Zo pakken EU-landen criminele netwerken bestuurlijk aan

Binnen de Europese Unie groeit het besef dat strafrecht alleen niet volstaat om georganiseerde misdaad en criminele netwerken met een hoog risico effectief te bestrijden. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) heeft in kaart gebracht welke bestuurlijke maatregelen zes EU-lidstaten inzetten om infiltratie van criminele netwerken in de legale economie tegen te gaan.

Aanpak ondermijning

Voor deze publicatie zijn de bestuurlijke maatregelen van de EU-lidstaten Zweden, België, Nederland, Spanje, Bulgarije en Italië verzameld. Het CCV ontwikkelde een gestructureerde methode om per land de relevante informatie te verzamelen.

Daarbij is gekeken naar het wetgevend kader, bestuurlijke strategieën en praktijkvoorbeelden. Daarnaast heeft het CCV EU-strategieën en richtlijnen geanalyseerd om de bredere beleidscontext in beeld te brengen.

Instrumenten tegen misdaad

De publicatie toont aanzienlijke verschillen in de manier waarop landen bestuurlijke instrumenten inzetten. Zo beschikken Italië, België en Nederland over stevige kaders waarin preventieve en repressieve instrumenten gecombineerd worden met bestuurlijke mogelijkheden op lokaal niveau.

Andere landen, zoals Zweden, laten zien hoe algemene wetten creatief kunnen worden aangepast om criminaliteitspreventie te ondersteunen. Spanje en Bulgarije hanteren een meer centraal georganiseerde bestuurlijke structuur en richten hun inspanningen op specifieke sectoren.

Van elkaar leren en opschalen

Deze verschillen laten zien dat er geen universeel model voor de bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit bestaat. Door de uiteenlopende juridische en institutionele kaders van de verschillende landen in deze publicatie inzichtelijk te maken, kunnen de EU-landen van elkaars werkwijze leren.

Ook kunnen veelbelovende lokale initiatieven naar Europees niveau opgeschaald worden. De publicatie onderstreept wel het toenemende belang van bestuurlijke interventies als flexibel en preventief instrument binnen het bredere veiligheidsbeleid in Europa.

Over PREVENT

Deze publicatie maakt deel uit van PREVENT, een project dat medegefinancierd wordt door de Europese Unie om de bestuurlijke aanpak van zware en georganiseerde criminaliteit te versterken. Aan het project nemen naast het CCV ook de gemeente Utrecht en partners uit vijf andere EU-landen deel.

In 2025 en 2026 vergroten de partners de kennis over criminele netwerken, brengen effectieve bestuurlijke maatregelen in kaart om ze te bestrijden en stimuleren sociaal hergebruik van criminele middelen.