Veiligheidsscenario’s van de toekomst
Steden lonken. Ze zijn dynamisch, bieden vertier, afwisseling, werkgelegenheid en steeds vaker status. Het is een uitdaging om die schaarse ruimte zo goed mogelijk in te richten.
Multifunctioneel en duurzaam, maar ook veilig en zo goed mogelijk beschermd tegen criminaliteit en sociale onveiligheid, zoals intimidatie en overlast. De Veiligheidseffectrapportage (VER) helpt professionals om tijdig in het ontwerpproces na te denken over veiligheid lang nadat het project is opgeleverd.
Veiligheidseffectrapportage
De Veiligheidseffectrapportage (VER) is een procesinstrument dat Crime Prevention Through Environmental Design (CPTED), oftewel veilig ontwerp, en beheer in zich heeft. Een VER helpt professionals om tijdig in het ontwerpproces na te denken over veiligheid, lang nadat het project is opgeleverd.
Het instrument is in handen van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) en is landelijk ingezet, onder meer bij de totstandkoming van centrumlocaties, outletcenters, stadions, infrastructuur en bijzondere bebouwing, zoals huisvesting voor dak- en thuislozen.
Om de effecten van dergelijke bouwwerken op sociale veiligheid goed in te kunnen schatten, is kennis en ervaring nodig. Kennis van veilig ontwerpen en het vermogen om vooruit te kunnen kijken. Naar het gebruik van de ‘nieuwe’ ruimte, de mensen die er gebruik van gaan maken en de ontwerpfactoren die criminaliteit gaan beperken. Scenario’s van het toekomstige gebied kunnen hierbij helpen.
Crime Prevention Through Environmental Design
De openbare ruimte in de stad is schaars en moeten we delen. Dat kan niet anders en dat brengt overlast en tegelijkertijd interessante ontmoetingen met zich mee. Crime Prevention Through Environmental Design (CPTED) speelt al meer dan een halve eeuw een rol bij het ontwerp van steden, wijken, parken en andere faciliteiten.
De CPTED filosofie heeft zich wereldwijd verspreid. Er zijn prachtige voorbeelden in onder meer Amerikaanse steden waar het verschil 50 jaar later duidelijk te zien is tussen wijken die met het CPTED gedachtengoed ontwikkeld zijn en wijken die in dezelfde tijd ontstaan zijn waar andere ontwerpoverwegingen de overhand hebben gehad.
CPTED komt vaak ter sprake op het moment dat de ruimte schaars en kostbaar wordt. Of wanneer het gaat om bouwprojecten waar grote hoeveelheden mensen veelal tegelijkertijd gebruik van zullen maken. Denk bijvoorbeeld aan metrostations of evenemententerreinen.
Als bewoners in opstand komen, omdat hun bekende omgeving dreigt te verdwijnen door de behoefte aan bijvoorbeeld meer woningen of een snelweg, overweegt respectievelijk een gemeente of wegenbouwer – ingegeven door de Rijksoverheid – ook nog wel eens om op CPTED gebaseerde instrumenten, zoals de VER, in te zetten. Met als doel keuzes transparant te maken.
Hulp nodig?
Krijg je binnenkort te maken met uitdagende bouw- en renovatieprojecten, waarvan je inschat dat het werken met de VER tot goede scenario’s kan leiden? Laat het ons weten. Stuur een mail naar Lilian Tieman: lilian.tieman@hetccv.nl
Auteurs en VER-adviseurs
Lilian Tieman is sinds 2007 adviseur bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) in Utrecht. Zij heeft veel ervaring met het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW), het verbeteren van de informatiepositie van gemeenten in de wijk, en de Veiligheidseffectrapportage (VER). Ook verricht zij (evaluatie) onderzoek van onder meer pilottrajecten. Lilian verzorgt daarnaast presentaties of begeleidt workshops en bijeenkomsten.
Sinds 1994 houdt Tobias Woldendorp zich bezig met projecten op het snijvlak van ruimtelijke ordening en sociale veiligheid. Hij heeft als ontwerper aan de wieg gestaan van het ontwikkelen van instrumenten als Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW), Methode Sociaal Veilige Stad en de Veiligheidseffectrapportage (VER). Hij begeleidde tientallen VER-opdrachten en quick scans. Eerst vanuit DSP-groep, sedert 2016 als zelfstandig adviseur vanuit Woldendorp Wildervank | Veilig Ontwerp Ruimte & Infra.