Geweld in het openbaar vervoer

De vervoerders, vakbonden, Nationale Politie en de ministeries van IenW en JenV werken samen aan het veiliger maken van het OV.

In de uitgave ‘Feiten, stellingen en vragen over agressie tegen hulpverleners’ staan 10 feiten, toelichting op een aantal mythen en een summier overzicht van relevante vragen.

In een breed manifest spreekt een verbond van politieke partijen en maatschappelijke organisaties zich in juni 2023 uit tegen agressie en geweld. Ze vragen vooral aandacht voor geweld tegen mensen die ‘in dienst van de samenleving werken’, zoals politieagenten, boa’s en ov-personeel.

Lees ook: Lift en roltrap op station maanden defect: camera’s moeten vandalisme tegengaan (NU.nl)

Medewerkers en reizigers

In 2024 gaven reizigers het OV een 7,8. In 2022 was dat ook zo. Dat blijkt uit de OV-klantenbarometer 2024 van CROW.

Ook over de sociale veiligheid in het OV zijn de deelnemers tevreden: veiligheid algemeen 7,8, veiligheid rit 8,3, veiligheid instaphalte 7,8. Reizigers die slachtoffer zijn geworden van een incident oordelen lager over de sociale veiligheidsaspecten in het regionaal openbaar vervoer, maar ook die geven het OV op deze drie aspecten een voldoende (6,9).

Het OV-Klantenbarometeronderzoek is uitgevoerd door Ipsos I&O in opdracht van CROW.

CROW doet ieder jaar landelijk onderzoek naar de mening van reizigers over het openbaar vervoer en de Friese Waddenveren.

Met de webtool OV-Klantenbarometer kun je zelf gebieden vergelijken. Ook is het mogelijk verschillende jaren te vergelijken.

Iedere 2 jaar wordt er ook een personeelsmonitor gepubliceerd. De meest recente is van 2022. Daaruit blijkt dat het percentage medewerkers dat een geweldsincident heeft meegemaakt (mishandeling of bedreiging) is gestegen tussen 2018 en 2020. In 2018 werd 30% van de medewerkers bedreigd, in 2020 was dit 42%. Het percentage slachtoffers van mishandeling steeg van 7% naar 9%. 

De NS gaf begin 2023 aan dat er 30% meer meldingen over agressie van NS-personeel zijn dan het jaar er voor.

Via onderstaande links kun je de nieuwsberichten daarover lezen.

• NS wil proef met wapenstok voor veiligheidsmedewerkers
• NS-treinpersoneel volgt boa-basisopleiding tegen geweld (BOA-Expertisecentrum)
• NS meldt meer agressie tegen medewerker (NOS)
• NS wil dat overheid haast maakt met maatregelen (NS)
• FNV Spoor in gesprek met Tweede Kamer over agressie en geweld tegen ov-personeel (FNV)

Virtueel Veilig in het OV

Voor medewerkers in het Openbaar Vervoer is er nu een 360 graden video in de CCV-app: ‘Gastvrij in het openbaar vervoer’. Met een VR-bril op ervaart de kijker aan den lijve wat er gebeurt in verschillende situaties in het OV. Met meer kennis en bewustwording van het eigen handelen kunnen chauffeurs en controleurs in het OV een mogelijke overlastsituatie of zelfs agressie voorkomen. Download de CCV- app in de App Store.

Veiligheid in treinen en op stations

De NS bewaakt de veiligheid op de trein en het station en neemt verschillende maatregelen om de sociale veiligheid te vergroten. Zo is er cameratoezicht op stations, zijn er op veel stations poortjes om zwartrijden tegen te gaan en houden ze regelmatig controle-acties in treinen en op stations.

De NS ziet een stijging van incidenten met geweld en agressie op stations en in treinen. ProRail en NS gebruiken de Stations Belevingsmonitor om de reizigersbeleving op stations te monitoren en te verbeteren. Door de mening van reizigers te peilen en de data te analyseren, kunnen zij de stationsomgeving optimaliseren en projecten evalueren.

• Voor de Stations Belevingsmonitor 2024 werd gekeken naar de mening van 84.209 reizigers; het gemiddelde cijfer bleef 7,2.
• Het ministerie investeert 7,9 miljoen euro in het verbeteren van stations, vooral voor extra camera’s vanwege zorgen over sociale veiligheid.
• Het aantal stations met een onvoldoende voor sociale veiligheid steeg met 10% naar 55. Vooral vrouwen voelen zich op sommige stations nog steeds onveilig.
• De uitkomsten sturen nieuwe acties in de Stationsagenda voor betere veiligheid en beleving op de stations in Nederland.

Voel je je onveilig in de trein of op het station? Dan is het advies om contact te zoeken met een NS-medewerker. Ben je op een station waar geen NS-medewerkers aanwezig zijn? Dan kun je contact zoeken met hun Veiligheidscentrale via de SOS-knop op de NS-servicezuil. Deze is bedoeld voor noodgevallen zoals een ongeval of een onveilige situatie.

Voor het melden van overlast of onveilige situaties kun je een WhatsApp of sms-bericht sturen naar het nummer 06 13 18 13 18. Hiermee kom je direct in contact met de Meldkamer NS.

• NS – Veiligheid in de trein en op het station

Landelijk actieprogramma

Van 2016 tot 2018 liep het Actieprogramma sociale veiligheid in het Openbaar Vervoer uitgevoerd. Om het aantal incidenten in het openbaar vervoer drastisch te verminderen, stelden vervoerders, vakbonden en overheden gezamenlijk dit actieprogramma op.

Het actieprogramma bevat een pakket aan maatregelen op gebied van preventie, technische innovaties, repressie, informatiedeling en slachtoffergerichte maatregelen. De uitvoering en evaluatie van deze maatregelen lopen ook nu nog door.

In 2020 is actieprogramma 2020-2025 opgesteld.