Personen met een dubieuze achtergrond proberen regelmatig om zich positief te profileren met het steunen van maatschappelijk nuttige activiteiten. Ze sponsoren sportverenigingen, zitten achter stichtingen voor goede doelen, organiseren evenementen, zijn actief in de zorg, of regelen van alles voor buurtbewoners. Minimaal een op de drie Nederlandse gemeenten kent wel een dergelijke ‘weldoener.’ Dit blijkt uit dit onderzoek van Tilburg University in opdracht van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap.

Aanzien vergroten

Weldoenerschap biedt personen met een verdachte achtergrond de gelegenheid om hun aanzien in de samenleving te vergroten. Dit was al bekend uit het buitenland. Een voorbeeld is de Colombiaanse drugsbaron Pablo Escobar, die investeerde in sociale voorzieningen, huizen, sportvelden, scholen en allerlei soorten van armenzorg. Ook in Nederland kunnen gemakkelijk voorbeelden worden gevonden, maar tot op heden ontbrak systematisch onderzoek. Het rapport ‘Ondermijning door criminele weldoeners’ laat zien dat het probleem in vrijwel alle grotere gemeenten bekend is. Er zijn ruim 50 casus bestudeerd. Gemiddeld heeft een op de drie gemeenten een criminele weldoener binnen de grenzen.

Vormen

De belangrijkste vorm is het sponsoren van sportverenigingen, vooral in het voetbal. De financiële steun loopt uiteen van het kopen van een reclamebord tot het betalen van de complete jeugdopleiding. Een variant hierop is het financieren van evenementen. Criminelen blijken daarnaast met stichtingen de meest uiteenlopende goede doelen te ondersteunen. Die stichtingen worden echter ook misbruikt voor criminele activiteiten. Dat geldt ook voor de zorg, waar het regelen van PGB-budgetten voor hulpbehoevenden vaak hand in hand gaat met fraude. Een laatste variant zijn ‘wijkkoningen’, die voor hun buurt en de bewoners allerlei zaken regelen. In ruil daarvoor wordt wel zwijgzaamheid en loyaliteit verwacht.

Organisatie

Tilburg University in opdracht van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap

Download

Download het onderzoek op politieenwetenschap.nl