Kracht van de samenwerking in Valkenswaard: mensen geven vorm aan processen

In Valkenswaard zouden ze de samenwerking tussen zorg en veiligheid kunnen hebben uitgevonden. 10 jaar geleden werkte de gemeente al met een domein overstijgende aanpak aan woonoverlast. Karin Adams, senior beleidsadviseur openbare orde en veiligheid, vertelt: “In een breed signaleringsoverleg konden partners een casus waar zij zich zorgen over maakten, inbrengen. Na de inrichting van de sociale wijkteams, zou dat niet meer nodig zijn dachten we. Maar er bleef behoefte aan een opschalingsmodel. Nu werken we met het vangnetoverleg.”

In het woonoverlastteam zagen ze in Valkenswaard 10 jaar geleden dat woonoverlast vaak een uitingsvorm was van andere problemen. Zo startte het brede signaleringsoverleg. Adams herinnert zich: “Aan tafel zaten onder meer de GGZ, maatschappelijk werk, CJG, politie, woningbouw, gemeente en af en toe een huisarts. Dit overleg ging vanzelf als een soort opschalingsmodel werken. Liep je vast of had je te maken met multiproblematiek, dan ging je naar het signaleringsoverleg. De afdeling veiligheid van de gemeente voerde waar dat nodig was, op casusniveau de regie op het proces.”

Sociale wijkteam

Met de landelijke beweging naar sociale wijkteams werd de taak die het signaleringsoverleg had, ondergebracht bij het sociale wijkteam. Adams vertelt verder: “We dachten dat het opschalingsmodel niet meer nodig zou zijn en hadden dat opgeheven. In de praktijk bleek dat  partners dat misten en voerden we dat vrij snel weer in. Dat is nu het vangnetoverleg.” Naast het vangnetoverleg heeft de gemeente een actief team woonoverlast. Dit team werkt onder de vlag van het vangnetoverleg, maar benadert de meest complexe woonoverlast integraal.

In het vangnetoverleg werken partners uit de gemeente samen: de uitvoerende organisaties van het sociaal team, maatschappelijk werk, CJG, GGZ, woningbouw, politie en uiteraard het zorg- en veiligheidshuis en de daaraan verbonden partners. Met elkaar schalen ze casussen op- of af. Tegenwoordig volgens de Aanpak Voorkoming Escalatie-methodiek (AVE) waar ze mee kennismaakten via het Zorg- en Veiligheidshuis. Adams: “Dat paste uitstekend bij onze manier van werken, dus die voerden we meteen in onze processen in.”

Elkaar ontmoeten

Zoals iedereen in het werkveld weet, is samenwerken niet altijd even vanzelfsprekend. Adams: “Elkaar kennen en ontmoeten bleek heel erg belangrijk in de samenwerking. Van elkaar weten wat je mogelijkheden én onmogelijkheden zijn. Maar ook dat je een gezamenlijke doelstelling hebt. In ons geval is dat: ‘Het in stand houden van een aangenaam en veilig woon- en leefklimaat binnen de gemeente Valkenswaard door het voorkomen, verminderen en/of zo mogelijk beëindigen van (woon)overlast, door een integrale aanpak’ en ‘De inwoners van Valkenswaard in staat stellen langer of zo lang als mogelijk zelfstandig(er) en volwaardig(er) deel te nemen aan de maatschappij’.”

Samen bouwen aan de verbinding tussen zorg en veiligheid

De kracht van de samenwerking, zit volgens Adams in de mensen die de processen vormgeven. “Dat zijn onze superhelden”, vertelt ze. “Je kan nog zo mooi op papier zetten hoe het zou moeten gebeuren, maar mensen maken dat mogelijk. We hebben de afgelopen jaren een ontzettend fijne club mensen gehad die samen hebben gebouwd aan de verbinding tussen zorg en veiligheid. Ook al vonden er wisselingen plaats, we hebben die goede vibe kunnen vasthouden.

We werken allemaal samen vanuit een stukje intrinsieke motivatie om onze inwoners vooruit te helpen. Deze motivatie zit diep in de haarvaten van ons netwerk. Als je goed kunt laten merken dat je écht iets doet om het voor die ander beter te maken, en niet omdat je een beleidsdoel wilt halen, dan voelen mensen dat aan. En dan kunnen er mooie dingen gebeuren”. In 2020 namen ze een procesregisseur aan. “Want zoals ze zeggen”, verduidelijkt Adams, “je ziet het pas als je het doorhebt. Het werd daarom teveel werk voor de afdeling veiligheid om deze rol erbij te pakken.” 

Persoonsgegevens

Het team komt elke eerste maandag van de maand samen, altijd op het zelfde moment. “Je hebt dat ook nodig”, vertelt Adams, “want onbekend maakt onbemind. Iemand die je niet kent, bel je minder snel als je even wilt sparren. Het proces loopt dan ook altijd door. Partners wachten niet met hun contactmomenten tot een volgende vangnetoverleg of een volgend multidisciplinair overleg (MDO). Daarnaast heb je kennis nodig van de AVG. Je werkt tenslotte met persoonsgegevens en daar moet in de samenwerking zorgvuldig mee worden omgegaan.”

Omarm overeenkomsten en bouw verder uit

Denk je nu ‘dit wil ik ook’, dan heeft Adams nog een gouden tip om voortvarend aan de slag te gaan. “Ga bij elkaar zitten en schrijf samen eens op (los van elkaar) wat je doelen zijn. Dan zie je dat daar volop overeenkomsten tussen zitten. Die moet je omarmen en van daaruit verder bouwen. Ga dan gewoon doen: dus ga bij elkaar zitten en begin. Gaandeweg kom je ongetwijfeld zaken tegen die je nog moet regelen. Het voordeel van ze op dat moment op te pakken, is dat je al weet waarom je het doet en waarom je het zo opschrijft in je werkprocessen. In plaats van dat je star probeert uit te voeren wat iemand ooit op papier heeft gezet.”

Voor de toekomst hebben ze in Valkenswaard genoeg ambities. Adams: “Als volgende stap zijn we nu aan het kijken hoe we deze verbinding die we zo mooi bij volwassenen hebben, ook bij de jeugd tot stand kunnen laten komen. De subsidie voor de wijk-GGD helpt dat mogelijk te maken. En als we daar klaar mee zijn, komt de volgende beweging vast om de hoek kijken: dit veld is continu in beweging!”