Drugscriminaliteit
- Drugscriminaliteit
- Kenniskring
- Drugsfenomenen
- Drugssoorten
- Bevoegdheden
- Artikel 13b Opiumwet
- Beoordelingskader artikel 13b Opiumwet
- Stappenplan artikel 13b Opiumwet
- Juridische uitspraken artikel 13b Opiumwet
- Bestuursrechtelijke maatregelen
- Communicatiemiddelen
- Samenwerken
- Onderzoeksrapporten
- Documenten
- Nieuws
Betrokken partijen
Na het ontdekken van een drugslab of drugsafvaldumping spelen een aantal organisaties een rol:
Meldkamer
Bij het ontdekken van een drugsafvaldumping of productieplaats moet er altijd een melding worden gedaan bij de meldkamer. Deze zorgt ervoor dat de juiste organisaties de melding ontvangen, zodat het werkproces opgestart kan worden.
Politie
De politie is belast met het handhaven van de wetten van het land, het bewaren van de openbare orde en het verlenen van hulp. Ook is de politie de opsporingsdienst voor het Openbaar Ministerie. De politie heeft taken als de plaats delict veiligstellen, de aanwezigheid van opsporingsaspecten beoordelen, onderzoek uit (laten) voeren en andere organisaties inlichten.
Er zijn verschillende onderdelen van de politie bij drugsafvaldumpingen/drugslabs betrokken:
- Het basisteam van de betreffende regionale eenheid is verantwoordelijk voor de eerste acties. Het basisteam beoordeelt de situatie ter plaatse op veiligheid (primair) en opsporingsaspecten (secundair).
- De officier van dienst (Ovd-P) is de aangewezen functionaris die de regie heeft.
- De politie kan de Landelijke Faciliteit Ondersteuning en Ontmantelen (LFO) inschakelen. De LFO is beschikbaar om bij het ontdekken van bijzondere drugsafvaldumpingen of bij het aantreffen van een drugslab of opslagplaats te ondersteunen bij de ontmanteling. De LFO geeft ook desgevraagd (op afstand) advies over de ontmantelingsfase. Het helpt om, naast de beschrijving van de omgevingssituatie, foto’s van de plaats delict mee te sturen. De LFO kan op aanvraag de aangetroffen stoffen bemonsteren.
Nederlands Forensisch Instituut (NFI)
Het NFI is het laboratorium waar meestal in opdracht van de politie of het Openbaar Ministerie sporen bij een misdrijf of een vermoeden van een misdrijf worden onderworpen aan forensisch onderzoek. Het NFI kan voor de politie en de LFO analyses uitvoeren van de bemonsterde stoffen. Het NFI kan ook door bedrijven of particulieren gevraagd worden om de analyses uit te voeren. De onderzoeksresultaten kunnen bijdragen aan de bewijslast/bewijsmiddelen binnen het strafrecht. Het landelijke karakter en de daaraan gekoppelde onderzoekscapaciteit betekent dat het aanbieden van monsters slechts in beperkte mate mogelijk is.
Brandweer
De brandweer houdt zich bezig met het redden van mens en dier, het voorkomen van brand en het verlenen van hulp bij ongevallen en incidenten. Daarnaast houdt de brandweer zich bezig met voorlichting, controle en preventieve maatregelen met betrekking tot brandbestrijding en rampenbestrijding. De brandweer is onderdeel van de veiligheidsregio.
Zodra de brandweer bij de plaats delict arriveert, bepaalt zij of de veiligheid en de risico’s voor de aanwezigen en de omgeving voldoende is afgedekt. De officier van dienst brandweer (ovd-b) is hiervoor verantwoordelijk, al dan niet ondersteund door de Adviseur Gevaarlijke Stoffen (AGS). Als er sprake is van gevaar, heeft de brandweer de verantwoordelijkheid om maatregelen te nemen. Ook moet de brandweer zorgen voor de stabilisatie van het afval, ook al heeft dat nadelige gevolgen voor aanwezige sporen. Veiligheid heeft de prioriteit. De brandweer brengt advies uit aan het bevoegd gezag over de veiligheidsaspecten bij een ontmanteling van een locatie.
Bevoegd gezag
De burgemeester is het bevoegd gezag voor het handhaven van de openbare orde. De politie en/of de brandweer ondersteunen de burgemeester hierbij. Zij zetten onder andere het gebied rond de vervuiling af, zodat het publiek niet wordt blootgesteld aan gevaar.
Vaak is het college van burgemeester en wethouders het bevoegd gezag voor toezicht en handhaving van milieuwetgeving. Het gaat hierbij dan om de milieuverontreiniging, het afvoeren van gedumpt afval en het herstellen van de milieuvervuiling. In enkele gevallen kan het provinciebestuur of het rijksbestuur het bevoegd gezag zijn.
Overigens kunnen taken ook gemandateerd zijn aan de Omgevingsdienst.
Gemeente
De gemeente kan met de volgende 2 zaken te maken hebben:
- De burgemeester heeft de wettelijke taak om de openbare ruimte en veiligheid te bewaken en in voorkomende gevallen in te grijpen. Om die reden is de burgemeester meestal het bevoegd gezag. De officier van dienst bevolkingszorg (ovd-bz) is in deze situaties het aanspreekpunt. Daarnaast is ook de toezichttaak bij het vermoeden of aantonen van een productieplaats voor synthetische drugs van belang. Deze taak komt voort uit het omgevingsrecht.
- De gemeente kan als eigenaar van onroerend goed te maken krijgen met drugsafvaldumpingen en met opslag- en productieplaatsen voor synthetische drugs.
