voor herstel. In het Nederlandse Wetboek van Strafrecht is psychologische mishandeling echter niet apart strafbaar gesteld en het blijkt in de praktijk in de huidige status ook moeilijk te vervolgen. Veel andere landen hebben psychisch geweld wel apart strafbaar gesteld en daarmee wordt ook het begrip zelf erkend. De erkenning van het begrip vergroot het handelingsperspectief van professionals. Het is daarom enorm belangrijk dat dit wetsvoorstel er komt.”

Achtergrondinformatie