Terugblik online talkshow ‘Crimineel verpand?

Wat kunnen verhuurders en gemeenten doen om misbruik van huurpanden door criminelen aan te pakken? Dat was het thema van de online talkshow ‘Crimineel verpand?’ op maandag 8 maart. In totaal keken 385 geïnteresseerden maandag live mee met deze talkshow van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) en Platform Veilig Ondernemen Oost-Nederland.

Dagvoorzitter Patrick van den Brink, directeur van het CCV, ging tijdens de talkshow in gesprek met een mooie mix aan tafelgasten.

Speciaal voor deze eerste editie schoof Bertine Steenbergen, directeur Veiligheid en Bestuur van het ministerie van Justitie en Veiligheid, aan. Steenbergen: “Het gaat hier echt over ondermijning. Dat is iets wat de hele samenleving raakt. En daarin hebben overheid en bedrijfsleven elkaar gewoon nodig. Beiden hebben een probleem, maar samen hebben we in ieder geval het begin van een oplossing: publiek-private samenwerking.”

Verruiming artikel 13b Opiumwet

Om burgemeesters meer slagkracht te geven bij het aantreffen van een drugspand, heeft het ministerie artikel 13b Opiumwet verruimd. Sinds januari 2019 kan een pand nu ook gesloten worden als er alleen sprake is van voorbereidingshandelingen.

Steenbergen: “We proberen de burgemeesters te faciliteren met extra bevoegdheden, maar het is altijd een lokale afweging of ze daar gebruik van maken en wat de omstandigheden zijn. Voor de verhuurders is het belangrijk dat ze weten wat ze kunnen doen als er iemand met foute bedoelingen in hun pand zit. Je kunt onbedoeld weggezogen worden in die criminele activiteiten. Het is dus in het belang van de verhuurbranche om hiertegen op te treden, maar ze kunnen dat niet alleen. Ook voor de burgemeesters is het belangrijk om de samenwerking op te zoeken, zodat ze weten wat er speelt en de juiste besluiten kunnen nemen. Beide partijen hebben elkaar nodig.”

Zorgplicht voor verhuurders

Tafelgast burgemeester Loes van der Meijs-Van de Laar van de gemeente Doesburg is blij dat de uitbreiding er is gekomen. “Het was een maasje in de wet. Het is niet fijn als je daardoor niet kunt doorpakken.” De gemeente Doesburg sluit gemiddeld 1 pand per jaar.

In een grotere gemeente als Ede komt het een paar keer per jaar voor, vertelde burgemeester Verhulst van de gemeente Ede. “Het is belangrijk dat je als verhuurder weet wat de gevolgen zijn als je willens en weten in zee gaat met criminelen. Er geldt een soort zorgplicht voor verhuurders. Je hoort te weten wie er in jouw pand zit. Jij bent verantwoordelijk. Zodra je geld van criminelen aangepakt, ben je de sigaar, dan kom je er niet meer vanaf.”

Steenbergen: “De rol van de burgemeester is het herstellen van de situatie en de buurt weer veilig en bewoonbaar maken.” Ze stelt dat als je het als verhuurder niet vertrouwt, je aan de bel moet trekken bij bijvoorbeeld de gemeente. “Blijf samen in gesprek en wacht niet tot het misgaat.”

Drugslab in je loods: een regelrechte nachtmerrie

Na een theoretische start, kwam na de pauze de praktijk aan bod met de casus van vastgoedeigenaar Roy Verhey. In 2017 werd hij slachtoffer van een criminele huurder. Onder de in zijn loods opgeslagen schroothoop was een gangenstelsel gemaakt naar een drugslab. Dagvoorzitter Patrick van den Brink had het verhaal van deze ondernemer al eerder gehoord. “Iedere keer raakt je verhaal me weer.” Aan Verhey vroeg hij wat het meest binnenkwam.

Verhey: “Je wordt in hoekje geduwd waar je je niet in wilt bevinden. Je integriteit wordt in twijfel getrokken. Dat kwam het hardst aan. Het was een nachtmerrie.”Door zijn verhaal te vertellen, wil hij andere ondernemers waarschuwen.

Voorlichtingsbijeenkomst in plaats van sluiting

In het geval van Verhey stond de burgemeester op het punt om de loods op basis van de Wet Damocles (artikel 13b Opiumwet) te sluiten. Dat gebeurde in dit geval toch niet. Otwin van Dijk, burgemeester van de gemeente waarin het pand gevestigd was, vertelt: “Het is heel heftig. Je loods wordt gesloten en je hebt er zelf alles aan gedaan om dit te voorkomen. Ik ging daarom in gesprek met de verhuurder. Dat overtuigde mij dat het beter zou zijn om Roy zijn verhaal aan andere ondernemers te laten vertellen om te voorkomen dat het hen ook gebeurt dan dat zijn pand gesloten zou worden.”

In het pand waar het drugslab werd gevonden, werd vervolgens een drukbezochte ondernemersbijeenkomst gehouden waar hij zijn verhaal vertelde en tips gaf. “Ik adviseer verhuurders om huurders goed te screenen. Ga niet af op mooie woorden. Ga bij ze thuis op bezoek en vraag wat het doel is van het huren van het pand. Volg je onderbuikgevoel. Als het niet goed voelt, doe het dan niet. Dat laatste heb ik helaas niet genoeg gedaan.”

Perspectief bieden

Wat je als woningcorporatie kunt doen om misbruik van huurwoningen door criminelen te voorkomen, vertelde Hester van Buren, bestuurder van woningcorporatie Rochdale en Aedes. “We zitten heel erg aan de preventieve kant. We doen veel aan screening voor bedrijfspanden en verhuurdersverklaringen voor woningen. We werken buurtgericht. Zorg dat mensen elkaar kennen, weet wat er speelt en zorg dat buurtbewoners zaken willen melden. Daarvoor is wel belangrijk dat je perspectief biedt, dat er vertrouwen is. Je moet als woningcorporatie laten zien dat je ook echt wat voor de mensen doet. Het gaat om een integrale aanpak.”

Ook Anton Jansen, voorzitter van Platform Veilig Ondernemen, gaf aan hoe belangrijk het is om signalen te melden. “Leer te vertrouwen op je professionele onderbuikgevoel. Behalve bij de politie, kun je altijd terecht bij Meld Misdaad Anoniem. Alle Gelderse gemeenten zijn hierbij aangesloten. Melden moet je niet zien als verklikken. Het gaat om gezondheids- en veiligheidsrisico’s. Het zal je maar gebeuren dat je weet van een hennepkwekerij ergens op zolder en er breekt brand uit waarbij iemand om het leven komt. Dat vergeef je jezelf nooit meer.”