Messenverbod
In de Wet Wapens en Munitie zijn al alle voorwerpen verboden waarvan, gelet op de aard en omstandigheden waaronder zij worden aangetroffen, kan worden aangenomen dat zij zijn bestemd om letsel aan personen toe te brengen of te dreigen. Daar vallen ook schroevendraaiers en keukenmessen onder. Diverse gemeenten hebben in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) bepalingen opgenomen over wapens en messen.
Er is behoefte aan het stellen van een duidelijke norm dat in de gemeenten het gebruik van ‘gewone’ voorwerpen als wapens niet getolereerd wordt. Zo ontstaat de mogelijkheid om nu ook bestuursrechtelijk te handhaven en niet alleen strafrechtelijk. Dit geeft meer slagkracht om het problematische bezit van messen en andere voorwerpen die als wapens worden gebruikt, aan te pakken.
Afspraken met branche over verkoop messen
De voorbereiding en parlementaire behandeling van een wetsvoorstel om de messenverkoop aan minderjarigen te verbieden, vraagt veel tijd. Daarom is in de tussentijd de vrijwillige deelname van ondernemers vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid van groot belang.
Dat zij deze verantwoordelijkheid terdege kunnen voelen, blijkt wel uit de aankondiging van Action, Hema, Xenos en Ikea om geen messen meer te verkopen aan minderjarigen onder de 16 jaar. Het ministerie van JenV is inmiddels in gesprek met landelijk opererende grootwinkelbedrijven en de detailhandel branche om de verkoop van messen aan minderjarigen tegen te gaan. De bij het actieplan Wapens en Jongeren betrokken gemeenten voeren dit gesprek met de lokale middenstand.
Draagverbod messen in APV en uitspraak Hoge Raad
In 2020 heeft de Hoge Raad bepaald (arrest van 15 december 2020; ECLI:NL:HR:2020:1993) dat gemeentelijke APV-bepalingen met een verbod op messen in elk geval mogelijk (en dus niet in strijd met de Wet Wapens en Munitie) zijn als deze artikelen:
- een ander belang dienen: voorkomen van aantasting van de openbare orde alsook tot het bevorderen van de veiligheid;
- niet gelden voor dezelfde wapens als bedoeld in de Wet Wapens en Munitie.
Kernpassages uit het arrest met betrekking tot de mogelijkheid voor gemeenten zijn:
Kernpassage 1
Kernpassage 2
Voorbeelden APV-bepalingen
Gemeenten maken gebruik van deze lokale regelgevingsbevoegdheid door bepalingen in hun lokale APV op te nemen. Naast de strafrechtelijke aanpak via de Wet Wapens en Munitie kunnen gemeenten nu ook bestuursrechtelijk handhaven. Hieronder staan verschillende voorbeelden van gemeenten.
Uit de APV van gemeente Amsterdam:
Artikel 2.5 van de APV luidt:
- Het is verboden op door de burgemeester aangewezen wegen, met inbegrip van daaraan gelegen voor publiek toegankelijke gebouwen, messen of andere zaken die als steekwapen kunnen worden gebruikt bij zich te hebben.
- Het verbod geldt niet voor wapens als bedoeld in artikel 2 van de Wet wapens en munitie en evenmin voor andere zaken die als steekwapen kunnen worden gebruikt mits deze zaken zodanig zijn ingepakt dat zij niet geschikt zijn voor onmiddellijk gebruik.
Uit de APV van de gemeente Halderberge:
Artikel 2:19 Gevaarlijk of hinderlijk voorwerp (Messen en andere voorwerpen als steekwapen)
- Het is verboden op door of namens burgemeester en wethouders aangewezen wegen en daaraan gelegen voor het publiek toegankelijke gebouwen en terreinen, messen, knuppels, slagwapens of andere voorwerpen die als wapen kunnen worden gebruikt, openlijk bij zich te dragen.
- Het in het eerste lid gestelde verbod geldt niet voor wapens behorende tot de categorieën I, II, III en IV Wet wapens en munitie en voor zover door het bij zich dragen van deze voorwerpen de openbare orde of veiligheid niet in gevaar komt of kan komen.
Uit de APV van de gemeente Smallingerland:
Artikel 2:1B Messen en andere voorwerpen als steekwapen
- Het is verboden op door de burgemeester aangewezen openbare plaatsen, met inbegrip van daarin gelegen voor het publiek toegankelijke gebouwen en de daarbij behorende erven, messen of andere voorwerpen die als steekwapen kunnen worden gebruikt, bij zich te hebben.
- Het verbod in het eerste lid geldt niet voor voorwerpen die zodanig zijn ingepakt dat deze niet voor dadelijk gebruik kunnen worden aangewend als steekwapen.
- Het verbod in het eerste lid geldt voorts niet voor zover in het daarin geregelde onderwerp wordt voorzien bij of krachtens de Wet wapens en munitie.
Uit de APV van de gemeente Zaanstad:
Artikel 2:19b Gevaarlijke voorwerpen
- Het is verboden op door de burgemeester aangewezen wegen en daaraan gelegen voor het publiek toegankelijke gebouwen en terreinen, messen, knuppels, slagwapens of andere voorwerpen die als wapen kunnen worden gebruikt, bij zich te hebben.
- Het in het eerste lid gestelde verbod geldt niet voor wapens behorende bij de categorieën I, II, III, IV Wet wapens en munitie of voorzover door het bij zich dragen van de voorwerpen bedoeld in het eerste lid de openbare orde of veiligheid niet in gevaar komt of kan komen.)