Eigenaar
Drugsafvaldumpingen doen zich regelmatig voor in natuur- en recreatiegebieden, bij openbare wegen in het buitengebied, in watergangen en kanalen, in greppels en sloten, maar ook in rioleringen in woonwijken. Die situatie komt ook voor bij particulieren, al dan niet op afgebakend terrein. De eigenaar heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat als gevolg van de staat van dat bouwwerk, open erf of terrein geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat dan wel voortduurt. Jurisprudentie wijst echter uit dat de eigenaar niet altijd verantwoordelijk gehouden kan worden om de opruimkosten van het drugsafval te betalen. Bij het aantreffen van een productieplaats voor synthetische drugs ligt dat anders.
Er vindt overleg plaats tussen de gemeente en de eigenaar van de grond (met opstal(len)). De gemeente adviseert over en/of bevordert dat de taken uitgevoerd kunnen worden en vertrouwt op medewerking van de eigenaar. Een belangrijk aspect is het opruimen en afvoeren van het drugsafval en het doen van aangifte. Na het afronden van het incident bij de plaats delict, inclusief het doen van aangifte, draagt de gemeente zorg voor de coördinatie van het vervolg, waaronder terugmelding richting eigenaar van de verdere afhandeling.
Subsidieregeling opruiming drugsafval
Het opruimen van drugsafval kan veel geld kosten, zeker wanneer bijvoorbeeld de bodem onderzocht en gesaneerd moet worden. Om gedupeerden te compenseren in de kosten, is er de provinciale Subsidieregeling opruiming drugsafval.
Provincie
De provincie kan de rol hebben van eigenaar van het terrein of de betreffende openbare wegen waar de afvalstoffen zijn aangetroffen. In zo’n geval gelden dezelfde zaken als bij het kopje ‘Eigenaar’. Als er door een drugsafvaldumping bodemverontreiniging is ontstaan, moet die bij de provincie gemeld worden. De provincie neemt vervolgens contact op met de Omgevingsdienst. De Omgevingsdienst handelt de bodemverontreiniging verder af.
Waterbeheerder (Rijkswaterstaat en waterschap)
Als er sprake is van een dump bij of in oppervlaktewater, ligt het bevoegd gezag bij de waterbeheerder:
- Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor rijkswateren, vaarwegenbeheer, hoofdwaterwegen en de grote rivieren.
- Het waterschap is verantwoordelijk voor het regionale waterbeheer, veilige dijken (waterkeringenzorg), waterkwantiteitsbeheer (voldoende water), waterkwaliteitsbeheer (schoon water). Lozingen op de riolering kunnen de werking van de rioolwaterzuiveringsinstallaties verstoren en hiermee de taak van het waterschap ondermijnen.
De waterbeheerders moeten effectief optreden bij een calamiteit om de schade voor volksgezondheid en het milieu te beperken. Naast de gebruikelijke inspecteurs van de waterbeheerders die kunnen optreden met bestuursrechtelijke procedures (aanschrijvingen last onder bestuursdwang/dwangsom etc.), kunnen ook buitengewoon opsporingsambtenaren zijn aangewezen en in dat kader zijn opgeleid en gecertificeerd (strafrechtelijk).
Omgevingsdienst
De omgevingsdiensten (regionale uitvoeringsdiensten) zijn belast met uitvoeringstaken op het gebied van het omgevingsrecht. Ze voeren voor het bevoegde gezag (gemeente en provincie) deze taken uit. Ze verrichten als uitvoeringsorgaan van de gemeente controles bij inrichtingen (deze term komt uit de Wet milieubeheer, vrij vertaald: bedrijven die een milieubelastende taak verrichten) en houden toezicht in het buitengebied.
Openbaar Ministerie/ officier van justitie
Het Openbaar Ministerie/ de officier van justitie is verantwoordelijk voor het opsporen en vervolgen van strafbare feiten en stuurt de politie daarop aan. Ook bepaalt het OM of de ontvangen gegevens voldoen aan de voorwaarden voor vervolging in het kader van het strafrecht.
- Bij ‘normale’ drugsafvaldumping gaat men er vanuit dat de gebruikelijke afspraken met de politie worden uitgevoerd en gerespecteerd.
- Bij bijzondere omstandigheden zoals een extreme dumping van vaten, het aantreffen van productieplaatsen voor synthetische drugs of van opslag van halffabricaten synthetische drugs en/of grondstoffenopslag, moet er contact worden opgenomen met het Openbaar Ministerie, bijvoorbeeld met de piketofficier van justitie. De (hulp)officier van justitie bepaalt of de OM-inzet per ommegaande of later opgeschaald wordt.
Gespecialiseerd bedrijf
De gemeente, provincie, waterbeheerders of de eigenaar schakelt een daartoe bevoegd en gespecialiseerd bedrijf in om de aangetroffen afvalstoffen af te voeren (ADR-regelgeving). Deskundige adviesbureaus en -begeleiders, aannemers en hogere veiligheidsdeskundigen of anderen, kunnen op verzoek van de hiervoor genoemde organisaties ingeroepen worden om hun specifieke deskundigheid bij het behandelen van de aangetroffen drugsafvaldumping en/of de effecten ervan, bijvoorbeeld bodemvervuiling, in te zetten.
Het gespecialiseerde bedrijf kan belast worden met:
- Opslag (in depot): een selectie van de aangetroffen stoffen is afgezonderd en moet afgevoerd worden naar een specifieke locatie voor bemonstering.
- Verwerken: als er geen sporen zijn aangetroffen die veiliggesteld of onderzocht moeten worden, moet het aangetroffen drugsafval afgevoerd, verwerkt en/of vernietigd worden.
© Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid
Heb je een vraag?
Neem contact op met
