Nieuwe uitgaansgebieden: profiteer van de kennis uit Amsterdam

Om de oude kernen te ontlasten en het publiek te spreiden, worden nieuwe uitgaansgebieden gerealiseerd in bestaande industrie- en kantoorwijken. Deze wijken verschillen van het oude stadscentrum: weinig of geen bewoners, andere inrichting (meer ruimte, minder verlichting) en infrastructuur (bereikbaarheid met OV vs. auto). Dat brengt nieuwe uitdagingen met zich mee op het gebied van veiligheid. De gecombineerde kennis en tools van het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) en de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU) bieden hiervoor uitkomst.

Van 2018 t/m 2020 ondersteunde het CCV de werkgroep veiligheid in Bullewijk/Amstel III: een grootstedelijk gebiedsontwikkelingsproject in Amsterdam Zuidoost. Amstel III verandert van kantorenwijk naar een levendige stadswijk met meer woningen, toerisme en uitgaansgelegenheden. Het stadsdeel, politie, brandweer, hotels en uitgaansgelegenheden wilden daarom structureel met elkaar samenwerken om de uitdagingen op het gebied van veiligheid aan te pakken. Het CCV heeft deze samenwerking als pilot ondersteund.

In een nieuw uitgaansgebied is vaak nog geen structurele samenwerking tussen gemeente, politie en horeca. In Amstel III zijn stadsdeel Amsterdam Zuidoost, politie, brandweer, hotels en uitgaansgelegenheden daarom begonnen met een werkgroep om de uitdagingen op het gebied van veiligheid aan te pakken. Hieronder staat meer informatie over hun werkwijze en onderlinge communicatie.

In de werkgroep zitten vertegenwoordigers van:

Gemeente: openbare orde en veiligheid, toezicht en handhaving, beheer, gebiedsontwikkeling.
Politie: de wijkagent en operationeel expert (bijv. op gebied van ondermijning).
Brandweer/veiligheidsregio.
Ondernemers: als er een ondernemersvereniging is, neemt in ieder geval de voorzitter of een aangewezen persoon vanuit het bestuur deel. In het pilotgebied is er geen ondernemersvereniging of -organisatie. Daarom sluit van iedere sector liefst een vertegenwoordiger aan, in dit geval: hoteleigenaar/-bedrijfsleider, nachtclubeigenaar en cafébedrijfsleider. Indien van toepassing kunnen andere horecaeigenaars (restaurant, fast service) ook aansluiten. De ondernemers in de werkgroep moeten liefst gemachtigd worden door de andere ondernemers in het gebied om mede namens hen het woord te voeren. Een format om dit te regelen is bijgevoegd.

Mogelijk zijn er andere stakeholders en sleutelfiguren in de wijk die belangrijk zijn voor de veiligheid, bijvoorbeeld de bewonersvereniging en/of (in geval van Amstel III) het Citymarketingbureau voor het stadsdeel en de stichting die de collectieve beveiliging regelt. Maar ook de regioconsulent Koninklijke Horeca Nederland (KHN) kan aansluiten, afhankelijk van de behoefte.

Communicatie en informatie-uitwisseling

Regelmatig onderling contact, binnen de werkgroep en naar de ondernemers in het gebied, is belangrijk. Dit kan in de vorm van een ‘belkaart’ (contactgegevens van alle deelnemers), regelmatig overleg, een nieuwsbrief en een app-groep waarin met name ondernemers elkaar kunnen wijzen op concrete risico’s of incidenten.

In het overleg wordt de stand van zaken van de maatregelen besproken, evenals eventuele incidenten, jaarcijfers, nieuwe knelpunten en acties vanuit ondernemers, gemeente, brandweer en politie.

Voor een goed inzicht in de veiligheid in het gebied is het belangrijk dat er een goede veiligheidsanalyse wordt uitgevoerd met verschillende bronnen (de 0-meting). De werkgroep loopt twee keer een schouw (dag en nacht), bezoekers aan het gebied en ondernemers worden bevraagd (enquête/interview) en de cijfers van gemeente, brandweer en politie worden gebruikt.

Schouw (dag en nacht)

Er wordt een dag- en een avond-/nachtschouw gelopen met zoveel mogelijk leden van de werkgroep. De nachtschouw wordt gelopen als het donker is, op het drukste moment, doorgaans in het weekend. Van iedere ongewenste situatie wordt een foto en een korte beschrijving gemaakt. Neem hierbij ook aandachtspunten voor uitgaansgebieden uit de KVU mee.

De volgende meldingen kunnen bijvoorbeeld worden gemaakt:

Beheer: bijv. scheve tegels, staat van het straatmeubilair, graffiti, groenonderhoud etc.
Toegankelijkheid en begrenzing: toegankelijkheid voor noodhulp, bewegwijzering, onveilige routes naar het openbaar vervoer of parkeerplaatsen etc.
Zichtbaarheid: voldoende / werkende verlichting, sociale controle, etc.
Attractiviteit: uitstraling algemeen, overlast door geluid of geur etc.
Gevoeligheid voor inbraak en brandgevaarlijke situaties.

Enquête bezoekers

Via een enquête kunnen bezoekers aan het gebied hun ervaringen met veiligheid en criminaliteit in het gebied, en tips voor verbetering melden. Er is een voorbeeld-enquête beschikbaar.

