Grondrechten, proportionaliteit, evenredigheid en belangenafweging

1. Schendt het sluiten van een woning/pand grondrechten?
   Een sluiting beperkt grondrechten zoals het woon- of eigendomsrecht, maar dat is onder voorwaarden toegestaan. Zo is het van heel groot belang dat de burgemeester bij het sluiten van een woning/pand alle belangen van betrokkenen goed onderzoekt en afweegt.

2. Wat houdt het in dat de sluiting evenredig moet zijn?
   De sluiting moet in verhouding staan met de gevolgen voor de bewoners en gebruikers. De burgemeester moet alle belangen zeer zorgvuldig afwegen, zeker omdat kwetsbare mensen geraakt kunnen worden.

De burgemeester kan in de belangenafweging o.a. rekening houden met:

1. De ernst van de situatie
2. Verwijtbaarheid / schuld / onschuld bewoners of gebruikers
3. De aanwezigheid en belangen van mensen in kwetsbare posities, zoals (minderjarige) kinderen, ouderen en mensen met een kwetsbare geestelijke of fysieke gezondheid.[1]
4. De gevolgen van de sluiting (bv. de buitengerechtelijke ontbinding van de huurovereenkomst)[2]
5. De aanwezigheid van alternatieve woonruimte / maatschappelijke opvang (voor kinderen)[3]
6. De duur van de sluiting

3. Moet de burgemeester eerst minder vergaande instrumenten inzetten?
   Ja, dat is wel de bedoeling. Een sluiting treft betrokkenen vaak zwaar, en beperkt grondrechten. Daarom is vereist dat de burgemeester goed onderzoekt of andere, minder ingrijpende maartregelen kunnen worden genomen om het doel te bereiken. Dat vloeit voort uit het subsidiariteitsbeginsel. Een voorbeeld van een dergelijke alternatieve maatregel kan het plaatsen van camera’s zijn.[5]
4. Moet de burgemeester alternatieve woonruimte aanbieden na een sluiting?
   De Tweede Kamer heeft heel nadrukkelijk aandacht gevraagd voor mensen in kwetsbare posities. Het is echter niet verplicht om altijd alternatieve woonruimte aan te bieden. De burgemeester dient wel in het sluitingsbesluit mee te nemen of (maatschappelijke) opvang beschikbaar is voor de bewoners (inclusief minderjarigen!) van een gesloten woning.[5]

[1] Kamerstukken II 2022-2023, 36217, nr. 3, p. 21; Kamerstukken II 2022-2023, 36217, nr. 6, p. 20.

[2] Kamerstukken I 2022-2023, 36217, C, p. 9.

[3] Kamerstukken II 2022-2023, 36217, nr. 6, p. 12; Kamerstukken I 2022-2023, 36217, C, p. 8; Handelingen I 10 oktober 2023, p. 3-9-23.

[4] Kamerstukken II 2022-2023, 36217, nr. 3, p. 14.

[5] Kamerstukken II 2022-2023, 36217, nr. 3, p. 20, MvT p. 21