Risico’s door gegalvaniseerde leidingen bij sprinklerinstallaties
Hoewel er altijd vanuit werd gegaan dat bij de aanleg van droge sprinklerinstallaties het beste gegalvaniseerde (verzinkte) leidingen kunnen worden gebruikt, blijkt nu dat dit toch niet verstandig is.
“Er werd gedacht dat die beschermlaag binnenin de leiding corrosie kon voorkomen. De praktijk leert dat dit niet altijd zo is”, vertelt Sven Sterkendries, technisch manager bij Normec Fire Safety & Security bv. Corrosie in de leidingen van de installaties kan leiden tot gevaarlijke situaties.
Foto: Sven Sterkendries
Er bestaan natte en droge sprinklerinstallaties. Natte installaties worden bijvoorbeeld gebruikt in kantoren, waar geen kans is op bevriezing. De droge installaties worden aangelegd op plekken waar daar wel kans op is, bijvoorbeeld in parkeergarages. Ondanks dat het droge installaties zijn, blijft er toch vaak water achter in de leidingen en kan dit corrosie geven. Dit kan een slecht werkende sprinkler tot gevolg hebben.
“Bij brand wordt het water onder druk door de leidingen gepompt. Bij corrosie kan dit zorgen voor het doorscheuren van leidingen of koppelingen, waardoor het water de brand niet bereikt. Ook kan de doorlaat van de sprinklerleiding te klein worden, waardoor er te weinig water uit de sprinkler komt”, vertelt Sterkendries. Door de chemische reactie die plaatsvindt tussen zink en water kan waterstofgas worden gevormd in het leidingnet. Bij uit te voeren werkzaamheden waarbij een ontsteking aanwezig is, kan een explosie plaatsvinden. Bij onderhoud van een sprinklerinstallatie in Denemarken heeft dit volgens de technisch manager zelfs tot een explosie geleid waarbij monteurs gewond raakten.
Normec is een inspectiebureau uit ’s Hertogenbosch dat onder meer brandveiligheidssystemen inspecteert. Sven Sterkendries zorgt er als technisch manager voor dat de inspecteurs hun kennis op peil houden. Zijn hoofdtaak is het uitvoeren van interne audits en vergaderingen bijwonen van externe partijen, zoals het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid of de normcommissie, zodat het bureau op de hoogte blijft van alle ontwikkelingen op het gebied van inspectie en certificatie.
Waarom worden nu nog verzinkte leidingen gebruikt bij de aanleg van nieuwe droge sprinklerinstallaties? Dit komt volgens Sterkendries omdat in alle normen nog geen verbod staat. “Maar dat zit er wel aan te komen”, zegt hij. Als voorbeeld noemt Sterkendries de Europese norm. “Deze wordt ongeveer om de 5 jaar aangepast. De nieuwe norm is in 2020 besproken en op Europees niveau is het concept voorgesteld. Daar konden alle betrokkenen op reageren en dan duurt het nog minimaal een jaar voordat de norm definitief is.”
De norm is dus nog niet gepubliceerd. Zodra dat wel het geval is, moet de NEN (Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut ) een vertaalslag maken naar Nederland. Dan pas kan de nieuwe norm in het uitgangspuntendocument (upd) brandveiligheid voor de bouwaanvraag worden gebruikt. Het upd is de basis voor het ontwerp van de brandbeveiliging.
Problemen met corrosie voorkomen
Om problemen met corrosie in (gegalvaniseerde) leidingen te voorkomen, kan een aantal maatregelen worden getroffen. Zorg ervoor dat het leidingnet goed aftapbaar is en zo goed mogelijk ontlucht wordt. Daarnaast zijn er ook leidingen met een inwendige coating. “Met deze maatregelen is de installatie in aanleg wellicht iets duurder, maar de kans op corrosie is nihil”, stelt Sterkendries. “In de leidingen kan ook nog stikstof worden toegevoegd in plaats van de zuurstof die zorgt voor corrosie. Dit is een relatief nieuw soort systeem waarin ik ontwikkelingen verwacht. Dat geldt ook voor nieuwe, andere soorten coating in de leidingen.”
Hij raadt aan in de beginfase een goede inventarisatie te maken over de materiaalkeuze en die vooral af te stemmen op invloeden vanuit de omgeving. “Stel er moet een sprinklerinstallatie komen in een vriescel en de norm stelt dat gegalvaniseerde leidingen bij het droogsysteem moeten worden gebruikt. Denk dan in de engineeringsfase na hoe je dat gaat toepassen.” Sterkendries vervolgt: “Laat het niet op zijn beloop. Goede montage bij ontluchten en van afschot hoeft geen invloed te hebben op de kosten.” Volgens hem ligt erbij adviseurs en ingenieursbureaus een grote taak om dit in het upd op te nemen.
Tips voor de installateur
- Voeg stikstof toe aan de installatie (dit kan ook bij bestaande installaties worden toegepast)
- Gebruik corrosiebestendige leidingen (met coating)
- Leg het leidingnet op afschot of breng extra aftapafsluiters aan
- Probeer het leidingnet zo goed mogelijk te ontluchten
- Controleer de pH-waarde van het water (pH-waarde tussen 8 en 12 is ideaal voor gegalvaniseerde leidingen)
- Een significante stijging van de druk boven de alarmklep kan duiden op de aanwezigheid van waterstofgas
- Zorg ervoor dat monteurs de risico’s kennen en ernaar handelen.