Denk na over de volgende praktische zaken:

Wie gaat de enquête afnemen: ondernemers, handhavers van de gemeente, studenten (IVK/beveiliging).
Wanneer: moment in het jaar (bijv. in de maanden met meer delicten, zoals de donkere dagen) en moment van de dag (met de meeste en grootste variatie aan passanten).
Waar: drukke kruispunten waar veel verschillende bezoekers komen.
Wie worden bevraagd: bewoners, werknemers, gasten, etc. Zowel het publiek overdag (werknemers, ondernemers) als publiek ’s nachts (gasten, horecapersoneel, etc.).
Hoe: de enquête is op papier in te vullen, maar het is ook mogelijk om bij het CCV een digitale versie op te vragen, onder vermelding van ‘Nieuw uitgaansgebied’.

Enquête ondernemers

Alle ondernemers in het gebied worden gevraagd om hun ervaringen met veiligheid en criminaliteit te delen. Zij kunnen zelf een enquête invullen of een interviewer doet dit samen met de ondernemer. Een interviewer biedt de mogelijkheid om door te vragen. Er is een voorbeeld-enquête beschikbaar. Er is een papieren en een digitale variant van de enquête beschikbaar. De digitale versie kun je opvragen bij het CCV, onder vermelding van ‘Nieuw uitgaansgebied’.

Cijfers van politie

De politie levert aan:

Cijfers per maand van het afgelopen jaar;
Over gepleegde misdrijven, overlast incidenten en APV-overtredingen;
Inclusief een duiding van opvallende zaken en trends.

Cijfers van de gemeente: veiligheid, beheer en handhaving

Aantal processen verbaal uitgeschreven door afdeling Handhaving van de gemeente, per type overtreding.
Aantal en type meldingen over de openbare ruimte (overlast, verlichting, graffiti, etc.)
Cijfers over de wijk vanuit de Veiligheidsmonitor (indien beschikbaar).

Cijfers van brandweer

Uitrukcijfers in de wijk van het afgelopen jaar.

Sinds september 2018 zijn op initiatief van de werkgroep onderstaande maatregelen getroffen om de gesignaleerde knelpunten in Amstel III aan te pakken. Met name de ondernemers, het stadsdeel en de politie hebben extra maatregelen getroffen om de veiligheid en de leefbaarheid in het gebied te vergroten. Hierbij werd o.a. gebruik gemaakt van het CCV-aanbod.

Ondernemers

Groepstraining Veiligheid: hoe kun je agressie, diefstal of een overval voorkomen? En hoe moet je handelen als zo’n incident zich toch voordoet? Dat leren ondernemers en hun werknemers tijdens de Groepstraining Veiligheid. Onder leiding van de trainer spelen de deelnemers met een acteur praktijksituaties na.
E-learning Laat je niet overvallen, voor horeca: in deze korte online training leren horecaondernemers aan de hand van filmpjes en fotosituaties hoe ze het risico op een overval zoveel mogelijk kunnen verkleinen. Ook leren ze hoe ze het beste kunnen reageren tijdens en na een overval.
Het CCV ontwikkelde diverse video’s met behulp van 360-gradentechniek. Kijkend naar de 360-gradenvideo waant de doelgroep zich in levensechte situaties. Alle video’s zijn te downloaden via de App Store en de Play Store.
- Doorschenken in de horeca: wanneer is iemand te dronken en mag je hem geen alcohol meer geven? Dat is een lastige afweging voor horecamedewerkers. Want dronkenschap is niet altijd duidelijk zichtbaar. De 360-gradenvideo Doorschenken voor horecaondernemers biedt handvatten en helpt om het personeel te trainen.
- Hoe handel jij bij een overval? In deze interactieve video komen vragen in beeld over hoe te handelen tijdens een overval. Als je een keuze maakt, zie je de gevolgen daarvan en krijg je tips hoe je het beste kunt reageren tijdens en na een overval. De training is goed inzetbaar voor overvaltraining van horecapersoneel.
Excellent cameratoezicht: Om verdachten van misdrijven snel te kunnen opsporen en vervolgen zijn camerabeelden van groot belang. Meer dan 50% van de beelden kan echter niet door de politie en het Openbaar Ministerie worden gebruikt. De beelden zijn te slecht van kwaliteit. Met de 9 punten voor excellent cameratoezicht vergroot je de kans op geschikte beelden voor heterdaadkracht, opsporing en vervolging. Daarom heeft het CCV de scan Excellent Cameratoezicht voor ondernemers ontwikkeld.

Publieke ruimte: gemeente en politie

Straatverlichting: kapotte verlichting is gerepareerd. Ook is er aandacht gevraagd voor structurele verbetering van het verlichtingsniveau in de wijk op langere termijn.
Groenvoorziening rond straatverlichting is aangepast of gesnoeid.
Extra toezicht: tijdens de donkere dagen is er op de hotspots extra toezicht ingezet van stichting Aanpak Overlast Amsterdam in samenwerking met de politie, om zo straatrovers preventief aan te spreken.
Bewegwijzering: ter voorkoming van straatroof en diefstal is er extra bewegwijzering geplaatst voor de vindbaarheid van de hotels. Want de praktijk leert dat smartphones vaak worden gestolen op het moment dat slachtoffers met hun smartphone in de hand hun weg zoeken in de wijk.
In verband met het toenemende aantal recreatieplaatsen, bezoekers en zwerfvuil zijn grotere prullenbakken geplaatst.
Tijdens een piek in het aantal inbraken is een tijdelijk signaalbord geplaatst met een waarschuwing.
De uitstraling van de wijk is onder handen genomen: graffiti verwijderd, scheve paaltjes rechtgezet, zwerfvuil weggehaald, fietswrakken opgehaald, etc.
Knelpunten in verkeersveiligheid zijn gesignaleerd: afstemming tussen hotelier en de gemeente over de directe omgeving van het hotel en mogelijke oplossingen.