Webinar aanpak vastgoedcriminaliteit
Laatst gewijzigd op: 13-10-2025Kijk op deze pagina de online kenniskring terug.
Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) organiseerde op 1 juli 2025 een online kenniskring over de aanpak van vastgoedcriminaliteit. Professionals van gemeenten, politie en partners kregen praktische voorbeelden en handvatten om sneller en slimmer op te treden tegen deze vorm van criminaliteit. Twee onderwerpen stonden centraal: de aanpak van crimineel misbruik van woningen in Diemen en de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit.
Beleidsmedewerker openbare orde en veiligheid Boy Kiewik van de gemeente Diemen liet zien hoe zijn gemeente en de politie samenwerken aan een adresgerichte aanpak van woonfraude en misbruik van woningen. De werkwijze is gebaseerd op de Amsterdamse spookburgermethodiek. Dit betekent dat de controles zich richten op locaties met duidelijke signalen, niet op personen. De methode gaat als volgt:
- Goede voorbereiding
- Selecteren van adressen op basis van meerdere bronnen
- Waar nodig aanvraag van een machtiging tot binnentreden aan bij de burgemeester volgens de Algemene wet op het binnentreden.
Tijdens huisbezoeken controleren toezichthouders en politie de feitelijke bewoning, leggen bevindingen vast in een rapport en schakelen snel door. Juristen nemen vervolgens maatregelen, zoals een last onder dwangsom of een bestuurlijke boete. Bij ordeverstoringen kan de burgemeester sluiten op grond van artikel 13b van de Opiumwet.
Zo wordt de leefbaarheid in de buurt hersteld, wordt de woningvoorraad beschermd en worden helpers van criminelen verstoord. Goede samenwerking met woningcorporaties, particuliere eigenaren, beheerders en de netbeheerder is hierbij onmisbaar. Afspraken worden vastgelegd in convenanten en gegevens worden gedeeld binnen de wettelijke kaders.
Waarschuwingssignalen van vastgoedcriminaliteit
Kiewik benoemde waarschuwingssignalen waar toezichthouders op letten, zoals veel in- en uitschrijvingen op één adres, verhuren van kamers zonder dat daar een vergunning voor is aangevraagd, verborgen ruimtes of brandgevaar door illegale installaties. Veiligheid gaat altijd voor. Toezichthouders werken bestuursrechtelijk. Zien zij mogelijk een strafbaar feit, dan stoppen zij en dragen het over aan de politie.
De kern van het succes is:
- Een vast team
- Een heldere rolverdeling
- Consequente handhaving.
De aanpak blijft alleen krachtig als erna rapportering, besluitenvorming en uitvoering plaatsvinden.
Daarna vertelden Niek Dijkstra van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens en Anniek Helmus, toezichthouder Basisregistratie Personen van de gemeente Midden-Groningen, over de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit. Alle overheidsorganisaties gebruiken de Basisregistratie Personen; een juist adres is nodig voor diensten als uitkeringen, zorg, belastingen en veiligheid.
Opsporen criminelen via fouten in adresregistraties
De Landelijke Aanpak Adreskwaliteit helpt gemeenten mogelijke fouten in adresregistraties gericht op te sporen. Dat gebeurt met datagedreven signalen met een minimale trefkans van vijftig procent, zoals overbewoning, samenwoners zonder familieband, doorgangsadressen, veelverhuizers en onbestelbare post. De gemeente doet vervolgens vooronderzoek, stemt af met collega’s uit veiligheid, vergunningen, toezicht en handhaving, sociale teams en politie, en gaat op huisbezoek om de bewoning vast te stellen. Bevindingen worden vastgelegd en de Basisregistratie Personen wordt zo nodig aangepast.
Helmus liet zien hoe dit in de praktijk werkt. In Midden-Groningen gaan toezichthouders vaak samen op pad, bijvoorbeeld met een medewerker van openbare orde en veiligheid, vergunningen en handhaving, politie en – als het nodig is – de vreemdelingenketen.
Zij controleren identiteiten, kijken naar de feitelijke woonsituatie, spreken buren en beoordelen het postbeeld. Zo komen niet alleen foutieve inschrijvingen in beeld, maar ook misstanden zoals slechte verhuurconstructies, uitbuiting of brandonveilige situaties. Gemeenten die integraal samenwerken halen volgens de sprekers de meeste winst uit de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit.
Praktische vragen beantwoord
Tijdens de kenniskring kwamen veel praktische vragen voorbij. Er is geen landelijk verplicht huurregister voor particuliere verhuurders, maar gemeenten kunnen in het kader van toezicht wel gericht gegevens vorderen. De opvolging van adressen met arbeidsmigranten of met permanente bewoning op vakantieparken verschilt per gemeente, maar altijd geldt: stem af met veiligheid en ga niet onvoorbereid naar risicoadressen. Over privacy gaven de sprekers mee dat het delen van gegevens binnen de wet mogelijk is, wanneer afspraken goed zijn vastgelegd en vorderingen zorgvuldig worden gedocumenteerd.