Ga naar de inhoud
Interventie

Strafrechtelijk optreden tegen opruiende content (artikel 131 WvSr)

Concretisering
Nazorg
Signaal
Online opruiing is strafbaar in Nederland, omdat het kan leiden tot gevaarlijke situaties en het de openbare orde kan verstoren. Opruiing houdt in dat iemand anderen aanzet tot gewelddadig of strafbaar gedrag.

Doel

Artikel 131 van het Wetboek van Strafrecht stelt dat opruiing strafbaar is. Het artikel richt zich op het strafbaar stellen van het oproepen of aanzetten tot gewelddadige acties, waaronder rellen of andere vormen van verstoring van de openbare orde. Het doel is het voorkomen van situaties als gevolg van de opruiing.

Rol gemeente

De rol van de gemeente bij het melden van opruiende content hangt af van de situatie. De verantwoordelijkheid voor het indienen van een melding ligt doorgaans bij de persoon of de organisatie die van mening is dat het platform opruiende content bevat.

Deze dient contact op te nemen met het betreffende platform en de melding in te dienen. De gemeente kan informatie verstrekken over de juiste kanalen waarlangs een melder een klacht bij het platform kan indienen.

Werkwijze

Het melden van opruiende content kan bij de volgende partijen:

Platform (waar de content staat)

Mainstream platforms willen uiteraard niet dat er strafbare content op hun platform wordt gepubliceerd. Om dit te voorkomen, stellen de platforms gebruikersvoorwaarden (guidelines) op. In deze voorwaarden beschrijven ze welke content niet is toegestaan op het platform.

Het aanzetten tot geweld of het aanmoedigen van ongeoorloofd gedrag, is in strijd met de richtlijnen van de meeste sociale mediaplatforms. Als content als opruiend wordt beschouwd, kunnen bezoekers deze berichten rapporteren voor verwijdering. De meeste platforms (zoals Facebook, Twitter, YouTube etc.) hebben een meldfunctie voor ongepaste of gevaarlijke content. Als de melding gegrond is, zal het platform de content verwijderen.

Politie

Als de content een directe bedreiging vormt of als het gaat om strafbare feiten, kan er aangifte worden gedaan bij de politie. Dit kan online (via de website van de politie) of fysiek op het politiebureau.

Bij een aangifte van opruiende content zal de politie de aangifte onderzoeken. Als er voldoende bewijs is dat er daadwerkelijk sprake is van opruiing, kan de officier van justitie betrokken worden.

Officier van justitie

Opruiing kan ernstige gevolgen hebben en wordt in Nederland strafrechtelijk vervolgd. Een officier van justitie heeft verschillende mogelijkheden om op te treden tegen online opruiing.

  • Onderzoek: Bij melding van online opruiing, kan de officier van justitie een onderzoek laten instellen. Dit kan inhouden dat de politie digitale sporen volgt en de betrokken personen identificeert.
  • Strafrechtelijke vervolging: Als er voldoende bewijs is dat iemand zich schuldig heeft gemaakt aan opruiing, kan de officier van justitie besluiten om strafrechtelijke vervolging in te stellen. Dit kan leiden tot een aanklacht en een rechtszaak.
  • Preventieve maatregelen: In sommige gevallen kan de officier van justitie ook preventieve maatregelen nemen, zoals het aanvragen van een kort geding om bepaalde uitingen te laten verwijderen of om verdere opruiing te voorkomen.
  • Samenwerking met platforms: De officier van justitie kan ook samenwerken met sociale mediaplatforms en andere online diensten om opruiende content te verwijderen of gebruikers te blokkeren.

Meer informatie

Juridische factsheets

Opruiing is anderen aanzetten tot gewelddadig of strafbaar gedrag. Opruiing is strafbaar in Nederland, omdat het kan leiden tot gevaarlijke situaties en het de openbare orde kan verstoren.

Grondslag

Artikel 131 Wetboek van Strafrecht

Wettekst

Lid 1: Hij die in het openbaar, mondeling of bij geschrift of afbeelding, tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag opruit, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogte vijf jaren of een geldboete van de vierde categorie.

Lid 2: Indien het strafbare feit waartoe wordt opgeruid een terroristisch misdrijf dan wel een misdrijf ter voorbereiding of vergemakkelijking van een terroristisch misdrijf inhoudt, wordt de gevangenisstraf, gesteld op het in het eerste lid omschreven feit, met een derde verhoogd.

Voorbeeld cases

De verdachte heeft zich, ten tijde van de avondklokrellen op 24 januari 2021 in de gemeente Venlo, schuldig heeft gemaakt aan opruiing. Via Snapchat heeft hij meerdere videobeelden geplaatst en gedeeld waarin onder meer geweld tegen de politie, het gooien van fietsen alsmede meerdere ontploffingen. Een deel van deze videobeelden had de verdachte zelf gemaakt, een ander deel had hij doorgestuurd gekregen. De verdachte wist dat de aanmerkelijke kans bestond dat de door hem geplaatste en verspreide videobeelden op hun beurt zouden worden doorgestuurd en bijgevolg een bre(e)d(er) publiek zouden bereiken en dat is ook daadwerkelijk gebeurd. Met zijn handelen heeft de verdachte al dan niet indirect een bijdrage geleverd aan de ongeregeldheden die zich op 24 januari 2021 in de gemeente Venlo hebben afgespeeld. Het hof heeft de verdachte veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 5 maanden met aftrek van de duur van het voorarrest, waarvan 3 maanden voorwaardelijk en een proeftijd van 2 jaren.

De zaak gaat over zes uitlatingen die opruiend zouden zijn en die de verdachte in 2020 en 2021 op zijn (vrij) toegankelijke social media-accounts zou hebben geplaatst. De rechtbank vindt dat de officier van justitie ontvankelijk is in de vervolging, vindt één uitlating opruiend en daarom bewezen en spreekt de verdachte vrij van de overige vijf uitlatingen.

De vrijheid van meningsuiting staat de strafbaarheid van de uitlating niet in de weg en de verdachte is ook strafbaar voor de uitlating. De rechtbank veroordeelt de verdachte tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van één maand met een proeftijd van twee jaar.

Andere uitspraken

  • ECLI:NL:RBDHA:2022:6263 (Verdachten kwamen online samen om hun ideologieën, meningen en verdenkingen veelal gezamenlijk over te brengen aan hun volgers door het gebruik van livestreams)

Recht

Strafrecht

Route

Officier van Justitie; rechter

Doel

Stoppen

Gericht op

Dader