Bestuurlijk instrumentarium
De laatste jaren hebben bestuursorganen steeds meer mogelijkheden (en verplichtingen) gekregen om op lokaal niveau bestuursrechtelijk te handhaven. De Wet Bibob geeft bijvoorbeeld nieuwe mogelijkheden om een integriteitstoets uit te voeren.
Daarnaast bestaan er bestuurlijk al veel langer mogelijkheden om invloed uit te oefenen, zoals met behulp van bestemmingsplannen, aan- of toepassing van de APV en exploitatievergunningen.
De bestuurlijke mogelijkheden zijn bedoeld als aanvulling op de bestaande privaatrechtelijke en strafrechtelijke mogelijkheden. Het handhavingsaspect binnen het bestuursrecht is nog relatief jong en de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn nog niet uitgekristalliseerd.
Dit komt onder andere tot uitdrukking in recente jurisprudentie over de (on)mogelijkheden van de bestaande wetgeving met betrekking tot de bestuurlijke aanpak. Het bestuursrecht is dus nog volop in ontwikkeling.
Door de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob) zijn overheden bevoegd om overheidsopdrachten, vastgoedtransacties, vergunningen en subsidies te weigeren of in te trekken. Dit kan als blijkt dat ernstig gevaar bestaat dat daarmee strafbare feiten worden gepleegd. En ook als blijkt dat de voordelen worden benut die uit de strafbare feiten verkregen zijn. De wet levert daarmee een belangrijke bijdrage aan het beschermen van de eigen integriteit van overheden tegen het ongewild faciliteren van criminele activiteiten.
Bestuurlijke dossiers en rapportages
In een bestuurlijk dossier delen een controle- of opsporingsdienst en het Openbaar Ministerie (OM) informatie uit eigen onderzoek. Dit gaat om informatie over aangetroffen criminele processen met bestuursorganen. De gesignaleerde knelpunten en misstanden lenen zich met regelmaat voor een andere aanpak dan een strafrechtelijke.
In een bestuurlijke rapportage worden door een controle- of opsporingsdienst en het OM signalen, knelpunten en misstanden in de maatschappij benoemd. Het kan hier gaan over overlastgerelateerde situaties, maar ook om signalen van georganiseerde criminaliteit. Het doel is het openbaar bestuur en andere betrokken instanties aanbevelingen te geven over het beëindigen of in de toekomst voorkomen van ongewenste situatie.
Het verschil met een bestuurlijk dossier is dat bestuurlijke rapportages gaan over een concrete misstand of situatie, waar bestuurlijke dossiers gaan over een crimineel fenomeen. Voor beide zijn landelijke formats ontwikkeld. Ook is er een processchema voor het bestuurlijk dossier beschreven.
Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers
Het Landelijk Loket Bestuurlijke Dossiers verzamelt bestuurlijke dossiers en coördineert de opvolging. Dit loket is ondergebracht bij het LIEC. Doordat alle dossiers op één plek binnenkomen is er een goed overzicht van signalen uit verschillende regio's waardoor een scherp beeld ontstaat van landelijke trends op het gebied van georganiseerde criminaliteit. De overheid kan hier op anticiperen.