Evaluatie na drie jaar

Gemeenten beschikken sinds 2009 over twee instrumenten om overlast te bestrijden: de Bestuurlijke Boete overlast (BBo) en de Bestuurlijke Strafbeschikking overlast (BSo). Hiermee kunnen gemeentelijke handhavers (boa's) zonder tussenkomst van het openbaar ministerie (OM) of een rechter een straf opleggen voor lichte overlastfeiten. Uit deze evaluatie blijkt dat geen enkele gemeente de BBo gebruikt. De meeste BSo worden gegeven voor overlast van loslopende of poepende honden en het onjuist aanbieden van afval.

Probleemstelling

Wat is de stand van zaken omtrent de implementatie van de Bestuurlijke Boete overlast en de Bestuurlijke Strafbeschikking overlast (inclusief de herziene vergoedingsregeling) en wat zijn de resultaten van de invoering van deze instrumenten teneinde te bekijken of wijzigingen in de regeling wenselijk zijn?

Beschrijving

Voor het onderzoek zijn alle gemeenten benaderd om een enquête via internet in te vullen. Daaraan deden 301 gemeenten mee (72 procent respons). Daarnaast is een databestand door het CJIB aangeleverd met informatie over alle bestuurlijke strafbeschikkingen voor overlast die in de afgelopen drie jaar zijn uitgereikt door gemeenten en politie. In aanvulling op deze kwantitatieve informatiebronnen zijn diepte-interviews gehouden.

Conclusies

De BBo wordt door geen enkele gemeente gebruikt, 270 gemeenten maken gebruik van de BSo. Meest genoemde reden om de BSo te verkiezen boven de BBo is dat de BSo de gemeenten minder capaciteit kost. Het aantal uitgevaardigde strafbeschikkingen voor overlastfeiten is de afgelopen drie jaar fors toegenomen; van 8.000 in het eerste jaar 2009 (alleen G4) tot bijna 27.000 in 2011. Veruit de meeste opgelegde boetes worden door de burger betaald. Ongeveer vijf procent van de zaken is geseponeerd.

Bijna de helft van de responsgemeenten geeft aan dat zij dankzij de BSo de overlast nu beter kan tegengaan dan in het verleden. Het is met dit onderzoek niet mogelijk om vast te stellen of dit ook leidde tot vermindering van overlast op straat. Een van de doelen van de invoering van de BSo was om de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid voor burgers te bevorderen. Dit doel is bereikt aangezien geen enkele gemeente voor de BBo heeft gekozen. Met de BSo werken de politie en boa's met dezelfde strafrechtelijke procedures en dezelfde boetes.

Auteur

Sander Flight, Arthur Hartmann en Oberon Nauta

Organisatie

DSP-groep in opdracht van het WODC

Links

• Het onderzoek en de reactie van de minister van van Veiligheid en Justitie zijn te downloaden op de website van de Rijksoverheid.