Blog: Voorkom escalatie door stevige regie

Door Leonie Aarsen (het CCV) en Minke Poppens (BMC)

‘De kikkers in de kruiwagen houden’ voelt voor een casusregisseur soms als een opgave op zich. Net als je denkt: ‘Ik heb ze allemaal binnenboord, iedereen weet wat hij moet doen en we kunnen aan de slag’, springt er eentje uit de wagen en zaait daarmee twijfel bij de rest. Voor je het weet ben je alleen maar bezig met kikkers vangen. Of je gaat het werk van de afgehaakte kikkers uiteindelijk maar zelf doen. Het doel waarvoor je samen aan het werk was, is voor alle kikkers compleet uit het zicht verdwenen. Als casusregisseur heb je op deze manier een loodzware taak. Dat kan toch niet echt de bedoeling zijn?

Samenwerking zorg en veiligheid

Eerder dit jaar bracht BMC een artikel uit over de samenwerking tussen zorg en veiligheid. Die is nog sterk in opbouw, zo blijkt. Ook het CCV ziet veel beweging en enthousiasme in het domeinoverstijgend samenwerken, maar merkt ook: van een echte synergie tussen zorg en veiligheid is nog lang niet overal sprake.

De uitdaging voor een betere samenwerking, ligt vaak in de manier waarop invulling wordt gegeven aan het begrip ‘regie’. De ambitie bij regie is dat de kikkers samen de wagen bouwen, onderhouden en in beweging houden. De regisseur bewaakt de voortgang en stimuleert de gezamenlijke verantwoordelijkheid, maar rent niet achter kikkers aan om ze bij de les te houden. Of om taken van hen over te nemen. Want: niet alleen de regisseur is verantwoordelijk voor het eindresultaat, maar alle kikkers samen.

Regie voeren is een vak

Je werkt misschien zelf als casusregisseur en/of als professional in een multidisciplinair team op wijkniveau. Denk eens terug aan die ene casus, waarbij het zo lastig was om het plan van aanpak goed uit te voeren. Werkten jullie wel echt samen? Of werd er onderhandeld over wie welke taak moest oppakken? Ging iedereen naar huis met zijn eigen ‘taartpunt’ en voelde alleen de casusregisseur zich verantwoordelijk voor de hele taart? En wat deden jullie met een taartpuntje dat niet precies in het hokje van een van de partners viel? Moest de casusregisseur dat gat dan ook maar opvullen? Kon dat eigenlijk wel? In de praktijk zien wij deze dynamiek vaak ontstaan, met meestal stilstand en uiteindelijk escalatie tot gevolg.

Regie voeren op samenwerking is een vak dat investering in tijd en aandacht vraagt. Het is de kunst om de samenwerking zo vorm te geven, dat iedereen zich verantwoordelijk voelt voor het totale eindresultaat en bereid is om daar altijd voor te gaan. Ook als dit verder gaat dan de eigen taakopvatting. Deze manier van samenwerken vraagt om een behendige casusregisseur, die over specifieke kwaliteiten beschikt.

Regievoeren op wijkniveau

Binnen de Zorg- en veiligheidshuizen is deze vorm van ‘regievoeren zonder macht’ al omarmd. Het maakt deel uit van de vakontwikkeling van procesregisseurs. Eenzelfde investering is nodig voor professionals die in multidisciplinaire overleggen op wijkniveau regie voeren over complexe casuïstiek. Bijvoorbeeld in wijkteams.

Door vroegtijdig de regie op samenwerking stevig in te vullen en te investeren in de kwaliteit daarvan, kan escalatie (bijvoorbeeld naar het zorg- en veiligheidshuis) misschien worden voorkomen. Denk ook aan het AVE-model: als regie op het tweede niveau beter werkt, wordt wellicht voorkomen dat een casus moet worden opgeschaald naar het derde niveau.

Jouw praktijk: echt samenwerken of taken verdelen?

Hoe verloopt de samenwerking in jouw dagelijkse werk? Kijk eens als casusregisseur samen met je samenwerkingspartners naar jullie werkwijze. Is steeds voor iedereen duidelijk wat de opgave is? Voelt iedereen zich verantwoordelijk om ook samen dat doel te halen? Met andere woorden: ben je samen een wagen aan het bouwen? Ga hier eens het gesprek over aan en stel elkaar kritische vragen. Net zolang tot je heel zeker weet dat je samen aan de lat staat en dat alle partners zich verbinden aan (hetzelfde) te behalen succes.

De auteurs zijn via de mail beschikbaar voor vragen en ruggespraak.

• Leonie Aarsen is adviseur veiligheid en zorg bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (Het CCV)
• Minke Poppens is senior adviseur sociaal domein, zorg en veiligheid bij BMC.