De Vreedzame Wijk is het principe van de Vreedzame School toegepast op wijkniveau. Bemiddelaars in de wijk helpen bij het oplossen van conflicten. In Utrecht is de pilot Vreedzame Wijk in 2008 gestart. De Universiteit van Utrecht volgde de pilot op de voet.

Doel

Het doel van 'De Vreedzame Wijk' is het realiseren van een gezamenlijke pedagogische visie bij alle betrokken jeugdvoorzieningen in de wijk, op basis waarvan kinderen zelf een bijdrage gaan leveren aan een veilig, positief sociaal klimaat in de wijk.

Doelgroep

Alle jeugdigen in de wijk tussen de 2-18 jaar.

Aanpak

Het opstarttraject van de Vreedzame Wijk duurt ongeveer 2 jaar. In het eerste jaar ligt de nadruk voornamelijk op de totstandkoming van een gezamenlijke pedagogische visie op basis van de principes 'De Vreedzame School'. Het tweede jaar staat in het kader van activiteiten van de kinderen waarbij de vreedzame competenties, die zij in het kader van de 'Vreedzame School' opdeden, worden toegepast. Scholen, wijk- en welzijnsorganisaties werken hierbij integraal samen.

Centraal in een Vreedzame Wijk staat dat alle jeugdvoorzieningen volgens dezelfde principes werken. Deze principes zijn zichtbaar voor iedereen in de wijk. Daarnaast worden kinderen, net als in de Vreedzame School, opgeleid tot mediatoren. Wanneer er een conflict is, treden zij op in de rol van een bemiddelaar. Voorwaarde is wel dat voldoende kinderen de principes van de Vreedzame School kennen. Is dit het geval dan wordt volgens het 'schillenmodel' gewerkt waarbij. Eerst worden de organisaties die dicht bij de school liggen, betrokken (opvang, ouders en voorschool) en vervolgens de organisaties de verder weg liggen (welzijnsorganisatie, opvang).

Uitvoerende organisatie(s)

• Gemeente
• Stichting CED-groep/Eduniek, educatieve dienst voor onderwijs en educatie
• Organisaties die voor of met jeugd werken
• Wijkstuurgroep

Werkzame elementen

De belangrijkste kracht van de Vreedzame Wijk ligt in het hanteren van een eenduidige pedagogische visie. De onderwijzer, de voetbaltrainer en de speeltuinbeheerder spreken dezelfde taal, dragen dezelfde waarden uit en benutten de vaardigheden van de kinderen die zij via ‘De Vreedzame School’ hebben verworven. De gedachte is dat de kinderen een positieve invloed kunnen uitoefenen op de wijk door personen aan te spreken op gedrag en als een soort bemiddelaar op te treden bij (lichte) conflicten.

Evaluatie

De Universiteit van Utrecht heeft in 2010-2011 evaluatieonderzoek uitgevoerd naar De Vreedzame Wijk. De belangrijkste conclusie is dat er aan twee voorwaarden voldaan moet zijn, willen kinderen hun 'vreedzame competenties' op wijkniveau gaan toepassen:

1. De kinderen hebben zich de competenties al voldoende eigen gemaakt in het Vreedzame- Schooltraject.
2. Tijdens activiteiten in de wijk is voldoende duidelijk en zichtbaar dat men daar werkt volgens de principes van De Vreedzame Wijk.

Effect op de veiligheidsbeleving
Op straat blijkt de veiligheidsbeleving niet significant toegenomen te zijn onder kinderen. Ouders geven wel aan de wijk significant veiliger te vinden, maar een causaal verband met de implementatie van De Vreedzame Wijk is (nog) niet te leggen. De onderzoekers verklaren dit door te stellen dat kinderen de competenties van de Vreedzame School alleen kunnen toepassen in condities waar hier de ruimte voor is. Op straat, waar de straatcultuur als sociale norm geldt, lukt dit in veel mindere mate.

Overdraagbaarheid 
De methodiek is goed uitgewerkt, overdraagbaar en onderbouwd door een gedegen betoog, dat gebaseerd is op wetenschappelijke theorie en onderzoek. Maatwerk is echter wel vereist.

Beschikbaar materiaal / links

• De Vreedzame Wijk, CED-groep
• Utrechtse variant Vreedzame Wijk, Vreedzame Stad Utrecht