Door: Sten Meijer - adviseur Veiligheidsbeleving

Een unheimisch gevoel maakt zich de laatste tijd van me meester. We zijn ruim 8 weken verzeild in deze coronacrisis en we moeten overgaan naar ‘een nieuw normaal’. Hoe prettig voel ik me daarbij? Want de maatregelen die hierbij horen, beperken mij stevig in mijn vrijheden. Dat doe ik natuurlijk graag voor de goede zaak, maar ik maak me zorgen.

Foto: Welk effect heeft de eigen ervaring van bijvoorbeeld boodschappen doen op de veiligheidsbeleving?

Om me heen zie ik de lontjes korter worden. Mensen spreken elkaar aan op gedrag en reageren regelmatig aangebrand. Zoals een dochter die in een winkel het personeel de huid vol schold omdat haar hoestende vader gesommeerd werd de winkel te verlaten. Hoe zal ik reageren als ikzelf wordt aangesproken? We reageren allemaal iets meer vanuit onze onderbuik en rechtvaardigheidsgevoel. De verhoudingen in de openbare ruimte lijken meer op scherp te staan. Wat doet dit met onze veiligheidsbeleving?

Corona en de veiligheidsbeleving

Is dit beroepsdeformatie of leven de unheimische gevoelens breder? Voor een antwoord kijk ik reikhalzend uit naar de volgende publicatie van Burgerperspectieven van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Hierin besteedt het SCP aandacht aan de coronacrisis in de publieke opinie. Heeft de berichtgeving in de media de veiligheidsbeleving negatief beïnvloed? Interessanter nog zijn de eigen ervaringen die mensen hebben opgedaan tijdens bijvoorbeeld ‘boodschappen doen’, ‘reizen in het openbaar vervoer’ of 'wandelen in het bos'. Stel dat de beleving van veiligheid hierdoor slechter is geworden, is het dan ook écht negatief? Is een beetje onveiligheidsbeleving in deze tijden misschien juist wel goed? Want dan houden mensen zich misschien meer aan de regels? Weten ze dat het echt menens is?

'Beleving vindt plaats in de leefwereld'

Veiligheidsbeleving en de leefwereld

Nog spannender wordt het als angst en onzekerheid doorslaan. Want, zoals Marnix Eysink Smeets in Secondant schreef, is de ‘coronacrisis naast een volksgezondheidscrisis en economische crisis ook een psychologische crisis. We zitten in een ‘epidemie van angst en onzekerheid’. En blijkbaar rommelen we bij het tegengaan van deze epidemie maar wat aan’. Dat vertaal ik als: de systeemwereld denkt te weten wat goed is voor de leefwereld. Wouter Hart vertelt in zijn boek ‘Verdraaide organisaties’ dat het nou net andersom werkt. Die systeemwereld zou dienend moeten zijn aan de leefwereld. Niet alleen nu in de coronacrisis, maar sowieso kom ik regelmatig tegen dat de systeemwereld meent te weten wat goed is voor de leefwereld. Juist bij veiligheidsbeleving kan dat averechts werken. Beleving vindt tenslotte plaats in de leefwereld. Wil je tot een meer passende aanpak komen, doe je er goed aan om vanuit de doelgroep en zijn context te denken.

Greep houden op wat er speelt

De grote vraag is natuurlijk: hoe pas je dit toe in de dagelijkse praktijk? Stel, in 2020 ligt de Veiligheidsmonitor van jouw gemeente op je bureau, en je krijgt er een onbestemd gevoel bij. Dan hoop ik dat je daarnaar luistert. Want ook al zien de cijfers er goed uit, vertellen ze wel het hele verhaal? Wordt er voldoende recht gedaan aan de leefwereld? Leg die cijfers dus even opzij en ga op zoek naar de échte pijnpunten in de buurten en wijken. Met warme duiding krijg je een rijker beeld. Ga bijvoorbeeld met bewoners in gesprek. Misschien voel je wat koudwatervrees, maar het is onmisbare informatie om greep te krijgen op wat er speelt. Alleen zo kom je erachter wat er werkelijk met de veiligheidsbeleving gebeurt in je wijken en buurten. En wat de coronacrisis daar mogelijk aan heeft bijgedragen.

Wil je meer weten over veiligheidsbeleving, wat het is, hoe het wordt beïnvloedt en wat het belang van veiligheid en vertrouwen is? Check ons dossier Veiligheidsbeleving ›