Blog Sara Wester: PFAS Pasen

Bijna dagelijks loop ik langs de lokale kinderboerderij waar ik ook regelmatig eieren koop. Dit geeft mij een goed gevoel, de kippen zijn lekker buiten aan het rondscharrelen. Het goede leven zoals het voor elke kip zou moeten zijn. Nu hoorde ik vlak voor Pasen het bericht van RIVM  dat je geen eieren van ‘hobbykippen’ zou moeten eten in verband met de (mogelijk) veel te hoge PFAS-waarden, die via vervuilde grond bij de kippen terecht komt. Als je daar teveel van binnenkrijgt, zou je allerlei nare dingen kunnen krijgen, zoals kanker en beschadiging van het immuunsysteem. Ik had toen nét een doosje met tien eieren gekocht bij de kinderboerderij…

Wat nu? Meteen weggooien of zou het toch wel meevallen? In de loop van die dag bleef ik erover nadenken en herkende ik bij mijzelf allerlei soorten motivaties om de eieren wel of niet te eten. Ik ben daar nu als gedragsadviseur bewust mee bezig, maar vaak gebeurt dit ook onbewust.

Dit zijn bekende mechanismen waardoor mensen beïnvloed worden in hun gedrag:

Sociale omgeving

Mijn vriend zei toen ik het hem voorlegde: ach doe niet zo moeilijk, je kunt ze heus wel eten.

Mijn gedachte: tja.. ik heb ze de afgelopen tijd ook steeds gegeten, toen zat er ook misschien PFAS in, het zit ook al in allerlei andere zaken, maakt dit eitje dan nog uit? Het is ook niet zeker of er PFAS in zit. Misschien doe ik wel te moeilijk….

Betrouwbare informatie zoeken

Ik ging zoeken naar betrouwbare informatie op internet. Op de website van RIVM.

Je kreeg een plaatje te zien dat er in heel Nederland teveel PFAS in de grond voorkomt. Maar als je het van jouw eieren wilt weten, zou je het moeten laten testen. Dat was nu weer teveel moeite voor een paar eieren (de mens bespaart graag energie waar het kan), maar de kans dat het in mijn eieren zat, was dus best groot.

Sociaal bewijs

Verder zocht ik sociaal bewijs: eten andere mensen dit soort eieren wel of niet? Ik zag op social media allerlei reacties van mensen die kritiek hadden op RIVM en hun betrouwbaarheid: ‘zij waren van de corona vaccinaties’ en ‘die waren ook niet te vertrouwen, nu mocht je ook niet eens meer eieren eten’. Mensen worden aangetast in hun autonomie om zelf keuzes te maken en dat roept weerstand op.

Omdat ik zelf wel vertrouwen heb in RIVM, raakte mij dit niet en nam ik hier juist in mijn hoofd afstand van.

Waarden: zonde om eten weg te gooien, wil juist het goede doen

Oké, wel zonde om eten weg te gooien, daar heb ik een hekel aan. Mensen die honger lijden, zouden er blij mee zijn. Maar er stond ook op de site van RIVM dat als je ze weg zou gooien dit niet in de groene bak moest want dan zou de PFAS weer in de natuur terecht komen. Tja, dan moet ik het ook echt niet eten.

Wat nu: een Pasen zonder eieren? Ik had eigenlijk ook geen zin om naar de supermarkt te gaan en daar dan weer ‘fabriekseieren’ te kopen van kippen die niet zo’n goed leven hebben. Ik sponsor ook liever de lokale kinderboerderij dan de supermarkt. Niet leuk voor de toekomst van de kinderboerderij als ik ze niet meer koop en ze inkomsten missen. Nou ja, dan moet ik maar op een andere manier sponsoren.

Zoals je kunt lezen, neigde ik al meer naar niet-eten van de eieren.

Rol als verantwoordelijke moeder en framing: vergelijking met asbest

Maar wat gaf nu echt de doorslag: ’s avonds keek ik met mijn zoon van elf naar het tv-programma ‘Even tot hier’ waar ze uitgebreid aandacht besteden aan dit PFAS eieren verhaal. Mijn zoon had nu dus ook dit hele verhaal gehoord, en kon ik hem de volgende ochtend natuurlijk geen PFAS eieren voorschotelen als verantwoordelijke ouder (ook een beïnvloedingstechniek: altercasting: zet iemand in een sociale rol, bv. moeder, voor het gewenste gedrag).

En ze maakten het nog sterker door een vergelijking te maken met asbest. ‘Tja.. vroeger dachten mensen ook dat het niet slecht was, maar toen bleek het kankerverwekkend’. En ze maakten het beeldend: ‘ja, als je denkt wat maakt het nog uit, dan kun je net zo goed je hoofd in de Tata steel schoorsteen stoppen….’.  Super overdreven en grappig bedoelt natuurlijk, maar dit absurde beeld had toch wel impact op mij. Nee, ik ga die eieren zeker niet eten.

En hoe het ging bij de twee paasontbijten? We hadden zoveel lekkere dingen op tafel staan… niemand vroeg naar eieren! Ook weer een onbewust staaltje gedragsbeïnvloeding.