Uit interviews is de indruk ontstaan dat makelaars niet altijd goed op de hoogte zijn van de meldplicht. Makelaars zijn vaak nog zoekende óf je moet melden, wanneer je moet melden en waar je moet melden. Informatie van FIU, Bureau Toezicht Wwft en genoemde branche-/beroepsorganisaties bereikt de makelaars kennelijk nog in onvoldoende mate en ook via de opleidingen landt de kennis over de verplichtingen uit de Wwft onvoldoende. De meest gemaakte fouten door makelaars hebben betrekking op de betekenis van het begrip ‘ongebruikelijk’, het begrip ‘transactie’, de hoogte van het drempelbedrag (€10.000 cash) en het feit dat in sommige situaties een voorgenomen ongebruikelijke transactie ook meldplichtig is.

Het herkennen van ongebruikelijke transacties vereist volgens makelaars ervaring en mensenkennis, het fingerspitzengefühl. Niet elke makelaar zegt hierover te beschikken of vertrouwen te hebben in het eigen kunnen. Makelaars werken bij voorkeur met objectieve indicatoren. Het verrichten van subjectieve inschattingen van een situatie brengt dilemma’s met zich mee over rechtvaardigheid (iemand onterecht beschuldigen) en belangenverstrengeling (je klant en/of jezelf duperen).

Omdat in de ogen van de makelaars de notaris het hele financiële eindplaatje overziet en neutraal is, leggen de makelaars de meldplicht het liefst bij de notaris neer. Ze vinden het lastig zich te bemoeien met de financiële ruimte van de potentiële koper. Vragen over inkomen worden dan ook ongepast gevonden en ze vrezen klantenverlies. Makelaars vinden de meldplicht complex, het kost moeite om je aan de verplichtingen van de Wwft te houden, zoals het aanmaken van een FIU-account (weer een wachtwoord) en de verplichtingen met betrekking tot het archiveren. Het kost de makelaar veel tijd en tijd is geld. Niet bevorderlijk voor de meldingsbereidheid is dat de makelaar geen keuzevrijheid in het meldproces ervaart, zijn grip lijkt te verliezen op het meldproces en – volgens de FIU ten onrechte - sceptisch is over de terugkoppeling (“ik hoor vast nooit iets terug”).   

Gebrek aan anonimiteit blijkt een van de drempels voor het naleven van de meldplicht. Makelaars verwachten makkelijk herleidbaar te zijn uit dossiers die in handen kunnen komen van figuren die zich schuldig maken aan witwassen en terrorismefinanciering en vrezen voor de gevolgen.

Geen enkele van de gesproken makelaars heeft ooit een melding gedaan. Ook onder collega’s leeft: “Niemand meldt!”. Makelaars zien weinig urgentie om zelf een rol te spelen in het bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering. Witwassen komt bij hen niet voor, en als het al voorkomt gaan ze niet in zee met zulke cliënten.

• Scholing, oefening en voorlichting is en blijft nodig, doe dat gericht en effectief met regelmatige herhalingen. Start met communicatie over de objectieve indicatoren (zoals de grens van ‘maximaal €10.000 cash’ of ‘ongebruikelijke betaalmiddelen’) en harde eisen (ID-verificatie in het cliëntenonderzoek). Een volgende stap zal dan sneller gezet worden.
• Schenk - bijvoorbeeld door het geregeld delen van casuïstiek - aandacht aan de betekenis van het begrip ‘ongebruikelijk’, het begrip ‘transactie’, het ontstaan van de ‘zakelijke (cliënt)relatie’ en het feit dat ook bij een voorgenomen ongebruikelijke transactie een meldplicht kan bestaan.
• Neem twijfel over melden weg: een onderbouwd vermoeden is voldoende. FIU doet nader onderzoek en consulteert bij serieuze verdenking eerst de meldende makelaar.
• Benadruk dat de makelaar na het melden altijd een ontvangstbevestiging krijgt en een update als er in Nederland iets met de melding wordt gedaan.

• Start publiekscommunicatie over het feit dat een makelaar de plicht heeft om te informeren naar de financiële ruimte van de potentiële koper. Doel is dat (potentiële) kopers het normaal gaan vinden als makelaars hiernaar vragen. Adviseer makelaars(kantoren) om zichtbaar en duidelijk op de website/op kantoor/e-mailhandtekening te vermelden dat er een meldplicht heerst volgens de Wwft en dat hiernaar gehandeld wordt.
• Stimuleer informatiedeling. Makelaars denken dat dat niet mag, maar art. 23 Wwft staat onderling overleg met collega’s, de notaris of een gespecialiseerd onderzoeksbureau toe (mits betrokken bij de casus). Het is ook mogelijk om het cliëntenonderzoek uit te besteden (aan bijvoorbeeld de notaris of een gespecialiseerd onderzoeksbureau). Een makelaar blijft in dit geval wel verantwoordelijk maar kan zo gebruik maken van de inzichten van de notaris of het onderzoeksbureau.
• Organiseer dat elke makelaar alvast een account bij de FIU aanmaakt, dan is die hobbel genomen mocht hij werkelijk iets zien dat niet klopt.