Lector Teun van Ruitenburg: ‘Onderwereld bestaat niet’

Ondermijning wordt vaak beschreven als de vermenging van de ‘onderwereld’ met de ‘bovenwereld’. Dit suggereert dat georganiseerde criminaliteit iets is dat van buitenaf onze samenleving binnendringt. Dit is volgens Teun van Ruitenburg niet het geval. “In werkelijkheid bestaat georganiseerde misdaad niet ondanks, maar dankzij de samenleving”, stel de lector Ondermijning in Secondant.

Historisch gezien is georganiseerde criminaliteit vaker beschreven als een mysterieus of buitenaards fenomeen, zoals in de jaren ‘90 met het beeld van een ‘octopus’ die alles in zijn greep houdt. Onderzoek toont echter aan dat criminele netwerken juist fluïde zijn en ingebed in sociale en economische structuren.

Criminele netwerken

Zo maken criminele netwerken gebruik van bestaande structuren, zoals de Rotterdamse haven, om illegale activiteiten uit te voeren. Door te blijven spreken over een ‘onderwereld’ wordt criminaliteit als een losstaand probleem gezien, terwijl het in werkelijkheid voortkomt uit de samenleving zelf, aldus Van Ruitenburg.

Teun van Ruitenburg is lector Ondermijning bij het Centre of Expertise Veiligheid & Veerkracht bij de Avans Hogeschool en senior onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR ).