​​​​​Het CCV ontwikkelde het zogenaamde barrièremodel en begeleidt gemeenten en hun samenwerkingspartners om te komen tot een lokaal of regionaal barrièremodel. Dit wordt ingezet op vele onderwerpen zoals arbeidsuitbuiting, hennepteelt, mobiel banditisme en woninginbraken. Met elkaar bepaal je hoe deze vormen van georganiseerde criminaliteit het beste kunnen worden aangepakt.

In de situatie van jonge aanwas kijkt het barrièremodel hoe het pad naar de criminaliteit gehinderd kan worden. Het model brengt in kaart welke stappen de jongeren zetten om in de criminaliteit te belanden. Ook belicht het welke partijen en gelegenheden het delict mogelijk maken en wat de rol van eenieder kan zijn om het te stoppen. Dit is deel één van het proces.

Vervolgens is het nodig dat partners aan de slag gaan. Het CCV kan hier de rol van tijdelijke projectleider of projectcoördinator op zich nemen. Dit, zodat de deskundigen of externe partners zich kunnen richten op hun inhoudelijke bijdrage en zaken als voortgangrapportages, het beleggen van vergaderingen en bijeenkomsten, verslaglegging en terugkoppelingen uit handen kunnen geven. Op de website van het CCV staat meer uitleg, ook hoe het model zonder de inzet van een CCV adviseur gebruikt kan worden. 

In multiprobleemgezinnen waar criminaliteit een rol speelt, vindt regelmatig criminele uitbuiting plaats. Dit is een vorm van mensenhandel waarbij personen worden aangezet tot het plegen van strafbare feiten. Jonge mensen die ingezet worden om te stelen, zakkenrollen, bedelen of de drugscriminaliteit in te gaan. Jammer genoeg wordt criminele uitbuiting nog lang niet altijd herkend. Hierin is dan ook nog een wereld te winnen.

Om dit te veranderen, ontwikkelde het CCV een integrale werkwijze om criminaliteit binnen familiestructuren aan te pakken. In 5 stappen beweeg je van het opvangen van eerste signalen naar onderzoeken en weten wat er aan de hand is, naar beleidsontwikkeling, uitvoering en voortzetten van de aanpak. 
 

In buurten die te maken hebben met drugsverkoop, verkeersoverlast en de sluiting van drugspanden, gaan het CCV met een team - bestaande uit verschillende expertises - aan de slag. Deskundigen vanuit sociaal veilig ontwerp en beheer kijken naar de fysieke omgeving, donkere hoeken, makkelijke vluchtroutes, gebrek aan sociaal toezicht, de verkeersituatie of het maken een afweging voor (intensiever)camerabeheer. Het team komt met alternatieve scenario’s (onder andere met het instrument Veiligheidseffectrapportage (VER)) voor de situatie ter plaatse en worden met betrokken professionals doorgenomen.

Met de kennis van het CCV op het gebied van veiligheidsbeleving (zoals het instrument Tafel van Twaalf en omgevingspsychologie) en een quick scan onder de bewoners van de straat, werken we aan activiteiten en een manier van communicatie met de buurt die doeltreffend is en bijdraagt aan hun weerbaarheid.

Met een workshop signaalherkenning (offline en online) praten we professionals bij over hoe meldingsbereidheid door de buurt (zowel bewoners als betrokken professionals) verhoogd kan worden en hoe signalen beter tot vroegsignalering kunnen leiden. De Story Connect-benadering kan deel uitmaken van deze aanpak, omdat deze altijd zo participatief mogelijk wordt ingezet. Dit start al doordat vertellers naast het delen van hun ervaring (schrijven, fotograferen, tekenen, video en dergelijke) in een zogenaamd vertelpunt (of app) vragen over hun ervaring beantwoorden. Dit levert  zogenaamde warme data (data over narratieven) die een inkijkje geven in wat er leeft in het hart en het hoofd van de vertellers.

Lees ook de factsheet over sluiting van drugspanden over de invloed die dat heeft op de veiligheidsbeleving van omwonenden.

Niet alleen vanuit woonwijken worden drugskoeriers ingezet, ook vanuit winkels en bedrijven worden zij bevoorraad en op pad gestuurd. Gemeenten proberen een goed beeld te hebben van de ondernemers in hun gemeente, maar dit lukt niet altijd. Vroegsignalering is hierbij van belang. Het CCV begeleidt in samenwerking met netwerkpartners het traject Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO). Maar ook  Design Sprints-bijeenkomsten waarin het ontwikkelen van data dashboards centraal staat.

Het CCV heeft daarnaast ook een netwerk van deskundigen op het gebied van sociaal veilig ontwerp en beheer die gemeenten begeleiden om dergelijke winkelstraten weer tot gezellige leefstraten te maken. Hoe? Onder meer met sociaal toezicht vanuit woningen boven winkels, vanuit fietsend publiek en door collega ondernemers, een effectieve inzet van boa’s of flexteams. 

Met zowel het KVO, maar ook met een instrument als de veiligheidseffectrapportage (VER) of een weerbaarheidsscan worden ondernemers, bewoners en afnemers (winkelend publiek) betrokken bij de herstructureringsplannen.  

Vanuit het project veilig uitgaan: weerbare horeca en weerbare jeugd zal het CCV in 2021 de lokale aanpak van ondermijning in het uitgaansleven en horeca ondersteunen. Het doel is om te voorkomen dat gemeenten (onbewust) criminele activiteiten faciliteren of meewerken aan witwassen: 

• Vanuit het bredere perspectief van preventieve aanpak van ondermijning. 
• Als pandeigenaar, huurder of afnemer van producten en/of diensten. 
• Signalen herkennen, meldingsbereidheid vergroten en organiseren van een goede structuur voor opvolging. 

