Burgers over de impact van 'ogenschijnlijk onaantastbaren'

Gemeenten en politie hebben nog steeds moeite effectief antwoord te geven op intimidatie en overlast in buurten. Ze onderschatten de ernst van de problematiek en vinden de aanpak hiervan lastig. Daders wanen zich daardoor onaantastbaar. Dit blijkt uit dit onderzoek van de Landelijke Expertisegroep Veiligheidspercepties en Lokale Zaken naar (ogenschijnlijk) 'onaantastbaren'.

Probleemstelling

Op welke wijze kan de problematiek van de 'ogenschijnlijk onaantastbaren' aangepakt worden, zodat deze problematiek ook in de beleving van burgers goed is aangepakt, en welke rol kunnen burgers hierbij zelf spelen?

Beschrijving

Het onderzoek omvat een combinatie van een inventariserend breedteonderzoek (o.a. literatuurstudie en deskresearch) en een toespitsend diepteonderzoek. Het onderzoek vond plaats in vijftien buurten in Nederlandse steden. Ook werd in focusgroepen gesproken met burgers uit plaatsen waar de problematiek niet of nauwelijks speelt.

Conclusies

• Gemeenten en politie hebben nog steeds moeite effectief antwoord te geven op intimidatie en overlast in buurten. Ze onderschatten de ernst van de problematiek en vinden de aanpak hiervan lastig. Daders wanen zich daardoor onaantastbaar.
• Het grote publiek voelt zich niet extra onveilig vanwege de onaantastbaren-problematiek. Wel tast het hun rechtvaardigheidsgevoel aan. Getroffen burgers voelen zich in de steek gelaten, waardoor zij het vertrouwen in de overheid verliezen. Het grote publiek ervaart daardoor een onbalans in de rechtshandhaving: terwijl de 'goede' burger bij de kleinste overtredingen steeds harder wordt aangepakt ontspringen 'de echte hufters' in hun ogen de dans.
• Voor burgers in de sociaal zwakkere wijken van een aantal steden ervaren het echte leed. Soms speelt de problematiek daar alleen rond een enkele hotspot, maar soms staat de leefbaarheid in een hele buurt onder druk. Hulp inroepen van de overheid is daarbij lang niet vanzelfsprekend: sommige burgers geloven niet (meer) dat de overheid de problemen effectief kan aanpakken.
• Er is wel sprake van een kentering. Het probleem staat, mede door recente incidenten, steeds hoger op de agenda van de lokale overheid en haar partners. Uit de ervaringen in vooroplopende gemeenten wordt ook steeds duidelijker dat met een intensieve, gerichte aanpak wel degelijk resultaten te boeken zijn. Dat vraagt wel bestuurlijke vastberadenheid, de inzet van bijzondere professionals, onorthodoxe methoden en een langdurige, niet aflatende inzet.
• De overheid moet niet te snel wijzen op de eigen verantwoordelijkheid van burgers. De problematiek is te zwaar en het vertrouwen in de instituties is te zeer gesleten om zo’n oproep succesvol te laten zijn. Pas als buurtbewoners zien dat de overheid weer in staat is effectief grenzen te stellen zal de bereidheid om ook zelf actief te worden weer langzaam terugkeren.

Auteurs

Marnix Eysink Smeets, Krista Schram (LEV), Eric Bervoets en Jasper Bik (LZ)

Organisatie

Landelijke Expertisegroep veiligheidspercepties (LEV) en Lokale Zaken (LZ) in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie

Bestanden

• Je voelt je heel onveilig en heel alleen…