Met een hoop kabaal kwam de man binnen. Hij rook stevig naar alcohol. Zijn vergunningaanvraag was afgewezen en hij kwam verhaal halen. Het is alweer 16 jaar geleden, ik was jong en onbevreesd, dus als wethouder bouw- en woningtoezicht in Hilversum nodigde ik hem in mijn kamer uit. Ik gaf hem de ruimte om zijn verhaal te doen. Toen hij verbaal agressief werd, was voor mij de maat vol. Ik heb ‘m een stevige bak koffie geadviseerd en verteld dat ik de politie ging bellen. Voordat de politie hem meenam, beet hij me toe dat hij wist waar ik woonde…. Ineens voel je je ontzettend kwetsbaar. Want wat gaat hij doen? Zo’n bedreiging heeft impact, zeker met een jong gezin thuis.

Grootste mond

Vroeger wuifden we dit soort incidenten wat al te gemakkelijk weg onder het mom van 'dat hoort erbij'. Gelukkig zeggen we dat nu niet meer. Vorige week publiceerden de ministeries van Veiligheid en Justitie en Binnenlandse Zaken de uitkomsten van een onderzoek naar ondermijnende criminaliteit in het openbaar bestuur. Uit het onderzoek blijkt "dat criminelen zowel in grote als in kleine gemeenten proberen om bestuurders, raadsleden en ambtenaren te beïnvloeden. In die zin is er sprake van een landelijk probleem en beperkt het zich niet tot enkele provincies. Het probleem van pogingen tot criminele beïnvloeding wordt wel gevoeld." Mijn ervaring van 16 jaar geleden doet voor sommigen misschien wat onschuldig aan, maar iemand bedreigde wel een volksvertegenwoordiger. Dat kunnen en mogen we nooit toestaan. Het kan niet zo zijn dat degene die de grootste mond heeft, het voor het zeggen krijgt. Het tast de ruggengraat van onze democratie aan en dat mogen we niet tolereren.

Grenzen stellen

Natuurlijk moet er ruimte zijn om emoties te uiten; je moet met elkaar in gesprek kunnen gaan. Daar is een spreekuur van een wethouder ook voor bedoeld. En ik snap ook dat je stevig baalt als, zoals in mijn voorbeeld, een vergunning niet wordt verstrekt. Maar er zijn grenzen en die mag, móet je stellen. Met elkaar maak je daar afspraken over zodat je zelf weet waar je aan toe bent en hoe je kunt handelen. Maar ook je collega’s en ook de bezoekers moeten die grenzen kennen. Ik ben dan ook heel blij dat de ministeries expertsessies gaan organiseren met de VNG, Commissarissen van de Koning, wetenschappers en beroepsverenigingen van het lokaal bestuur om het probleem nog beter in kaart te brengen, nader te duiden en aan te pakken. Alleen door samen een vuist te maken, kunnen we de 'onderwereld' ervan weerhouden om in de bovenwereld te infiltreren.  

Weerbaar

De signalen die ik de afgelopen tijd krijg dat er sprake is van infiltratie in de lokale politiek vind ik schokkend en ik wil daar iets tegen doen. Emile Kolthoff van Avans Hogeschool hoort dezelfde geluiden. Vandaar dat wij een paar weken geleden een expertteam startten. Samen kunnen we nu al de lokale politiek meer weerbaar maken tegen ondermijning en georganiseerde misdaad. Burgemeesters en griffiers, en politieke partijen kunnen ons expertteam in concrete gevallen om advies vragen of een casus voorleggen. Als expertteam geven we ook voorlichting over preventieve maatregelen. Veiligheid maken we samen, dus mail ons vooral met uw vragen en opmerkingen over ondermijning en georganiseerde criminaliteit in de lokale politiek.