 Naast de toevoegingen in de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan, kan er bijvoorbeeld een bijeenkomst ondermijning, horeca en uitgaansleven georganiseerd worden. Ondersteunen van lokale coalities, waarbij goede samenwerking en preventief toezicht van belang zijn, is ook mogelijk in afstemming en samenwerking met Platforms Veilig Ondernemen, Koninklijke Horeca Nederland en Nationale Politie. Gemeenten verder bewustmaken van risico’s van ondermijning in de horecasector, bijvoorbeeld bij de beleidsmedewerkers met veilig uitgaan in portefeuille. Signalen leren herkennen en het bevorderen van het melden van signalen. Alleen al het bieden van een duidelijke structuur voor burgers en bedrijven is winst. 
 

In de aanpak van wapenbezit en -gebruik, met messen als bijzonder aandachtspunt, hebben lokale professionals behoefte aan een stevigere aanpak, ook al is het geen nieuw probleem. In het Actieplan tegen Geweld (2006) werden wapens al genoemd als een risicofactor voor geweld. Ook worden wapens gebruikt bij het plegen van straatroven en overvallen. Er zijn diverse instrumenten ontwikkeld, zoals checklists voor horeca en scholen. In het nieuwe Actieplan Wapens en Jongeren van het ministerie van Justitie en Veiligheid is een aantal acties bij het CCV belegd (voor 2021 en 2022): 

• Het ministerie van Justitie en Veiligheid en het CCV ontwikkelen en onderhouden (in samenspraak met de bij dit actieplan betrokken partners) een toolbox met informatie en best practises van instrumenten om wapenbezit en geweld met wapens tegen te gaan. 
• Het CCV ondersteunt op verzoek bij het actieplan aangesloten gemeenten met:  

1. Implementatie van de checklist voor preventieve wapencontrole op scholen.
2. Implementatie van de checklist voor preventieve wapencontroles in de horeca.
3. Introductie van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan of een versterking met de aanpak van wapens onder jongeren.

Bij problemen met jongeren is op tijd signaleren en reageren van cruciaal belang om erger te voorkomen. Op die manier kun je passende zorg inzetten. Bovendien voorkom je met elkaar dat een jongere met problemen (verder) afglijdt naar crimineel gedrag. Leren kijken, leren signaleren, leren melden en leren acteren, daar kan het CCV door middel van workshops een bijdrage aan leveren. Het doel is ook om handelingsverlegenheid om te zetten naar een handelingsperspectief. Ons instrument - de matrix vroegsignalering - is behulpzaam om handelingsbekwaam te worden. Ook de inzet van het 7 stappenmodel is versterkend in de aanpak. Dit model geeft vorm aan de samenwerking, de analyse en de uiteindelijke interventies. Het CCV adviseert, ondersteunt en begeleidt in het volledig doorlopen van het 7 stappenmodel, zowel op inhoud als op proces bij de verschillende partners. 

Het CCV werkt momenteel samen met meerdere mbo’s, hogescholen en andere samenwerkingspartners om input te leveren of in coproductie lesstof te ontwikkelen om ondermijning onder scholieren onder de aandacht te brengen.  Een van die samenwerkingspartners is Halt, waarbij Halt voorlichting verzorgt voor leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs. Hierbij gaan ze in gesprek over grensoverschrijdend gedrag, de gevolgen daarvan en hoe je kunt voorkomen dat je in zo’n situatie terechtkomt. 

Het CCV en Halt hebben samen de les Online fraude en cybercriminaliteit opgezet. Deze richt zich op vormen van internetcriminaliteit, zoals phishing, aan- en verkoopfraude en identiteitsfraude. Hiervoor krijgen leerlingen handelingsperspectieven aangereikt. 
Inhoud:

• Geldezels
• Identiteitsfraude
• Aan- en verkoopfraude
• Hulpvraagfraude (ook wel WhatsApp-fraude of vriend-in-noodfraude genoemd)
• Phishing
• Hacken

Door middel van een quiz, video’s en casuïstiek wordt zo het gesprek aangegaan met leerlingen. 
 

In het maandelijkse vragenuurtje gaat het jeugdteam van het CCV graag met je in gesprek over wat er nodig is om de aantrekkingskracht van harde (drugs)criminaliteit op jonge kinderen te doorbreken. Er zijn op deze vraag geen pasklare antwoorden. Daarom is dit vragenuurtje vooral een gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan over dit actuele en ook weerbarstige onderwerp. Weerbarstig omdat het geen appeltje-eitje is en antwoorden niet voor het oprapen liggen. Samen met jeugdprofessionals uit het veiligheidsdomein en het sociale domein verkennen we wat ervoor nodig is om de aantrekkingskracht van harde criminaliteit te doorbreken. De uitkomsten zullen we waar mogelijk meenemen in onze verdere activiteiten of richting de rijksoverheid.
 

Het CCV organiseert in samenwerking met de deelnemers (gemeente Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam, Tilburg, Utrecht, Zaanstad) van de learning community preventieve aanpak ondermijning in de wijk eind 2021/begin 2022 een bijeenkomst voor geïnteresseerde partijen. Hierin staan succesvolle interventies centraal evenals lessons learned die door de deelnemende gemeenten ingebracht worden. Ook onderzoekers die een aantal deeltrajecten begeleid hebben, komen aan het woord. Via de CCV-nieuwsbrief word je op de hoogte gebracht van deze bijeenkomst.