De korte gevangenisstraf ligt onder vuur
De korte gevangenisstraf wordt steeds meer bekritiseerd. De recidive is hoog, dus elektronische alternatieven zoals enkelbanden worden overwogen. Dit zou ook helpen bij het tekort aan cipiers. Maar is elektronische detentie voldoende? Bert Berghuis, voormalig raadadviseur bij het ministerie van Justitie en Veiligheid, stelt in Secondant: “Als we dit als een realistisch alternatief zien, moeten er strenge voorwaarden aan verbonden worden.”
Het aantal voorstanders van elektronische enkelbanden, in plaats van kort opsluiten, lijkt te stijgen. Een factor hierin is het gebrek aan cipiers. Een paar jaar geleden is een internetconsultatie opgezet over een wetsvoorstel van Kamerleden Sneller (D66), Six Dijkstra (NSC) en Boswijk (CDA), met als doel het terugdringen van de korte vrijheidsstraf.
Verlichting van druk voor gevangenissen
Het OM wil meer strafzaken zelf afhandelen met geldboetes en taakstraffen, in plaats van korte gevangenisstraffen. Dit zou de rechter minder werk bezorgen en de druk op de gevangenissen verlichten. Berghuis merkt op: “Een belangrijk argument voor vervanging van de korte vrijheidsstraf is dat insluiting meer tot recidive leidt dan niet-vrijheidsbenemende alternatieven. De recidive lijkt hoger uit te vallen en is ook nog goedkoper dan andere straffen. Maar hoeveel effect kan de wet hebben? Is er wel draagvlak voor deze beweging?”
Geen oplossing voor iedereen
Berghuis wijst op cijfers uit 2022, waaruit blijkt dat ruim 12.000 personen het gevangeniswezen in kwamen met een voorlopige hechtenis, maar minder dan de helft een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf kreeg opgelegd. Het maximale bereik van de vervanging van de korte vrijheidsstraf betreft honderden cellen, een paar procent van de totale capaciteit. Ook waarschuwt hij dat niet alle delinquenten geschikt zijn voor elektronische detentie. Contra-indicaties zijn bijvoorbeeld criminele activiteiten vanuit huis, zware verslavingsproblematiek, intra-familiaal geweld, geestelijke problematiek, zwakbegaafdheid, financiële problemen, of problematische medebewoners.